بیماری داریر نوعی بیماری پوستی است که با لکههای زگیل مانند در بدن مشخص میشود. لکهها معمولاً زرد رنگ و کمی چرب بوده، به سختی قابل لمس هستند و بوی نامطبوع تندی از خود منتشر میکنند. شایع ترین محلهای ایجاد لک عبارتند از: پوست سر، پیشانی، بازوها، سینه، پشت، زانو، آرنج و پشت گوش. غشاهای مخاطی نیز میتوانند تحت تأثیر این اختلال قرار گیرند مانند لکههایی در سقف دهان (کام)، زبان، داخل گونه، لثهها و گلو. از دیگر خصوصیات بیماری داریر میتوان به ناهنجاریهای ناخن مانند، رگههای قرمز و سفید در ناخنها با بافت نامنظم و حفرههای کوچک در کف دستها و کف پا اشاره کرد.
لکههای زگیل مانند که مشخصه بیماری داریر است معمولاً در اواخر کودکی تا اوایل بزرگسالی ظاهر میشوند. شدت بیماری در طول زمان متفاوت است. ظاهر لکها تحت تاثیر عوامل محیطی است. اکثر افراد مبتلا به بیماری داریر در طی تابستان و زمانی که در معرض گرما و رطوبت قرار میگیرند دچار لکههای بیشتری میشوند. نور فرابنفش، آسیب یا اصطکاک جزئی مثل خراشیدگی و مصرف برخی داروها نیز میتوانند باعث افزایش لکهها گردند.
در برخی موارد، افراد مبتلا به بیماری داریر ممکن است از اختلالات عصبی مانند ناتوانی ذهنی خفیف، صرع و افسردگی رنج ببرند. اختلالات یادگیری و رفتاری نیز در افراد مبتلا به بیماری داریر گزارش شده است. محققان نمیدانند آیا این شرایط که در جمعیت عمومی رایج است، با تغییرات ژنتیکی مرتبط است که باعث بیماری داریر میشود و یا اینکه تصادفی هستند. برخی از محققان بر این باورند که مشکلات رفتاری ممکن است با طرد اجتماعی افراد به دلیل لکههای پوستی متعدد مرتبط باشد.
نوعی از بیماری داریر که به شکل خطی یا سگمنتال شناخته میشود، با لکههایی در نواحی موضعی پوست مشخص میگردد در این نوع بیماری، لکها به اندازه بیماری داریر معمولی گسترده نیستند. برخی از افراد مبتلا به فرم خطی این بیماری، ناهنجاریهایی را در ناخن دارند که در افراد مبتلا به بیماری داریر کلاسیک دیده میشود، اما این ناهنجاریها فقط در یک طرف بدن رخ می دهد.
تعداد افراد مبتلا و میزان شیوع بیماری داریر
شیوع بیماری داریر در سراسر جهان ناشناخته است به طوری که در اسکاتلند ۱ نفر در هر ۳۰۰۰۰ نفر، در شمال انگلستان ۱ نفر از هر ۳۶۰۰۰ نفر و در دانمارک ۱ نفر در ۱۰۰۰۰۰ نفر تخمین زده میشود.
علل ابتلا
جهش در ژن ATP2A2 باعث بیماری داریر میشود. ژن ATP2A2 دستورالعملهایی را برای تولید آنزیمی که به اختصار SERCA2 نام دارد، ارائه میدهد. این آنزیم به عنوان یک پمپ عمل نموده که به کنترل سطح اتمهای کلسیم با بار مثبت (یونهای کلسیم) در داخل سلولها، به ویژه در شبکه آندوپلاسمی و شبکه سارکوپلاسمی کمک میکند. شبکه آندوپلاسمی، ساختاری در داخل سلول است که در پردازش و انتقال پروتئینها نقش دارد.
