CAR-T (سلولهای گیرنده آنتی ژن کایمریک) گزینههای درمانی گستردهای برای درمان برخی سرطانها بهویژه انواع خاصی از سرطانهای خون دارند. اما آنها محدودیتهایی دارند:
1) الگوهای بیان آنتی ژن متغیر بر روی سلولهای سرطانی میتواند منجر به عدم درمان شود
2) سلولهای CAR-T میتوانند فرسوده شوند و حتی توسط خود سلولهای سرطانی مهار شوند
3) ریز تومور سرکوب کننده سیستم ایمنی منجر به عدم کارایی در برابر تومورهای جامد متراکم میشود.
اکنون، دانشمندان نوع جدیدی از سلولهای CAR-T را تولید کردهاند که به عنوان یک میکرودارو عمل میکنند. این سلولها آنزیمهای باکتریایی را تولید میکنند که پیش داروها را در محل بیماری فعال میکنند و سلولهای تومور حاوی نشانگر سرطان و همچنین سلولهای سرطانی مجاور را که این نشانگر را دارند را از بین میبرند. علاوه بر این، سلولهای مهندسی شده میتوانند دارو را حتی پس از فرسودگی تولید کنند و این دارو توسط سرطان سرکوب نمیشود.
این پژوهش در مجله Nature Chemical Biology تحت عنوان مقاله “مهندسی سلول های CAR-T برای فعال کردن داروهای مولکول کوچک در محل” منتشر شده است.
دیوید شاینبرگ، پزشک و متخصص، رئیس برنامه فارماکولوژی مولکولی در موسسه سرطان اسلون کترینگ (SKI) مرکز سرطان Memorial Sloan Kettering گفت: «ما این سلولها را سلولهای SEAKER مینامیم. SEAKER مخفف سلولهای کشنده مسلح با آنزیم مصنوعی است. این سلولها قدرت جستجوی هدف سلول ایمنی را با توانایی تولید محلی یک داروی ضد سرطان قوی برای اثر مضاعف ترکیب می کنند.
چندین گروه تحقیقاتی نشان دادهاند که میتوان سلولها را وادار به ساخت پروتئینهای ایمنی مانند آنتیبادیها و سیتوکینها کرد. اما ساختن سلولهای CAR-T برای تولید داروی سرطانی با مولکول کوچک، چالشبرانگیزتر است.
مولکول مورد استفاده در این مطالعه، به نام AMS، آنقدر قوی است که به طور مستقیم به جریان خون حیوان تزریق میشود. اما هنگامی که به صورت محلی در محل تومور تولید میشود، در از بین بردن سلولهای سرطانی در موشها موثر است. دانشمندان هنوز این فناوری را در انسان آزمایش نکردهاند.
این تیم داروی سرطان را با ماده شیمیایی دیگری که عملکرد آن را “میپوشاند”، مرتبط کردند. سپس، آنها سلولهای T را برای ساخت آنزیمی که مولکول پوشاننده دارو را حذف میکند، مهندسی ژنتیکی کردند. هنگامی که پیش دارو به جریان خون تزریق میشود، در بدن گردش میکند. آنزیمی که توسط سلولهای CAR-T تولید میشود، قسمت فعال پیش دارو را در محل تومور آزاد میکند.
دانشمندان سلولهای SEAKER خود را بر روی سلولهای سرطانی در کشت و در مدلهای موش آزمایش کردند. در هر دو مورد، سلولهای SEAKER بهتر از سلولهای CAR-T معمولی در از بین بردن سلولهای سرطانی عمل کردند.
این فناوری توسط شرکت CoImmune برای توسعه فناوری سلولهای CAR-T برای آزمایشات انسانی مجوز گرفته است. چارلز نیکولت، پزشک و مدیرعامل CoImmune گفت: “فرصتی برای درک بهتر محدودیتهای سلولهای CAR-T و بهطور خاص مهندسی گزینههای درمانی جدید که پتانسیل مقابله با چالشهای حذف تودههای تومور و سمیت آنها را دارند، وجود دارد.”
بخش دیگری از جذابیت فناوری SEAKER این است که بیش از یک کاربرد ممکن دارد. شاینبرگ گفت: «میتوانید تصور کنید که از آن برای تولید دارو برای مبارزه با سایر بیماریها، مانند بیماریهای خودایمنی و عفونتها استفاده میشود.» اما در حال حاضر، تمرکز محققان MSK و CoImmune روی سرطان خواهد بود. شاینبرگ حدس میزند که آزمایش بالینی سرطان حدود دو تا سه سال دیگر است.
مترجم:محمدمعین باشی