با توجه به پیشرفت روزافزون در حوزه تجهیزات و مواد پزشکی و گستردگی بسیار زیاد آن ها و کاربردهای مختلف و مهم، داربست های مهندسی بافت در امور درمانی و زیبایی مورد استفاده قرار می گیرند.
ورود مواد زیستی پیشرفته و فرآیندهای ساخت آن ها محققین را ناگزیر کرده تا با حوزه ساخت داربست مهندسی بافت آشنا گردند تا با نوآوری ها و پیشرفت های این حوزه همگام شده و بتوانند در زمینه علوم آکادمیک و امور پژوهشی و همین طور در زمینه تولید و بازار کار شناخت کافی از این حوزه داشته باشند.
دوره طراحی، ساخت و آنالیز داربست های مهندسی بافت برای دانشجویان، فارغ التحصیلان و محققین رشته های مرتبط با علوم زیستی که با اهداف و رویکرد مهندسی بافت، پزشکی بازساختی، سیستم های دارورسانی، بایوسنسورها، پروتزها و ایمپلنت ها فعالیت می کنند تدوین گردیده است. امروزه تحقیقات در زمینه داربست های مهندسی بافت در سطح وسیعی رو به گسترش است.
داربست های سنتزی و طبیعی بخش مهمی از مهندسی بافت هستند. داربست های مهندسی بافت سازه های دو بعدی یا سه بعدی زیست سازگاری هستند که می توانند با تقلید زمینه خارج سلولی، الگویی برای اتصال سلول ها ایجاد کرده و تشکیل بافت را در داخل بدن تحریک کنند.
ایمپلنت ها و داربست های مهندسی بافت علاوه بر زیست سازگاری باید از خواص ماکروسکوپی و میکروسکوپی مناسبی برخوردار باشند. هر داربست مهندسی بافت در عمل بايد توانايي وارد كردن آثار بيولوژيكي و مكانيكي خاص را به منظور بهبود و تغيير رفتار سلولي دارا باشد. بدين منظور هر داربست براساس خواص بافت هدف طراحي ميشود.
انتخاب نوع و جنس داربست در مهندسی بافت مهم ترين بخش كار است. در دوره طراحی، ساخت و آنالیز داربست های مهندسی بافت سعی خواهد شد که کارآموزان با انواع بایومتریال ها جهت کاربردهای برون تنی و درون تنی آشنا شده و اصول و مبانی مهندسی انتخاب مواد زیستی و مبانی زیست سازگاری آن ها را فرا گیرند.
داربست های مهندسی بافت ثبات مکانیکی و شکل منحصر به فرد را برای نقص بافت فراهم میکنند. خواص مکانیکی ذاتی مواد زیستی مورد استفاده برای داربست یا خواص پس از پردازش آنها باید با بافت میزبان مطابقت داشته باشد. از این رو در دوره طراحی، ساخت و آنالیز داربست های مهندسی بافت، مقدماتی در رابطه با خواص مکانیکی بایومتریال ها و داربست ها ارائه خواهد شد.
همچنین تکنیک های مختلف ساخت داربست های مهندسی بافت با توجه به اهداف کاربردی آن ها در بدن به کارآموزان آموزش داده می شود تا تسلط لازم را در انتخاب پروسه ساخت داربست ها پیدا نمایند. همچنین در این دوره مبحث انواع روش های پوشش دهی داربست ها مورد بحث قرار خواهد گرفت.
روش های آنالیز و شناسایی مواد، بسیار حائز اهمیت است. خواص فیزیکی و شیمیایی یک داربست به نوع مواد اولیه و ریز ساختار آن بستگی دارد. بنابراین جهت شناسایی ویژگی های یک داربست جهت انجام پژوهش و نیز کنترل کیفیت، نیاز به روش ها و تجهیزات شناسایی است.
فاکتورهای بسیاری در انتخاب یک روش آنالیزی نقش دارند. اولین پارامتر مهم این است که بدانیم دقیقا به چه نتایجی نیاز داریم. این که به طور شفاف و هدف مند که چه چیزی در مورد داربست و مهندسی کدام بافت برایمان مهم است، تاثیر بسیاری در انتخاب روش آنالیزی دارد.