شبکه سارکوپلاسمی، ساختاری در سلولهای عضلانی است که با آزادسازی و ذخیره یونهای کلسیم به انقباض و آرامش عضلات کمک مینماید. یونهای کلسیم بهعنوان سیگنال برای انجام بسیاری از فعالیتهایی عمل میکنند که جهت رشد طبیعی و عملکرد سلولها مهم هستند. SERCA2 به یونهای کلسیم اجازه میدهد تا در پاسخ به سیگنالهای سلولی به داخل سلول وارد شده یا از آن خارج شوند. جهش در ژن ATP2A2 منجر به مقادیر ناکافی آنزیم SERCA2 عملکردی میگردد. کمبود آنزیم SERCA2 سبب کاهش سطح کلسیم در شبکه آندوپلاسمی و اختلال در عملکرد آن میشود. SERCA2 در سراسر بدن بیان میشود اما مشخص نیست که چرا تغییرات این آنزیم فقط روی پوست اثرگذار است!
برخی از محققان خاطرنشان میکنند که سلولهای پوست تنها نوع از سلولهایی هستند که SERCA2 را بیان میکنند و آنزیم “پشتیبان” برای انتقال کلسیم ندارند. این وابستگی به آنزیم SERCA2 ممکن است سلولهای پوست را به ویژه در برابر تغییرات چنین آنزیمی آسیب پذیر کند. شکل خطی بیماری داریر توسط جهشهای ژن ATP2A2 ایجاد میشود که در طول زندگی فرد به به وجود آمده و فقط در سلولهای خاصی وجود دارد. این تغییرات، جهش سوماتیک یا پیکری نامیده میشوند و ارثی نیستند. هیچ پژوهش شناخته شدهای در این مورد گزارشی مبنی بر اینکه افراد مبتلا به شکل خطی بیماری داریر، آن را به فرزندان خود منتقل میکنند وجود ندارد.
وراثت
این بیماری از طریق یک الگوی اتوزومال غالب به ارث می رسد؛ به این معنی که یک کپی از ژن تغییر یافته در هر سلول برای ایجاد اختلال کافی است. در برخی موارد یک فرد مبتلا، جهش را از یک والد مبتلا به ارث میبرد. موارد دیگر ممکن است ناشی از جهشهای جدید در ژن باشد و این شرایط در افرادی رخ می دهد که سابقه اختلال را در خانواده خود ندارند.
شکل خطی بیماری داریر عموماً ارثی نیست، اما از جهشهایی در سلولهای بدن که پس از لقاح رخ میدهد، ناشی میشود. به این تغییرات، جهش سوماتیک گویند.
وقتی فردی با ژن جهش یافته که بیماری اتوزومال غالب را ایجاد میکند صاحب فرزند میشود، هر کودک وی ۵۰٪ شانس دارند ژن جهش یافته را به ارث ببرند. همانطورکه اشاره شد شکل خطی این بیماری به طور معمول ارثی نیست و به دلیل جهشهای اکتسابی است که تنها در برخی از سلولهای بدن، پس از لقاح ایجاد میگردد. به این جهشها سوماتیک میگویند.
نامهای دیگر این اختلال
- بیماری داریر
- بیماری Darier-White
- کراتوز فولیکولاریس
علائم و نشانهها
جدول زیر، علائم احتمالی افرادی را که از این بیماری رنج میبرند فهرست میکند. در اکثر موارد، علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است تمامی علائم ذکر شده را نداشته باشند. این اطلاعات از پایگاه دادهای به نام (HPO) Human Phenotype Ontology نشئت میگیرد. HPO اطلاعاتی را درباره علائمی که در منابع پزشکی توضیح داده شده، جمع آوری نمودهاست. HPO به طور مرتب به روزرسانی میشود بدین سان از شناسه HPO برای دسترسی به اطلاعات دقیقتر در مورد علائم استفاده کنید.
