کاندیدا آلبیکنس: زیستگاه، مورفولوژی، بیماری و محیط های کشت

کاندیدا آلبیکنس: زیستگاه، مورفولوژی، بیماری و محیط های کشت

زیستگاه کاندیدا آلبیکنس

  • زیستگاه طبیعی: غشاهای مخاطی انسان و سایر حیوانات خون گرم.
  • همچنین در روده، واژن و در سطح پوست نیز یافت می‌شود.
  • در دستگاه گوارش پرندگان نیز یافت می‌شود.
  • قابل تشخیص و جداسازی در خاک، حیوانات، بیمارستان‌ها، اشیای بی‌جان و غذا.
  • توزیع و پراکنش در سطح سراسر جهان

کاندیدا آلبیکنس چیست؟

مورفولوژی کاندیدا آلبیکنس

  • کوچک، بیضی شکل، به قطر 2 تا 4 میکرومتر.
  • مخمر تک سلولی که با جوانه زدن تکثیر می‌شود.
  • احتمال جوانه زدن منفرد سلول‌ها وجود دارد.
  • مخمر و شبه هیف هر دو گرم مثبت هستند.
  • کپسوله و دیپلوئید نیز هیف‌های واقعی را تشکیل می‌دهند.
  • قارچ چندشکلی (مخمر و شبه هیف)
  • می‌تواند بیوفیلم تشکیل دهد
  • شکل نرمال: مخمر
  • در شرایط ویژه (از لحاظ pH و دما): هیف کاذب
  • 80 تا 90 درصد دیواره سلولی آن از کربوهیدرات است

ویژگی‌های محیطی کاندیدا آلبیکنس

SDA

کاندیدا آلبیکنس روی SDA
کاندیدا آلبیکنس روی SDA

کلونی‌های خامه‌ای و خمیری، صاف و یکنواخت بعد از 24-48 ساعت قرارگیری در دمای 25-37 درجه سانتی‌گراد

بوی مخمر (رایحه)

بلاد آگار/ Blood Agar

کاندیدا آلبیکنس روی بلاد آگار
کاندیدا آلبیکنس روی بلاد آگار

رنگ کرمی سفید

زوائد و اکستنشن‌های پا مانند در حاشیه.

PDA

کاندیدا آلبیکنس روی محیط کشت PDA
کاندیدا آلبیکنس روی محیط کشت PDA

کلنی‌های کرمی که بعد از 24-48 ساعت صاف می‌شوند.

کروماگار/ CHROMAGAR

کلنی‌های سبز رنگ

کاندیدا آلبیکنس روی کروم آگار
کاندیدا آلبیکنس روی کروم آگار

چرخه زندگی کاندیدا آلبیکنس

  • غیرجنسی است و میوز انجام نمی‌دهد
  • توانایی رشد با سه مورفولوژی متمایز دارد؛ مخمر، شبه هیف و هیف واقعی
  • چرخه زندگی پاراجنسی
  • بین فنوتیپ‌های مختلف جابه‌جا می‌شود
  • جفت‌گیری کارآمد مستلزم آن است که سلول‌های دیپلوئیدی از تایپ‌ها ضد هم، ابتدا از فاز رایج‌تر «سفید/ white» به فاز «مات و غیرواضح / opaque» تغییر کنند و سپس تحت همجوشی سلولی قرار گیرند.
  • سویه‌های تتراپلوئید حاصل می‌توانند از طریق یک روند پاراجنسی غیر میوز با از دست دادن هماهنگ کروموزوم به حالت دیپلوئید بازگردند.
  • فرم white: سلول‌های سفید و گرد که کلنی‌های گنبدی شکل را تشکیل می‌دهند
  • فرم  کدر یا opaque: سلول‌های مات و کشیده که کلنی مسطح‌تری را تشکیل می‌دهند.
  • فرم opaque برای جفت گیری کارآمدتر از فرم white است

پاتوژنز کاندیدا آلبیکنس

  • پاتوژن قارچی فرصت طلب که باعث کاندیدیازیس در انسان می‌شود
  • در افراد دارای نقص ایمنی مانند مبتلایان به HIV، دریافت کنندگان پیوند، بیماران شیمی درمانی و غیره رخ می‌دهد.

