نوکلئوزید ، زیر ساختاری از اسیدهای نوکلئیک است که از اجزای کنترل کننده وراثت در تمام سلول های زنده است. این ساختار ها متشکل از یک مولکول قند متصل به یک حلقه آلی حاوی نیتروژن است. مهمترین نوکلئوزیدها متشکل از قند یا ریبوز است یا دئوکسی ریبوز و ترکیبات حاوی نیتروژن نظیر پیریمیدین (سیتوزین ، تیمین یا اوراسیل) یا پورین (آدنین یا گوانین) است.
نوکلئوزیدها معمولاً از طریق تجزیه شیمیایی یا آنزیمی اسیدهای نوکلئیک بدست می آیند. سنتزهای شیمیایی نوکلئوزید های آدنوزین و گوانوزین در سال 1948 مطرح شد. از آن زمان در سنتز نوکلئوزیدها و تبدیل آن ها به اسیدهای نوکلئیک پیشرفت سریعی صورت گرفته است. پورومایسین و برخی دیگر از آنتی بیوتیک ها، نوکلئوزیدهایی هستند که توسط کپک ها یا قارچ ها تولید شده اند.
تفاوت بین نوکلئوزید ها و نوکلئوتید ها
نوکلئوتید ها، همان نوکلئوزید هایی هستند که با یک گروه یا چند گروه فسفات پیوند داده شده اند. پلی نوکلئوتیدهای حاوی کربوهیدرات ریبوز به عنوان ریبونوکلئوتید یا RNA شناخته می شوند. از آنجا که چهار باز نیتروژنی وجود دارد ، چهار نوع مختلف از نوکلئوتیدهای به کار رفته در DNA وجود دارد که تحت عنوان آدنین (A) ، تیمین (T) ، گوانین (G) و سیتوزین (C) شناخته می شوند.