اصطلاحات پزشکی | نامهای دیگر | بیشتر بدانید:
شناسه HPO |
۸۰ تا ۹۰٪ افراد این علائم را دارند | ||
آکروکراتوزیس | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0200016 | |
ماکول هیپرملانوز | لکه های پررنگ یا هیپرپیگمانته | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0001034 |
خارش (Pruritus) | خارش پوستی
Itching Itchy skin Skin itching |
https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0000989 |
قطعات هیپرکراتوز زیر زبانی | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0008410 | |
۳۰ تا ۷۹٪ افراد این علائم را دارند | ||
مورفولوژی غیر طبیعی مو | غیر طبیعی بودن مو | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0001595 |
لکوپلاکی مخاطی مقعد | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0005212 | |
کراتودرمی پالموپلانتار | ضخیم شدن کف دست و کف پا | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0000982 |
کف پای منفذدار | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0010612 | |
۵ تا ۲۹٪ افراد این علائم را دارند | ||
وزیکول پوستی | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0200037 | |
درصد افرادی که این علائم را دارند و از طریق HPO در دسترس نیستند | ||
آکانتولیز | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0100792 | |
وراثت اتوزومال غالب | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0000006 | |
اختلال عاطفی دوقطبی | اختلال دو قطبی | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0007302 |
بزرگ شدن غده پاروتید | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0011801 | |
ناتوانی ذهنی خفیف | ۱. عقب ماندگی ذهنی خفیف و در مرز خطر
۲. عقب ماندگی ذهنی خفیف و غیر پیشرونده ۳. عقب ماندگی ذهنی خفیف |
https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0001256 |
چالههای پالمار در کف دست | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0010610 | |
ناخنهای لبه دار | ناخنهای شیاردار
خشکی ناخن |
https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0001807 |
اسکیزوفرنی | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0100753 | |
تشنج | https://hpo.jax.org/app/browse/term/HP:0001250 |
تشخیص بیماری
بیماری داریر معمولاً با ظاهر پوست و سابقه خانوادگی فرد مورد نظر تشخیص داده میشود. گاهی اوقات هم ممکن است با سایر بیماریهای پوستی اشتباه گرفته شود که احتمال دارد برای تشخیص، نیاز به بیوپسی (نمونه برداری) پوست داشته باشد.
منابع تست: آزمایش (GTR)Genetic Testing Registry اطلاعاتی را در مورد آزمایشات ژنتیکی برای این بیماری ارائه میدهد. مخاطب مورد نظر برای GTR، ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی و محققان هستند. بیماران با سؤالات خاص در مورد آزمایش ژنتیک باید با یک ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی یا متخصص ژنتیک در ارتباط باشند.
روشهای درمان
اقدامات اساسی برای مدیریت بیماری داریر ممکن است شامل استفاده از کرم ضد آفتاب، پوشیدن لباسهای نخی خنک و اجتناب از قرارگیری در محیطهای گرم باشد. مرطوب کنندههای حاوی اوره یا اسید لاکتیک میتوانند پوسته پوسته شدن را کاهش دهند.
یک استروئید موضعی با قدرت کم یا متوسط گاهی اوقات برای التهاب نیز مفید است.
پوست آسیب دیده ممکن است با بوی نامطبوعی همراه باشد که احتمالاً به دلیل رشد باکتری در بثورات باشد. اگر پوست مشکوک به رشد بیش از حد باکتریها یا پوسته پوسته شدنهای زیاد باشد، استفاده از ضد عفونی کنندهها میتواند مفید باشد.
داروهای موضعی ممکن است شامل رتینوئیدهای موضعی (مانند آداپالن، ژل تازاروتن یا ترتینوئین) باشند. رتینوئیدهای موضعی ممکن است هیپرکراتوز را در عرض ۳ ماه کاهش دهند. با این حال، تحریک عارضه جانبی آن است. سایر داروها ممکن است شامل آسیترتین، ایزوترتینوئین، سیکلوسپورین، یا رتینوئیدهای خوراکی (مانند آسیترتین، ایزوترتینوئین) باشند. رتینوئیدهای خوراکی مؤثرترین درمان پزشکی برای بیماری داریر بوده است که منجر به کاهش علائم در ۹۰٪ افراد مبتلا شده است. با این وجود، استفاده طولانی مدت به دلیل عوارض جانبی محدود گردیده است.
