خلاصه: محققان بررسی کردند که آیا “کاهش نور خورشید” از طریق مهندسی زمین (Geoengineering) میتواند از ذوب شدن صفحه یخی غرب قطب جنوب جلوگیری کند یا خیر. نتایج نشان میدهد که اگرچه ممکن است از این طریق، ذوب شدن یخ به تأخیر بیافتد، اما بهترین راهحل بلندمدت کربنزدایی سریع است و مهندسی زمین دارای خطرات بالا و پیامدهای پیشبینینشده بالقوه است.
با استفاده از تکنیکهای مهندسی زمین، آب و هوا از نظر تئوری میتواند به طور مصنوعی تحت تأثیر قرار گرفته و خنک شود.
اکنون دانشمندان Bern امکان توقف ذوب صفحه یخی غرب قطب جنوب از طریق کاهش نور مصنوعی خورشید را بررسی کردهاند. یافتههای آنها نشان میدهد که این تأثیر مصنوعی بدون کربنزدایی اثری نداشته و خطرات قابلتوجهی دارد.
آیا راه حل اضطراری که بتواند تغییرات آب و هوایی را متوقف کند، وجود دارد؟ روشهای فنی که به طور مصنوعی بر آب و هوا تأثیر میگذارند، مدتی است که تحت عنوان مهندسی زمین مورد بحث قرار گرفتهاند. با این حال اکثر محققان آب و هوا انتقاداتی نسبت به این روشها از جمله خطرات بالا و پیامدهای نامعلوم برای نسلهای آینده ابراز داشتهاند.
در مطالعهای که به تازگی در ژورنال Nature Climate Change منتشر شده است، محققان به رهبری Johannes Sutter از بخش فیزیک محیطی و اقلیمی (KUP) در موسسه Physics and the Oeschger Center for Climate Research در دانشگاه Bern این سوال را بررسی میکنند که آیا با تأثیر مصنوعی بر تابش خورشیدی میتوان از ذوب یخ در غرب قطب جنوب جلوگیری کرد. این محققان همچنین در مورد عوارض جانبی غیرقابل پیشبینی مهندسی زمین هشدار میدهند.
اجتناب از یک نقطه بحرانی آب و هوایی
Johannes Sutter، متخصص مدلسازی یخ، میگوید: «پنجره زمانی فرصت برای محدود کردن افزایش دمای جهانی به زیر ۲ درجه به سرعت در حال بسته شدن است، بنابراین ممکن است اقدامات فنی برای تأثیرگذاری بر آب و هوا در آینده به طور جدی مورد توجه قرار گیرد». به همین دلیل است که به گفته او، استفاده از مدلهای نظری برای بررسی اثرات و خطرات «مدیریت تابش خورشیدی» (Solar Radiation Management (SRM)) ضروری است. مدیریت تابش خورشیدی اصطلاحی است که برای توصیف روشهای مختلف مسدود کردن تابش خورشیدی به منظور خنکتر کردن زمین استفاده میشود.
یکی از دلایل اصلی افزایش علاقه به مهندسی زمین، اجتناب از نقاط بحرانی است که در آن آب و هوا میتواند به طور ناگهانی و غیرقابل برگشت تغییر کند. این نقاط شامل ذوب شدن صفحات یخی غرب قطب جنوب و گرینلند و افزایش سطح دریا به میزان یک متر است. Johannes Sutter توضیح میدهد: «مشاهدات مربوط به جریانهای یخ در غرب قطب جنوب نشان میدهد که ما بسیار نزدیک به یک نقطه بحرانی هستیم یا قبلاً از آن عبور کردهایم. بنابراین، با مطالعه خود میخواستیم بفهمیم که آیا از نظر تئوری میتوان از فروپاشی صفحه یخی با مدیریت تابش خورشیدی جلوگیری کرد یا نه».
کاهش مصنوعی نور خورشید
به طور خاص، ساتر و همکارانش بررسی کردهاند که اگر به اصطلاح آئروسلها (Aerosol) (ذرات معلق در یک گاز) وارد استراتوسفر (Stratosphere) شده و در جلوگیری از تابش خورشیدی به زمین (به اصطلاح کاهش نور خورشید) موفق شوند چه اتفاقی میافتد. تاکنون، تحقیقات بر روی اثرات جهانی مدیریت تابش خورشیدی (SRM) متمرکز شده است.
