تصور کنید کودکی پس از زمین خوردن و برخورد زانویش با زمین ناله میکند. پدرش سراسیمه میرسد و ساق پا را بررسی میکند. او میگوید: “من آن را میبوسم و تا خوب شود.” بوسه درست کار میکند. کودک چشمهایش را از اشک پاک میکند، سپس دوباره به بازی باز میگردد و دردش را فراموش میکند! صحنههایی مانند این در سراسر جهان هر روز اتفاق میافتند.
ظاهراً یک بزرگسال دلسوز میتواند با فوت کردن، بوسه یا حتی چند کلمه مهربانانه، درد کودکی را متوقف کند. البته هیچ یک از این موارد نمیتواند پوست آسیب دیده را ترمیم کند. پس چه اتفاقی میافتد؟ پزشکان آن را اثر دارونما مینامند. این مسئله شرح میدهد که وقتی چیزی که از نظر منطقی نباید هیچ تاثیری داشته باشد باعث ایجاد تغییر مثبت و واقعی در بدن فرد میشود، چه اتفاقی میافتد
دارونما بخش بسیار مهمی از تحقیقات پزشکی است. برای اثبات اینکه یک داروی جدید موثر است، محققان باید نشان دهند که افرادی که از آن استفاده میکنند بیشتر از افرادی که دارونما دریافت میکنند، بهبود مییابند. این دارونما معمولاً قرصی است که شبیه درمان است اما فاقد دارو است. گاهی اوقات ممکن است فرد بعد از مصرف قرص دارونما احساس بهتری داشته باشد، حتی اگر این قرص بر هیچ بیماری یا علائمی تأثیر نگذارد.
این پاسخ دارونما یک توهم نیست بلکه از سمت مغز انجام میشود. اثر دارونما فقط میتواند بر فرآیندهایی از بدن که مغز میتواند آنها را تغییر دهد و کنترل کند، مانند درد یا هضم، تأثیر بگذارد.
Kathryn Hall یک محقق پزشکی در بیمارستان زنان در بوستون، ماساچوست است. او میگوید: دارونما هیچ کاری برای باکتریها انجام نمیدهد. دارونما نمیتواند با سرطان مبارزه کند. آنها نمیتوانند با ویروسها مبارزه کنند، اما آنها میتوانند شدت درد یا علائم دیگر را در کسی تغییر دهند. تیمهای تحقیقاتی در تلاش هستند تا بهتر بفهمند چه فرایندهای مغزی باعث این اتفاق میشود.
محققان دیگر در حال تلاش برای کشف علت اثر دارونما هستند. Ted Kaptchuk این برنامه را در مطالعات دارونما و برخورد درمانی هدایت میکند.این تحقیقات در مرکز پزشکی Beth Israel Deaconess در بوستون، ماساچوست انجام میشود. گروه او کشف کرده است که درمانهای دارونما زمانی بهتر انجام میشود که پزشک وقت با کیفیت بیشتری را با بیمار بگذراند. از همه جالبتر، تحقیقات آنها نشان داده است که دارونما میتواند حتی زمانی که فرد مصرف کننده میداند که این یک داروی واقعی نیست، موثر واقع شود.
هیچ ترفندی برای این درمان وجود ندارد.
پزشکان برای مدت طولانی تصور میکردند که یک بیمار باید معتقد باشد که دارونما یک داروی واقعی است تا بتواند تأثیر داشته باشد. اگر فردی انتظار درمان را داشته باشد، اغلب این درمان کار میکند. عکس آن نیز صادق است. هنگامی که کسی انتظار دارد یا معتقد است که درمانی شکست میخورد، ممکن است نتیجه بدی را تجربه کند، حتی زمانی که درمان واقعی را دریافت نکرده است. این به عنوان یک اثر nocebo (No-SEE-boh) شناخته میشود.
محققانی که داروهای جدید را آزمایش میکنند سعی میکنند مطمئن شوند که همه افراد درگیر انتظارات و تصورات یکسانی دارند. آنها این کار را با راه اندازی یک کارآزمایی بالینی انجام میدهند. داوطلبان به طور تصادفی انتخاب میشوند که از داروی واقعی یا از یک دارونما استفاده کنند. پزشکان و داوطلبان تا پس از پایان روند نمیدانند چه کسی چه چیزی مصرف کرده است. اگر گروهی که داروی واقعی مصرف کردهاند بیشتر از گروهی که دارونما مصرف کردهاند بهبود یابد، پس داروی واقعی باید تأثیر معنا داری داشته باشد.