نوع نمونه، خصوصیات نمونه، حد تشخیص مورد نیاز برای آنالیز موردنظر، صحت، دقت، دسترسی به دستگاه، دسترسی به استانداردها، مواد و معرف های لازم و غیره از عوامل بسیار تاثیرگذار در انتخاب روش آنالیزی هستند.
در دوره طراحی، ساخت و آنالیز داربست های مهندسی بافت روش های آنالیز مواد و تفسیر آن ها بیان می گردد تا کارآموزان بتوانند با شناخت و بررسی بیشتری مسیر پژوهش خود را پیش گیرد.
در این دوره سعی شده تا تکنیک ها و روش های ساخت پیشرفته داربست های مهندسی بافت از جمله پرینت سه بعدی و اساس کار با آن ها آموزش داده شود. اساس کار پرینترهای سه بعدی، فناوری تولید و ساخت افزایشی است. امروزه برحسب جنس و ابعاد قطعه و ویژگی های آن، چاپگر های سه بعدی متفاوتی وجود دارد که به روش های مختلفی کار می کنند.
ویژگی های بایومتریال های مختلف با یک دیگر متفاوت است لذا با توجه به نوع جنس داربست، تکنیک پرینترهای سه بعدی نیز متفاوت می باشد. بهرهبرداری از بایوپرینتر های سه بعدی در آزمایش های بالینی و تست های دارویی بسیار حائز اهمیت است. زیرا استفاده از مدلهای حیوانی را تا حد زیادی کاهش میدهد. علاوه بر این با تکیه بر پرینتر های سه بعدی زیستی، اپراتور قادر به کنترل میکروسکوپی بر متغیرهای محیطی و کنترل ماکروسکوپی بر ساختار هندسی است.
در کنار ماده زیستی و در اختیار داشتن دستگاه پرینت سه بعدی، ضلع دیگر بهره برداری از پرینترهای سه بعدی، نرم افزارهای طراحی می باشند که قسمت اصلی این تکنیک هستند. شناخت نرم افزارهای طراحی که خروجی لازم از یک داربست مهندسی بافت شده را با فرمت مناسب برای ورود به دستگاه داشته باشد، برای محققین مهندسی مواد اجتناب ناپذیر است.
لذا در این دوره انواع نرم افزارهای طراحی سه بعدی معرفی می گردند و نحوه کار با نرم افزارهای رایج آموزش داده خواهد شد تا کارآموزان بر مقدمات طراحی سه بعدی داربست ها مسلط گردند.
در انتهای دوره، کارآموزان ضمن آشنایی و تسلط بر اصول و مبانی بایومتریال ها جهت کاربردهای پزشکی، توانایی انتخاب مواد زیستی جهت پروژه خود را خواهد داشت. همچنین با معیارهای خواص فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی داربست ها آشنا می گردند.
کارآموزان دوره مهارت آموزی طراحی، ساخت و آنالیز داربست های مهندسی بافت با شناختی که بر تکنیک های سنتز و روش های ساخت داربست ها کسب خواهند کرد توانایی انتخاب مناسب ترین روش ساخت و آنالیز را پیدا خواهند کرد و در ادامه با تسلط بر تکنیک های آنالیز، موثرترین و بهترین روش های آنالیز را جهت بررسی و تفسیر نتایج پروژه خود خواهند داشت.
همچنین دانشجویان و کارآموزان دوره طراحی و ساخت داربست های مهندسی بافت کار با نرم افزارهای سه بعدی برای طراحی داربست ها و ایمپلنت ها را یاد گرفته و با نرم افزار پرکاربرد در این زمینه به طور عملی کار خواهند کرد و در نهایت با اصول مقدماتی طراحی داربست های سه بعدی آشنا خواهد شد.
در پایان دوره استاندادهای لازم برای تولید ایمپلنت ها و داربست ها و بیان شده و دستورالعمل های لازم برای تولید آن ها ذکر می گردد.