مطالعه انجام شده در دانشگاه Bern اولین مطالعهای است که از شبیهسازی مدل یخی برای نشان دادن تأثیر چنین اقدامی بر صفحه یخی قطب جنوب استفاده میکند. این مطالعه تغییرات احتمالی صفحه یخی را تحت سناریوهای مختلف میزان گازهای گلخانهای در آینده بررسی میکند و نتایج متفاوتی به دست میدهد: اگر انتشار گازهای گلخانهای بدون کاهش ادامه یابد و SRM در اواسط این قرن رخ دهد، از بین رفتن صفحه یخی غرب قطب جنوب میتواند تا حدودی به تعویق بیفتد، اما از آن جلوگیری نمیشود.
در یک سناریوی انتشار متوسط گازهای گلخانهای، به کارگیری SRM در اواسط قرن میتواند ثابت کند که این روش یک “ابزار موثر” برای کاهش سرعت ذوب یا حتی جلوگیری از فروپاشی صفحه یخ است.
با توجه به محاسبات مدل، SRM زمانی بهترین کارکرد را دارد که در اولین فرصت ممکن اتفاق بیفتد و با اقدامات بلندپروازانه کاهش تغییرات آب و هوایی ترکیب شود. اما، نویسندگان این تحقیق تأکید میکنند که: «شبیهسازیهای ما نشان میدهد که مؤثرترین راه برای جلوگیری از فروپاشی ورقه یخی غرب قطب جنوب به صورت طولانی مدت، کربنزدایی سریع است». اگر انتشار گازهای گلخانهای «بدون تأخیر» به صفر خالص کاهش یابد، شانس ایجاد یک لایه یخی پایدار بیشتر است.
عوارض جانبی احتمالی هنوز به ندرت مورد مطالعه قرار گرفته است
اما چگونه باید از نظر عملی کاهش نور خورشید را تصور کرد؟ به گفته Johannes Sutter، یک ناوگان کامل از هواپیماهای بسیار بلند پرواز باید میلیونها تن آئروسل را در استراتوسفر پخش کنند. با این حال، این مداخله فنی در آب و هوا باید بدون وقفه و برای قرنها حفظ شود. اگر این مداخله تا زمانی که غلظت گازهای گلخانهای در اتمسفر بالا است، متوقف شود، دمای زمین به سرعت چندین درجه افزایش مییابد.
Johannes Sutter خاطرنشان میکند که پیامدهای چنین شوکی تنها یکی از خطرات احتمالی ناشی از SRM است. اثرات جانبی بالقوه هنوز به اندازه کافی مورد بررسی قرار نگرفته است و از تغییر در وضعیت بارانهای موسمی تا تغییرات در گردش اقیانوس و جو متغیر است. اسیدی شدن اقیانوسها نیز ادامه خواهد داشت. منتقدان همچنین نسبت به اثرات سیاسی و اجتماعی آن هشدار میدهند: استفاده از تکنیکهایی مانند کاهش نور خورشید میتواند منجر به کند شدن یا حتی جلوگیری از اقدامات حفاظت از آب و هوا شود.
Thomas Stocker، استاد فیزیک آب و هوا و محیط زیست در دانشگاه Bern و یکی از نویسندگان این مقاله، میگوید: «مهندسی زمین یک تجربه جهانی دیگر و یک مداخله بالقوه خطرناک انسان در سیستم آب و هوایی است که بر اساس ماده 2 کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات آب و هوایی، در هر صورت باید از آن جلوگیری کرد.
همچنین بخوانید:
- رودخانه پو – طولانی ترین رودخانه ایتالیا – خشک میشود
- گرم شدن اقیانوس ها زیستگاه بسیاری از پستانداران دریایی را محدود کرده.
- آلودگی هوای ناشی از ترافیک باعث افزایش خطر زوال عقل میشود!
مترجم: صادق حسینیکیا
خورشید گناهی نداره ،داره کارشو میکنه ، ما انسانها باید رفتارمون ودرست کنیم،طبیعت وخراب نکنیم، چرا رفتیم سراغ خورشید.