برادی کاردی چیست؟ انواع، علائم، تشخیص و درمان

مقدمه‌ای بر برادی کاردی

برادی کاردی به ضربان قلب کندتر از حد طبیعی گفته میشود. این اصطلاح پزشکی به این معنی است که ضربان قلب فرد در حالت استراحت کمتر از 60 بار در دقیقه است.

ضربان آهسته قلب به طور غیرطبیعی می‌تواند باعث بروز علائمی به خصوص در هنگام ورزش شود.

دو نوع اصلی برادی کاردی وجود دارد:

1. برادی کاردی سینوسی
2. بلوک قلبی

در برادی کاردی سینوسی ضربان قلب در حالت استراحت کمتر از 60 ضربه در دقیقه است که از گره سینوسی ایجاد می‌شود که ریتم قلب را تنظیم می‌کند. برادی کاردی سینوسی می‌تواند برای برخی افراد طبیعی باشد، اما در صورت ایجاد علائم ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.

بلوک قلبی، یک نوع غیر طبیعی برادی کاردی، ممکن است منجر به علائم و پیامدهای جدی شود.

این مقاله علائم برادی کاردی و علل آن را توضیح می‌دهد. در مورد چگونگی تشخیص این بیماری توسط پزشکان و  دو نوع این مشکل قلبی بحث می‌شود.

قلب بزرگسالان در حالت استراحت معمولا بین 60 تا 100 بار در دقیقه می زند.

گره سینوسی دهلیزی (یا سینوسی) اغلب به عنوان “ضربان ساز طبیعی قلب” نامیده می‌شود. این بخشی از قلب است که سیگنال‌های الکتریکی تولید می‌کند که باعث تحریک تولید هر ضربان قلب می‌شود.

در حالت استراحت، گره سینوسی معمولاً تکانه های الکتریکی جهت ضربان قلب بین 60 تا 100 بار در دقیقه تولید می‌کند که یک ریتم سینوسی طبیعی است.

برادی کاردی سینوسی ضربان قلب بین ۵۰ تا ۶۰ ضربه در دقیقه است. در حالی که از نظر فنی خارج از محدوده نرمال است، اما این مقادیر برای برخی افراد می تواند کاملا طبیعی باشد. یک بدن سالم در تنظیم ضربان قلب برای پشتیبانی از عملکردهای بدن به خوبی عمل می‌کند.

برادی کاردی فیزیولوژیکی نوعی برادی کاردی سینوسی است. در میان افرادی که به آن مبتلا هستند – از جمله افراد جوان سالم و افراد مسن با شرایط بدنی خوب – ضربان قلب آنها در حالت استراحت ممکن است بین 40 تا 50 تغییر کند. افراد همچنین هنگام خواب ضربان قلب کمتری دارند.

ضربان آهسته قلب بدون علائم معمولاً دلیلی برای نگرانی ندارد. با این حال، زمانی که ضربان قلب برای پمپاژ خون کافی نیست، نیاز به درمان دارد. درصورتی که برادی کاردی سینوسی علائم ایجاد کند، نشانه‌ای است که باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

نبض خوب بر اساس سن چقدر است؟

کودکان ضربان قلب سریع تری دارند، اما بعد از سن 10 سالگی میزان 60 تا 100 ضربه در دقیقه (bpm) تقریباً برای همه بزرگسالان یکسان است. ورزشکاران اغلب ضربان قلب در حالت استراحت (resting HR)کمتری دارند. چیزی که با افزایش سن تغییر می‌کند، “ضربان قلب هدف” است که همان ضربان قلب فراد سالم در هنگام ورزش است. برای افراد در 20 سالگی، این مقدار 100 تا 170 ضربه در دقیقه است. اگر در دهه 50 زندگی خود هستید، 85 تا 145 ضربه در دقیقه است. در سن 70 سالگی، این عدد 75 تا 128 است.

علائم برادیکاردی

اگر ضربان قلب به طور غیر طبیعی آهسته باشد، ممکن است چند اندام بدن به طور طبیعی عمل نکنند. ضربان قلب بسیار کند منجر به علائم مختلفی می‌شود، از جمله:

• درد یا ناراحتی قفسه سینه
• گیجی
• خستگی سریع
• غش (سنکوپ) یا چیزی نزدیک به غش
• سبکی سر یا سرگیجه (مخصوصاً در هنگام فعالیت بدنی و زور زدن)
• تنگی نفس (دیسپنه)

این علائم با انجام ورزش شدت میگیرد زیرا نیازهای بدن زمانی که تحت فشار و استرس قرار می‌گیرد افزایش می‌یابد. با این حال، در صورتی که برادی کاردی شدید باشد، ممکن است زمانی که بدن در حالت استراحت است، علائم همچنان وجود داشته باشد.

اگر برادی کاردی برای مدت طولانی بدون درمان پیش رود، می تواند منجر به عوارضی از قبیل :

• فشار خون بالا
• آنژین (درد قفسه سینه)
• ایست قلبی

شود.

اگرعلائم برادی کاردی دارید، با پزشک خود صحبت کنید تا علت آن مشخص شود. درمان مناسب می تواند ضربان قلب را به حالت نرمال بازگرداند.

خطر مرگ ناشی از برادی کاردی در صورت عدم وجود علائم نسبتاً کم است. با این حال، یک مورد از برادی کاردی علامت دار ممکن است در صورت درمان نشدن باعث ایست قلبی شود.

علل برادی کاردی

علل کلی برادی کاردی به دو دسته تقسیم می‌شوند: به واسطه گره سینوسی و بلوک قلبی. از بین این دو، برادی کاردی گره سینوسی شایع‌تر است.

برادی کاردی گره سینوسی

هنگامی که گره سینوسی تکانه های الکتریکی را با سرعت نسبتاً کمی تولید می‌کند، ضربان قلب کند می‌شود و در نتیجه برادی کاردی سینوسی ایجاد می‌شود.

علل برادی کاردی سینوسی می‌تواند گذرا (به این معنی که زیاد طول نمی‌کشد) یا پایدار باشد. برادی کاردی ناشی از دلایل پایدار بیشتر به درمان نیاز دارند.

• برادی کاردی سینوسی گذرا: افزایش تون در عصب واگ، مانند هنگام خواب، اغلب منجر به این نوع برادی کاردی می‌شود. تون واگ به شما می‌گوید که عصب واگ چقدر خوب کار می‌کند. این عصب به تنظیم قلب، ریه ها و دستگاه گوارش کمک می‌کند. هنگامی که تون عصب به حالت عادی باز می‌گردد، ضربان قلب نیز به حالت عادی باز می‌گردد. بنابراین، ممکن است نیازی به درمان دائمی برادی کاردی نباشد.
• برادی کاردی سینوسی مداوم: بیماری گره سینوسی ذاتی (در خود گره سینوسی) اغلب باعث نوعی برادی کاردی سینوسی پایدار می‌شود. معمولاً بیماری گره سینوسی ذاتی به دلیل فیبروز (اسکار و وجود بافت غیرعملکردی) درون گره سینوسی است که یک نتیجه رایج از افزایش سن است. بیماری گره سینوسی ذاتی معمولاً در افرادی که 70 سال یا بیشتر سن دارند رخ می‌دهد.

بیماری گره سینوسی ذاتی

در افراد مبتلا به بیماری گره سینوسی ذاتی، ضربان قلب می‌تواند هم در حالت استراحت و هم در حین فعالیت کند باشد. افراد مبتلا به برادی کاردی علامت دار اغلب دچار اختلال در عملکرد گره سینوسی (سندرم سینوس بیمار) می‌شوند که شایع ترین علت برادی کاردی است که به ضربان ساز (دستگاه پیس میکر) نیاز دارد. در نتیجه، اما، ضربان قلب آنها می‌تواند بین برادی کاردی و تاکی کاردی (ضربان قلب سریع) در نوسان باشد.

علاوه بر بیماری گره سینوسی ذاتی، چندین بیماری دیگر نیز می‌توانند باعث برادی کاردی سینوسی شوند، از جمله:

• آمیلوئیدوز (بیماری نادری که در آن رسوب پروتئین در عضله قلب تشکیل می‌شود)
• اختلالات مغزی، به ویژه آنهایی که با افزایش فشار داخل جمجمه یا سکته مغزی همراه هستند
• ضربه قلبی ناشی از جراحت یا جراحی قلب
• بیماری عروق کرونری
• داروهایی مانند مسدود کننده‌های بتا، مسدود کننده‌های کانال کلسیم، داروهای ضد آریتمی، مواد اپیودی، لیتیوم و برخی درمان‌های شیمیایی
• دیساتونومی (اختلال در عملکرد سیستم عصبی)
• کم کاری تیروئید (هایپوتیروئیدی)
• هیپوکسی (سطح پایین اکسیژن خون)، همانطور که اغلب با آپنه انسدادی خواب اتفاق می‌افتد
• میوکاردیت (التهاب عضله قلب)
• پریکاردیت (تورم و التهاب کیسه ای که قلب را می‌پوشاند)
• انواع مختلف عفونت‌ها، از جمله بیماری لایم، بیماری شاگاس و تب خالدار کوه راکی

درمان برادی کاردی سینوسی اغلب بر رفع این علل زمینه‌ای تمرکز می‌کند.

بلوک قلبی

دومین نوع کلی برادی کاردی بلوک قلبی است. بر خلاف برادی کاردی سینوسی، بلوک قلبی همیشه یک وضعیت غیر طبیعی است.

بلوک قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که تکانه‌های الکتریکی قلب در حین حرکت از دهلیز قلب به بطن به طور کامل یا جزئی مسدود شوند. بطن‌ها حفره‌هایی هستند که خون را از قلب خارج می‌کنند.

از آنجایی که گره سینوسی که معمولا ضربان قلب را تعیین می‌کند در دهلیز وجود دارد (ضربان ساز قلب است)، بلوک بین دهلیزها و بطن‌ها باعث تغییر در سرعت ضربان قلب می‌شود. هنگامی که بطن‌های قلب نمی‌توانند از گره سینوسی اطلاعاتی در مورد سرعت ضربان دریافت کنند، از اطلاعات گره دیگری از قلب که بین دهلیزها و بطن‌ها واقع شده به نام گره AV استفاده می‌کنند. این ارتباط قطع شده منجر به برادی کاردی بالقوه خطرناک می‌شود.

مانند برادی کاردی‌های سینوسی غیر طبیعی، بلوک قلبی می تواند گذرا یا پایدار باشد.

• بلوک گذرای قلب می‌تواند با شرایط خاصی مانند بیماری لایم، اختلال عملکرد تیروئید، یا مسمومیت دارویی (به ویژه دیژیتال مانند داروی دیگوکسین، دارویی که برای درمان برخی بیماری های قلبی استفاده می‌شود) رخ دهد. در این موارد، درمان شرایط زمینه ای ضروری است. گاهی اوقات، درمان ممکن است شامل ضربان ساز موقت (پیس میکر) باشد.
• بلوک قلبی پایدار می‌تواند ناشی از بسیاری از شرایط، از جمله ژنتیک، اختلالات مادرزادی، سارکوئیدوز و آمیلوئیدوز باشد. اگر پزشک شما به یک بیماری ساختاری مانند کاردیومیوپاتی مشکوک باشد، ممکن است تصویربرداری با اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک (سونوگرافی برای دیدن قلب در حال حرکت) همان ECCO قلبی را توصیه کند.
• بلوک‌های جزئی زمانی رخ می‌دهند که سیگنال‌های الکتریکی به قلب به تأخیر افتاده یا به طور متناوب متوقف شوند. یک بلوک کامل زمانی اتفاق می‌افتد که سیگنال‌ها به طور کامل متوقف شوند.

درمان پیس میکر بیشتر برای بلوک‌های جزئی و کامل است. بلوک قلبی پایدار، عمدتاً علامت دار یا کامل، نیز به احتمال زیاد نیاز به درمان دائمی دارد.

تشخیص

تشخیص برادی کاردی معمولاً بسیار ساده است.

نوار قلب (ECG) نشان می‌دهد که ضربان قلب کند شده است. در مورد برادی کاردی سینوسی، آزمایشات ECG به تعیین اینکه آیا منشا ضربان قلب آهسته است یا به دلیل بلوک قلب است، کمک می‌کند.

سپس پزشک باید تعیین کند که آیا برادی کاردی پایدار است یا به دلیل یک علت گذرا (موقت) مانند عفونت ایجاد شده است. این را اغلب می توان با گرفتن یک تاریخچه پزشکی دقیق تعیین کرد.

سپس پزشک باید تعیین کند که آیا برادی کاردی از نوع پایدار است یا به دلیل یک علت گذرا (موقت) مانند عفونت بوجود آمده است. این را اغلب می‌توان با گرفتن یک تاریخچه پزشکی دقیق تعیین کرد.

در صورت نیاز به آزمایشات دیگری، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تست استرس (ورزش) : در برخی از افراد (عمدتا افراد مسن)، بیماری گره سینوسی یا بلوک قلب ممکن است علائمی را تنها در حین فعالیت ایجاد کند. تست استرس می‌تواند به تشخیص این موارد کمک کند. این به این دلیل است که می‌تواند تشخیص دهد که آیا ضربان قلب در پاسخ به یک چالش ورزشی آنطور که باید افزایش می‌یابد یا خیر. (در غیر این صورت، چنین مواردی ممکن است بدون علامت به نظر برسد.)
• ECG سیار طولانی مدت (holter) : با استفاده از این تست، در حالی که مانیتور هولتر دارید، فعالیت‌های عادی روزانه را انجام می‌دهید. همچنین می‌تواند به تشخیص برادی کاردی‌هایی که فقط به صورت متناوب رخ می‌دهند کمک کند.
• مطالعه الکتروفیزیولوژی: یک کاتتریزاسیون تخصصی قلب می‌تواند در تشخیص بیماری گره سینوسی و بلوک قلب نسبتاً دقیق باشد. در این روش، یک کاتتر بلند و نازک از طریق یک سیاهرگ به سمت قلب کشیده می‌شود. با این حال، معمولاً انجام این آزمایش تهاجمی برای تشخیص ضروری نیست.

