اخبار علمی, مطالب
میگرن و سرآغاز مطالعه ژنومی، ریسک‌فاکتورهای ژنتیکی جدیدی را نشان می‌دهد….
یک اجتماع بین‌المللی از دانشمندان برجسته حوزه میگرن، بیش از 120 ناحیه از ژنوم را شناسایی کردند که با خطر ابتلا به میگرن مرتبطند.این پژوهش جدید در درک اساس بیولوژیکی میگرن و انواع آن به محققان کمک می‌کند و می‌تواند موجب تسریع جستجو برای روش‌های درمانی جدید این بیماری که بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان تحت تأثیر آنند، شود.
در بزرگترین مطالعه ژنومی میگرن که تاکنون انجام شده، محققان تعداد ریسک‌فاکتورهای ژنتیکی شناخته شده برای سردردمیگرنی را بیش از سه برابر قبل اعلام کرده‌اند. در میان 123 ناحیه ژنتیکی شناسایی شده، دو ناحیه حاوی ژن‌های هدف برای داروهای خاص میگرن که اخیراً ساخته شده‌اند، می‌باشند.
این مطالعه شامل گروه‌های تحقیقاتی پیشرو در زمینه میگرن در اروپا، استرالیا و ایالات متحده بود که همراه هم اطّلاعات ژنتیکی بیش از 873000 شرکت‌کننده این مطالعه را جمع‌آوری کردند که 102000 نفر از آن‌ها مبتلا به میگرن بودند.
یافته‌های جدید که در 3 فوریه 2022 در ژورنال Nature Genetics منتشر شد، از ساختار ژنتیکی انواع میگرن بیش از آنچه که قبلاً شناخته شده بود، پرده برداشت.
مکانیسم‌های عصبی-عروقی، زمینه‌ساز پاتوفیزیولوژی این بیماری اند.
این بیماری یک اختلال مغزی بسیار شایع با بیش از یک میلیارد بیمار در سراسر جهان است. علّت دقیق میگرن مشخص نیست، اما به عنوان یک اختلال عصبی-عروقی با مکانیسم‌های آسیب‌زا در مغز و رگ‌های خونی سر شناخته شده است.
تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که فاکتورهای ژنتیکی به طور قابل‌توجّهی در خطر میگرن نقش دارند. اگر چه، مدت‌ها بحث سر این است که آیا دو نوع اصلی میگرن – میگرن با اورا و سردردمیگرنی بدون اورا – (اصطلاح اورا هر گونه اختلال عصبی را نشان می‌دهد که اندکی قبل یا در طی بروز سردردهای میگرنی ظاهر می‌شود.) زمینه ژنتیکی مشابهی دارند یا خیر.
برای کسب آگاهی بیشتر در مورد ژن‌های خاص خطر، محققان اجتماع بین‌المللی ژنتیک سردرد، مجموعه داده‌های ژنتیکی بسیاری را برای انجام مطالعات گسترده ارتباطی ژنومی (GWAS) جمع‌آوری کردند و به دنبال عوامل ژنتیکی بودند که در افراد مبتلا به میگرنِ رایج یا یکی از دو نوع اصلی میگرن شایع‌تر بود.
نتایج نشان داد که انواع میگرن دارای ریسک‌فاکتورهای مشترکی هستند که به نظر می‌رسید مختص یک زیرگروه باشد. طی این بررسی‌ها، سه عامل خطر مخصوص میگرن با اورا و دو عامل مخصوص سردردمیگرنی بدون اورا مشخص شد.
هایدی هاوتاکانگاس (Heidi Hautakangas)، نویسنده ارشد این مقاله از مؤسسه پزشکی مولکولی دانشگاه Helsinki فنلاند گفت: «با وجود اینکه می‌دانیم ده‌ها ناحیه جدید از ژنوم در این بیماری دخیلند، مطالعه ما برای اولین بار به منظور تحقیقات هدفمندتر، عوامل ژنتیکی مشترک و متفاوت در دو نوع اصلی میگرن را در فرصتی مناسب ارزیابی می‌کند.»
از سوی دیگر، طبق نتایج، این دیدگاه که میگرن توسط هردو عامل ژنتیکی عصبی و عروقی ایجاد می‌شود و یک اختلال عصبی-عروقی است، تأیید شد.
امکان تمرکز بر درمان‌های جدید علیه میگرن
از آن جایی که در سطح جهان، میگرن دومین عامل مهم ناتوان بودن در زندگیست، به وضوح نیاز زیادی به درمان‌های جدید وجود دارد. یکی از یافته‌های به‌خصوص و جالب، شناسایی نواحی ژنومی پرخطر حاوی ژن‌هایی بود که اهدافی را برای درمان‌های اختصاصی اخیر در حوزه سردرد تعیین می‌کنند.
یکی از نواحی تازه شناسایی‌شده، حاوی ژن‌های (CALCA/CALCB) است که پپتید مرتبط با ژن کلسی‌تونین را کد می‌کند – مولکولی که در حملات میگرنی دخیل است و توسط داروهای مهارکننده سردردمیگرنی CGRP که اخیراً معرفی شده، مسدود می‌شود. ناحیه پرخطر دیگر که حاوی ژن HTR1F است و گیرنده سروتونین 1Fرا کدگذاری می‌کند، نیز هدفی دیگر برای داروهای جدید مخصوص میگرن است.
دکتر متی پیرینن (Matti Pirinen)، سرپرست گروه از مؤسسه پزشکی مولکولی دانشگاه Helsinki فنلاند، که هدایت این پژوهش را برعهده داشت، گفت: «این دو مورد جدید در نزدیکی ژن‌هایی که قبلاً توسط داروهای مؤثر سردردمیگرنی مورد هدف قرار گرفته‌اند، نشان می‌دهند که ممکن است داروی مؤثر دیگری برای مناطق ژنومی جدید وجود داشته باشد و این دلیل روشنی برای انجام مطالعات ژنتیکی آینده، با نمونه‌هایی به مراتب بیشتر می‌باشد.
خلاصه: تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که فاکتورهای ژنتیکی به طور قابل‌توجّهی در خطر سردردمیگرنی نقش دارند. یک اجتماع بین المللی از دانشمندان برجسته حوزه میگرن، بیش از 120 ناحیه از ژنوم را شناسایی کردند که با خطر ابتلا به سردردمیگرنی مرتبطند.
مطالعه صدها مطلب علمی در حوزه بیولوژی
مترجم: ستایش بصیری