به نظر میرسد شما باید بیمار را فریب دهید تا دارونما اثر کند. Kaptchuk فکر کرد که آیا این درست است؟ در کمال تعجب، هیچ کس این ایده را آزمایش نکرده بود. بنابراین از سال 2010، او یک سری آزمایشات آزمایشی را انجام داد که در مورد دارونماهای با برچسب باز تحقیق میکرد. اینها دارونماهایی هستند که هم پزشک و هم بیمار از آنها اطلاع دارند.
هر آزمایش شامل یک وضعیت پزشکی متفاوت بود. این گروه شرایطی را انتخاب کردند که به طور معمول در آزمایشات بالینی اثرات دارونما قوی را نشان میدهد. یکی از آنها سندرم روده تحریک پذیر (IBS) بود. افراد مبتلا به این اختلال حملات مکرر اسهال یا یبوست را تجربه میکنند. بسیاری نیز از درد روده زیادی رنج میبرند. سایر آزمایشات شامل کمردرد مزمن و خستگی ناشی از سرطان بود. در آخرین مورد، بیماران به عنوان عارضه جانبی سرطان یا درمان سرطان احساس خستگی زیادی میکنند.
در هر آزمایش، نیمی از شرکت کنندگان روش معمول درمان خود را برای وضعیت خود دنبال کردند. نصف دیگر قرص دارونما را اضافه کردند. یک پزشک با هر بیمار ملاقات کرد و توضیح داد که دارونما یک قرص پر از سلولز است، مادهای که هیچ تاثیری بر بدن ندارد. آنها همچنین توضیح دادند که در آزمایشات بالینی معمولی، بسیاری از بیماران مبتلا به این بیماری با دارونما بهتر شدند و آنها گفتند که هیچ کس هرگز آزمایش نکرده است که اگر بیمار از دارونما مطلع باشد، چه اتفاقی میافتد.
اغلب بیماران آن را مضحک و دیوانهوار میپنداشتند و تعجب میکردند که چرا این کار را انجام میدهند. محققان میدانستند که دارونما هیچکس را درمان نمیکند، اما امیدوار بودند که این کار به برخی از افراد کمک کند تا احساس بهتری داشته باشند و در نهایت به شکل شگفت انگیزی این اتفاق افتاد!
بیمارانی که از دارونما با اطلاع قبلی استفاده کردند، پیشرفتهای بیشتری نسبت به کسانی که این کار را نکرده بودند، گزارش کردند. وقتی Bingel این نتایج را شنید، گفت: این نتایج دیوانهوار است! خیلی خوب است اگر که واقعیت داشته باشد!
هر چه درمان دارونما پررنگتر باشد، افراد بعد از آن احساس بهتری دارند. قرصهای دارونما با رنگ روشن تاثیرات قویتری نسبت به داروهای سفید دارد. و عمل جراحی یا تزریق دارونما بهتر از قرصهای دارونما عمل میکند.
سپس Bingel مطالعه خود را راه اندازی کرد. تیم او با 127 نفر که دچار کمردرد مزمن بودند همکاری کرد. برای او بسیار شگفت آور بود که دارونما (با اطلاع قبلی بیمار) برای تسکین علائم این افراد نیز کار کرد. در مقایسه با بیمارانی که هیچ تغییری در درمان نداشتند، بیمارانی که دارونما را مصرف کردند، درد کمتری را گزارش کردند. آنها همچنین مشکلات کمتری در کارهای روزمره داشتند و احساس افسردگی کمتری از وضعیت خود داشتند. با این حال، آنها درمان نشده بودند بلکه آنها فقط احساس بهتری داشتند.
در همین حال، تیم Kaptchuk یک آزمایش بسیار بزرگتر ترتیب داده بود. شامل 262 فرد بزرگسال مبتلا به IBS بود. Anthony Lembo این مطالعه را در مرکز پزشکی Beth Israel Deaconess رهبری کرد. او به عنوان متخصص گوارش در بوستون، پزشک متخصص در روده است. تیم او برای توضیح این مطالعه با بیماران ملاقات کرد. تمام بیماران به درمان IBS معمولی خود ادامه دادند. گروه دوم دارونما (با اطلاع قبلی) را اضافه کردند. گروه سوم در یک آزمایش معمولی شرکت کردند. در این گروه، هیچ کس در طول آزمایش نمیدانست چه کسی در مقابل روغن نعناع دارونما دریافت کرده است. روغن نعناع یک ماده فعال است که میتواند به تسکین علائم IBS کمک کند.