نحوه انتقال:

  • مادر به نوزاد از طریق زایمان
  • به ندرت از طریق تماس جنسی
  • انتقال فرد به فرد در محیط‌های بیمارستانی

عوامل بیماری‌زای کاندیدا آلبیکنس

  1. پلی‌مورفیسم

  • مخمر، شبه هیف و هیف
  • هیف در ایجاد عفونت اهمیت بیشتری دارد
  1. چسبینه ها(Als 3 Protein)

  • مجموعه‌ای از گلیکوپروتئین‌های سطحی سلول‌های متصل (GPH) گلیکوزیل‌فاتیدیل‌لینوزیتول (GPH) که به آن اجازه می‌دهد به سطوح میکروارگانیسم‌ها متصل شود.
  • همچنین به تشکیل بیوفیلم کمک می‌کند
  1. اینوکسین ها / Invacins (Als 3 Protein)

  • به تهاجم C. albicans به سلول‌های اپیتلیال و اندوتلیال میزبان کمک می‌کند.
  • Ssa1  کد مرتبط به پروتئین شوک حرارتی است
  • سلول‌های میزبان را وادار می‌کند تا پاتوژن‌های قارچی را ببلعد
  • تهاجم با نفوذ فعال C. albicans به سلول‌های میزبان با درگیر کردن هیف‌ها صورت می‌گیرد.
  1. تشکیل بیوفیلم

  • چسبندگی سلول‌های مخمر به سلول‌های هیف سطحی رشد کننده در قسمت بالایی بیوفیلم منجر به پراکندگی بیوفیلم بالغ سلول مخمر می‌شود.
  • Bcr1، Tec1 و Efg1 به عنوان عوامل رونویسی مهم عمل می‌کنند.
  1. هیدرولازهای ترشحی

  • 3 دسته اصلی هیدرولازها: پروتئازها، فسفولیپازها و لیپازها
  • به نفوذ فعال به سلول‌های میزبان کمک می‌کنند
  • به جذب مواد مغذی خارج سلولی از محیط کمک می‌کنند.
  • 10 پروتئاز (Sap 1-10) ، 4 گروه اصلی (A, B, C و D) فسفولیپازها و لیپازها از 10 عضو تشکیل شده است (LIP 1-10).
  1. سازگاری متابولیک

  • در طی فرایند عفونت، تحت سازگاری متابولیکی مانند گلیکولیز، گلوکونئوژنز و پاسخ‌های گرسنگی قرار می‌گیرد.
  • مثال: با فعال شدن چرخه گلیوکسیلات، به سرعت از گلیکولیز به پاسخ‌های گرسنگی تغییر می‌کند.
  • به همین دلیل، می‌تواند تقریباً هر عضوی را از طریق جریان خون آلوده کند.

مراحل عفونت

  1. کلنی سازی
  • چسبندگی به اپیتلیال
  • جذب مواد مغذی
  1. عفونت سطحی
  • نفوذ به اپیتلیال
  • تخریب پروتئین میزبان
  1. عفونت عمیق
  • نفوذ به بافت
  • تهاجم عروقی
  •  فرار از سیستم ایمنی
  1. عفونت منتشر
  • چسبندگی به اندوتلیال
  • عفونت سایر بافت‌های میزبان
  • فعال شدن آبشارهای انعقادی و لخته شدن خون.

انواع کاندیدیازیس

کاندیدیازیس مخاطی

کاندیدیازیس دهانی
کاندیدیازیس دهانی
  • کاندیدیازیس دهانی: غشای مخاطی دهان
  • استوماتیت مرتبط با دندان مصنوعی: التهاب خفیف و قرمزی غشای مخاطی دهان در زیر دندان مصنوعی.
  • شیلیت زاویه‌ای: التهاب یک یا هر دو گوشه دهان
  • گلوسیت رومبوئید مدین: قرمزی و از بین رفتن پاپیلاهای زبان
  • ولوواژینیت: ضایعات سفید رنگ در سطوح اپیتلیال مهبل، واژن و دهانه رحم
  • بالانیت: عفونت گلانس (کلاهک) آلت تناسلی در مردان
  • کاندیدیازیس مری: عفونت مری و بلع دردناک

کاندیدیازیس جلدی

  • فولیکولیت کاندیدا: عفونت و التهاب فولیکول‌های مو. بثورات ممکن است به صورت جوش ظاهر شوند.
  • عرق سوز کاندیدایی: عفونت پوستی که بین چین‌های بدن که محل عرق سوز شدن نیز هستند ایجاد می‌شود.
  • پارونیشیا کاندیدا: التهاب چین ناخن.
  • کاندیدیازیس پره آنال (اطراف مقعدی): تحریک پوست در قسمت خروجی رکتوم.
  • کاندیدیازیس پوستی مخاطی مزمن: اختلال ایمنی سلول‌های T، کمبود CMI.
  • کاندیدیازیس پوستی مادرزادی: بیماری پوستی در نوزادان تازه متولد شده ناشی از پارگی زودرس غشاها همراه با کانال زایمانی آلوده به C. albicans.
  • کاندیدیازیس پوشک: عفونت ناحیه پوشک کودک.
  • Erosio interdigitalis blastomycetia: با یک ناحیه بیضی شکل از پوست سفید مرطوب شکل در چین بین انگشتان و امتداد آن به دو طرف مشخص می‌شود.
  • اونیکومیکوزیس کاندیدا: عفونت ناخن