درمان

درمان ضربان آهسته قلب بستگی به این دارد که علت آن برادی کاردی سینوسی یا بلوک قلبی باشد و اینکه آیا آن برگشت پذیر است یا خیر.

برگشت پذیری

یک پزشک ممکن است برادی کاردی سینوس گذرا را با توصیه به اجتناب از انواع شرایطی که باعث ایجاد آن می‌شود، درمان کند. برای مثال، درمان آپنه خواب یا تنظیم داروها مواردی هستند که ممکن است برادی کاردی گذرا را برطرف کنند.

برادی کاردی مداوم نیز می تواند معکوس شود اگر به دلایل زیر ایجاد شود:

• دارودرمانی
• کم کاری تیروئید
• بیماری عفونی
• میوکاردیت
• پریکاردیت

در این موارد، درمان مشکل زمینه ای اغلب باعث بهبود ضربان قلب آهسته نیز می‌شود.

اگر برادی کاردی سینوسی برگشت پذیر باشد یا علائمی ایجاد نکند، اغلب می توان آن را از طریق معاینات پزشکی منظم کنترل کرد.

نوع دائمی

هنگامی که بلوک قلبی یا اختلال عملکرد گره سینوسی باعث برادی کاردی می‌شود، پزشک ممکن است یک ضربان ساز (پیس میکر) دائمی را توصیه کند.

در برخی موارد، متخصص ضربان ساز موقت را آزمایش می‌کند. به عنوان مثال، هنگامی که یک بلوک AV جزئی به دلیل انفارکتوس میوکارد (حمله قلبی) ایجاد می‌شود، استفاده از ضربان‌ساز موقت می‌تواند پزشکان کمک کند تا تعیین کنند که آیا بلوک دائمی است یا برگشت‌پذیر.

خلاصه

برادی کاردی به عنوان ضربان قلب کمتر از 60 ضربه در دقیقه تعریف می‌شود. قلب بزرگسالان در حالت استراحت معمولا بین 60 تا 100 بار در دقیقه می‌زند.

ضربان قلب کمتر از حد نرمال برای بسیاری از افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند مگر اینکه علائم خاصی ظاهر شود. این علائم عبارتند از: درد قفسه سینه، سرگیجه، خستگی سریع و تنگی نفس. سپس نوبت به مشورت با پزشک می‌رسد تا علت زمینه ای را تعیین کند.

علل کلی برادی کاردی به دو دسته تقسیم می‌شوند: با واسطه گره سینوسی و بلوک قلبی. مورد اول شایع تر است. درمان ممکن است شامل اصلاح هر علت زمینه‌ای یا کاشت ضربان ساز (پیس میکر) باشد.

سخن آخر

اگر مطلع شوید که ضربان قلبتان پایین است، ممکن است احساس نگرانی کنید، اما این حالت معمولاً یک وضعیت قابل درمان است. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند علت خاص و گزینه‌های درمانی شما را با شما در میان بگذارد. در صورت داشتن علائمی مانند تنگی نفس، حتماً فوراً تماس بگیرید.

سوالات متداول

• چه زمانی باید نگران برادیکاردی باشم؟

دانستن خطرات برادی کاردی بسیار مهم است. ضربان قلب آهسته که باعث علائمی مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس می‌شود، نیاز به مراقبت پزشکی دارد. این می تواند منجر به ایست قلبی تهدید کننده حیات شود. با گذشت زمان، ممکن است باعث فشار خون بالا نیز گردد. تشخیص زودهنگام و درمان بسیار مهم است.

• آیا استرس و اضطراب می توانند باعث برادی کاردی شوند؟

برخی از مطالعات نشان می دهد که افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی در معرض خطر بالاتری برای کاهش ضربان قلب هستند. همچنین نشان داده شده است که اضطراب عامل پیش بینی کننده بیماری قلبی عروقی و مرگ ناگهانی قلبی است. اگر نگران استرس و اضطرابی هستید که بر سلامت شما تأثیر می گذارد، با پزشک خود تماس بگیرید.

• آیا برادی کاردی سینوسی قابل درمان است؟

در برخی موارد، بله، اما بستگی به علت دارد. ضربان قلب آهسته ناشی از عفونت یا التهاب، قابل درمان است. در صورتی که داروها منجر به کندی ضربان قلب شوند، می‌توان آنها را تغییر داد. به خاطر داشته باشید که در برخی موارد، برادی کاردی سینوسی در واقع نشانه یک قلب خوب است.

همچنین بخوانید:

• هایپوترمی چیست؟ انواع، تشخیص، علائم و علل
• بیماری کیسه صفرا: علائم، تشخیص و درمان
• بخش بیماری‌های ویکی‌ژن

منبع

مترجم: دیبا ضابطی