درمانهای دیگر ممکن است شامل آنتیبیوتیکهای خوراکی برای از بین بردن عفونتهای باکتریایی، آسیکلوویر خوراکی برای درمان یا سرکوب عفونت ویروسهای هرپس سیمپلکس باشد. از جمله روشهای کمکی دیگر میتوان به درم ابریژن (پوست سابی)، جراحی الکتریکی و جراحی میکروگرافیک Mohs برای نواحی موضعی اشاره نمود.
یافتن متخصص
اگر به مشاوره پزشکی نیاز دارید، میتوانید به دنبال پزشکان یا سایر متخصصان مراقبتهای بهداشتی باشید که تجربه این بیماری را دارند. شما ممکن است این متخصصان را از طریق سازمانهای مربوطه، آزمایشات بالینی یا مقالات منتشر شده در مجلات پزشکی بیابید. همچنین ممکن است بخواهید با یک دانشگاه یا مرکز پزشکی عالی در منطقه خود تماس بگیرید، زیرا این مراکز تمایل دارند موارد پیچیده تری را مورد بررسی قرار داده و آخرین فناوری و درمان را ارائه دهند.
اگر نمیتوانید متخصصی را در منطقه خود پیدا کنید، سعی کنید با متخصصان ملی یا بین المللی تماس بگیرید. آنها میتوانند شما را از طریق کنفرانسها یا تلاشهای تحقیقاتی به افرادی که می شناسند ارجاع دهند. اگر نمیتوانید برای مراقبت به آنها مراجعه کنید، برخی از متخصصان ممکن است تمایل داشته باشند با شما یا پزشکان محلی خود از طریق تلفن یا از طریق ایمیل مشورت نمایند.
بیماریهای مرتبط
منظور از بیماریهای مرتبط، شرایطی است که علائم و نشانههای مشابهی دارند. یک ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی ممکن است این شرایط را در جدول زیر هنگام تشخیص مد نظر قرار دهد. توجه داشته باشید که جدول ممکن است شامل تمام شرایط ممکن مربوط به این بیماری نباشد.
شرایط با علائم و نشانه های مشابه از سایت Orphanet |
تشخیصهای افتراقی شامل بیماری هایلی-هایلی، پمفیگوس و دیسکراتوم زگیل (به این عبارات مراجعه کنید) و همچنین درماتوز آکانتولیتیک گذرا میباشد. |
خلاصه
بیماری داریر نوعی بیماری پوستی است که با لکههای زگیل مانند در بدن مشخص میشود. لکهها معمولاً زرد رنگ و کمی چرب بوده، به سختی قابل لمس هستند و بوی نامطبوع تندی از خود منتشر میکنند. جهش در ژن ATP2A2 باعث بیماری داریر میشود.
ژن ATP2A2 دستورالعملهایی را برای تولید آنزیمی که به اختصار SERCA2 نام دارد، ارائه میدهد که این آنزیم به عنوان یک پمپ عمل نموده که به کنترل سطح اتمهای کلسیم با بار مثبت (یونهای کلسیم) در داخل سلولها، به ویژه در شبکه آندوپلاسمی و شبکه سارکوپلاسمی کمک میکند. این بیماری از طریق یک الگوی اتوزومال غالب به ارث می رسد؛ به این معنی که یک کپی از ژن تغییر یافته در هر سلول برای ایجاد اختلال کافی است اما شکل خطی بیماری داریر عموماً ارثی نیست و تنها حاصل جهشهایی در سلولهای بدن است که پس از لقاح رخ میدهد و به آنها جهشهای سوماتیک گویند.
مترجم:نگارالسادات موسوی
مطالعه صدها مطلب علمی در حوزه بیولوژی
آرشیو جدیدترین خبرهای روز دنیای بیولوژی