کاندیدیازیس سیستمیک

  • کاندیدمیا: منجر به سپسیس می‌شود
  • کاندیدیازیس منتشر (ارگان‌ها)
  • اندوکاردیتیس
  • عفونت دستگاه گوارش
  • عفونت دستگاه تنفسی
  • کاندیدیازیس ادراری تناسلی
  • کاندیدیازیس کبدی طحالی (کاندیدیازیس مزمن منتشر)

تشخیص آزمایشگاهی کاندیدا آلبیکنس

نمونه‌ها: ترشحات، بافت، نمونه‌های جمع‌آوری‌شده با ایجاد خراش

  1. بررسی با میکروسکوپ (نمونه‌های‌ برداشته شده با ایجاد خراش)
  • در فیلم مرطوب در 10٪ KOH مورد بررسی قرار می‌گیرد
  • دیده شدن شبه هیف‌ها و سلول‌های مخمر جوانه زن کاندیدا
  • رنگ آمیزی گرم: گرم مثبت (+ve)
  1. محیط
  • SDA : کلونی‌های سفید کرمی و صاف و هموار
  • کروماگار: کلونی‌های سبز رنگ
  1. تشخیص آلبیکنس
  • آزمایش لوله زایا: قابل انجام در شرایط انکوبه شدن در سرم انسانی در دمای 37 درجه سانتیگراد و ظرف 2 ساعت.
  • کلامیدوسپورها: توسط C. albicans در آرد ذرت/آگار برنج در دمای 25 درجه سانتی گراد تولید می‌شود. آنها کلامیدوسپورهایی با دیواره ضخیم گرد تولید می‌کنند.
  • آزمایشات بیوشیمیایی: گلوکز و مالتوز با تولید اسید و گاز تخمیر می‌شوند. ساکارز و لاکتوز تخمیر نشده باقی می‌مانند. رنگ صورتی کم رنگی در محیط احیای تترازولیوم دیده می‌شود.

سرولوژی

  • ویژگی و اختصاص محدود
  • آنتی‌بادی‌های سرمی و ایمنی سلولی در بیشتر افراد به دلیل قرار گرفتن مادام‌العمر در معرضC. albicans قابل اثبات است.
  • آنتی‌ژن C. albicans یک تست حساسیت پوستی تأخیری است که به عنوان شاخص عملکرد CMI استفاده می‌شود.
  • ELISA و RIA : تشخیص چرخه آنتی‌ژن کاندیدی در مانان دیواره سلولی یا اجزای سیتوپلاسمی.
  1. سنجش 1،3-بتا –D-گلوکان
  • بتا-D-گلوکان جزء دیواره سلولی قارچ است.
  • به کمک توانایی آن در فعال کردن فاکتور G در آبشار انعقاد خرچنگ نعل اسبی شناسایی شده است.
  • تست بسیار اختصاصی و حساس
  1. پروب DNA و PCR

درمان کاندیدا آلبیکنس

  1. کاندیدیازیس دهانی: نیستاتین، میکونازول، آمفوتریسین B.
  2. کاندیدیازیس جلدی: کلوتریمازول، اکونازول، سیکلوپیروکس، میکونازول، کتوکونازول، نیستاتین.
  3. آزول‌های سیستمیک و دهانی: فلوکونازول، ایتراکونازول یا پوزاکونازول.
  4. ولوواژینیت: تک دوز فلوکونازول خوراکی، ضد قارچ‌های موضعی (بوتوکنازول، کلوتریمازول، میکونازول، نیستاتین، تیکنازول، ترکونازول).
  5. عفونت‌های خون: فلوکونازول داخل وریدی یا اکینوکاندین (caspofungin)
  6. کاندیدمیا: فلوکونازول و آنیدولافونژین

 همچنین بخوانید:

منبع

مترجم: مریم محجوب

از این مطلب چقدر راضی بودید؟

روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه

5 / 5. تعداد رای دهندگان: 3

تا حالا امتیازی برای این مطلب ثبت نشده؛ با ثبت نظرتون مارو خوشحال می‌کنید

2 دیدگاه برای “کاندیدا آلبیکنس: زیستگاه، مورفولوژی، بیماری و محیط های کشت

  1. کاربر ژنیران گفته:

    باسلام
    برای وجود کاندیدا در مدفوع همراه با وجود خارش در مقعد چه دارویی پیشناد میکنید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *