آپوپتوزچیست؟

آپوپتوزچیست؟

مرگ یک سلول ریز ممکن است یک چیز ساده به نظر برسد. اما پروسه کار آن بسیار پیچیده تر از حد انتظار است.

انواع مختلفی از مرگ سلولی وجود دارد که هر کدام ویژگی ها و فرایندهای منحصر به فرد خود را دارند. یکی از آن ها، فرآیند آپوپتوز یا همان مرگ برنامه ریزی شده سلول است.

مایکل اورهولتزر، زیست شناس سلولی موسسه Memorial Sloan Kettering می گوید: “آپوپتوز توسط مجموعه ای از ویژگی های فیزیکی و عموما قابل مشاهده ای تعریف می شود که با مرگ سلول مرتبط است که یکی از رایج ترین اشکال مرگ سلولی در طی رشد یک موجود زنده است. همچنین نقش مهمی در سرطان ها دارد.”

یکی از اهداف آپوپتوز، از بین بردن سلول هایی است که حاوی جهش های بالقوه خطرناکی هستند. اگر عملکرد آپوپتوز سلول به درستی کار نکند، این سلول ها می توانند رشد کنند و به طور غیرقابل کنترلی تقسیم شود که در نهایت تومور ایجاد می کنند.

تغییرات قابل مشاهده و تغییرات مولکولی

اگر به یک سلول آپوپتوزی در زیر میکروسکوپ نگاه کنید، چه می بینید؟ دکتر اورهولتزر توضیح می دهد: “هسته به نظر می رسد کوچک یا متراکم شده و به قطعاتی تقسیم شده است، در حالی که یک هسته طبیعی، گرد یا بیضی است.”

وی افزود: “ویژگی بارز دیگر این است كه سلول ها کوچک شده و غشای آن به صورت حباب هایی از سلول جدا می شود.” “حباب زدن به این معنی است که غشای سلول تغییر می کند و از سطح سلول برجستگی هایی برآمده به وجود می آید که به مرور از سلول جدا می شوند.”

آنزیمی به نام کاسپاز، واکنش زنجیره ای تغییراتی را که نهایتا منجر به مرگ سلول آپوپتوزی می شود، آغاز می کند. دکتر اورهولتزر می گوید: “کاسپازها اساساً مانند یک قیچی مولکولی هستند. در یک سلول طبیعی، این آنزیم ها غیرفعال اند، اما هنگامی که یک سلول تحت فشار قرار می گیرد یا برای مرگ برنامه ریزی شده آماده می شود، این قیچی فعال شده و شروع به بریدن پروتئین های خاصی در داخل سلول می کند. به همین ترتیب، روند آپوپتوز آغاز می شود.”

در سلول های سرطانی، ممکن است قیچی سیگنال لازم برای شروع برش را دریافت نکند. اورهولترز می گوید: “ممکن است سنسوری که آسیب سلول را تشخیص می دهد کار نکند و سیگنال هرگز ارسال  نشود.” “در حال حاضر استراتژی هایی برای تولید داروهایی وجود دارد که به فعال سازی مجدد سنسور کمک می کند و بنابراین آپوپتوز را فعال می کند.”

یکی از این سنسورها پروتئینی به نام p53 است. این پروتئین وقتی عملکرد طبیعی داشته باشد، تشکیل سرطان را از طریق آپوپتوز سرکوب می کند. اما جهش در ژن p53 تقریباً در نیمی از سرطان ها دیده می شود

همچنین بخوانید…

آزمایشگاه کشت سلول ژنیران

دوره کارآموزی کشت سلول ژنیران

خدمات کشت سلول آزمایشگاه ژنیران

بازید مجازی از ژنیران