محققان از آنها خواسته بودند که نظرسنجی درباره انتظارات خود را پر کنند. Lembo میگوید: بسیاری از بیماران شک داشتند. بسیاری فکر میکردند دارونما هیچ کاری نمیکند. در پایان، واقعاً مهم نبود که آیا شما به روند کار مشکوک هستید یا نه. بدبینان به همان اندازه احتمال بهبود با دارونما را داشتند!
تقریباً نیمی از بیمارانی که دارونما را (با اطلاع قبلی) دریافت کردند علائم بسیار ملایمتری نسبت به حالت عادی تجربه کردند. بخش مشابهی از بیمارانی که دارونما دریافت کردند نیز بهبود یافتند. فقط حدود یک سوم گروهی که درمان معمولی را ادامه دادند این سطح از تسکین را تجربه کردند.در نتیجه در پنهان یا آشکار بودن دارونما تفاوتی نبود.
Lembo میگوید: برخی از شرکت کنندگان میخواستند مصرف دارونما را ادامه دهند. این مشکل است زیرا او هنوز نمیتواند دارونما (با اطلاع قبلی) را تجویز کند. اینها به طور خاص در یک داروخانه تحقیقاتی ساخته میشوند. مهم است که مطمئن شوید که قرص واقعا فعال نیست.
John Kelley میگوید: ما نمیتوانیم آن را به سادگی ارائه دهیم. او یک روانشناس است که با محققان دیگر در برنامه مطالعات دارونما کار میکند. با این حال، به زودی، تیم امیدوار است پزشکانی را استخدام کند تا به آنها در آزمایش نسخه دارونما (با اطلاع قبلی) برای IBS یا سایر شرایط مشابه در دنیای واقعی کمک کند.
مغز و درد
Lembo میگوید: بزرگترین مانع برای تبدیل دارونما به بخشی از درمان متقاعد کردن سایر پزشکان است که این ایده خوبی است. او توضیح میدهد: ما در دانشکده پزشکی برای ارائه داروهای فعال آموزش دیده ایم. دارونما هیچ ماده موثری ندارد. با این حال، آنها میتواند مغز را به انجام کارهای بسیار جالب وادار کنند.
در طول پاسخ دارونما به درد، مغز مواد شیمیایی مسکنی به نام اندورفین (بالههای En-DOR) آزاد میکند. اگر محققان به کسی دارویی بدهند که این مواد شیمیایی را از انجام وظیفه خود باز دارد، دارونما نمیتواند درد را کاهش دهد. واکنش دارونما همچنین باعث آزاد شدن دوپامین در مغز میشود. این ماده شیمیایی هر زمان که مغز شما انتظار پاداش یا شادی داشته باشد ترشح میشود. همچنین میتواند حساسیت شما را نسبت به درد کاهش دهد.
درد یک تجربه پیچیده است. با سیگنالهایی شروع میشود که بر روی اعصاب ستون فقرات و تا مغز حرکت میکنند. سیگنالهای قویتر از بدن به طور کلی باعث درد بیشتر میشود. اما عوامل دیگر میتوانند احساس فرد را تغییر دهند. اگر بیحوصله و بیکار باشید و پشه شما را نیش بزند، نیش خارش میکند و صدمه میزند.یکی از محققان میگوید، اگر همان نیش هنگام تماشای یک فیلم جذاب اتفاق بیفتد، آنقدر حواستان پرت میشود که احتمالاً حتی متوجه آن نخواهید شد. استرس یک مسابقه ورزشی یا موقعیت خطرناک نیز گاهی اوقات میتواند درد را کاهش دهد.
Tor Wager یک عصب شناس در کالج دارتموث در هانوفر، نیویورک است. او و Bingel قصد داشتند بدانند که اثر دارونما تا چه اندازه در سیستم درد مغز گسترش مییابد. در سال 2021 ، آنها دادههای 20 گزارش مختلف را تجزیه و تحلیل کردند. هر مطالعهای مغز افراد را با تأثیر دارونما بررسی کرد.
آنها دریافتند که دارونما میتواند سیگنالهای درد ناشی از اعصاب را از بین ببرد. Wager میگوید: بیشتر اقدامات در سیستمهای مغزی که مربوط به مدیریت انگیزه و پاداش هستند، رخ میدهد. اینها سیستمهایی هستند که باور شما را در مورد درد شما مدیریت میکنند.
دارونما مغز را در همه افراد به یک اندازه فعال نمیکند. کشف علت تمرکز تحقیقات Hall در بیمارستان بریگهام و زنان. تحقیقات او نشان میدهد که برخی ژنها باعث میشوند افراد کمابیش به درمان دارونما پاسخ دهند. یک ژن موادی تولید میکند که به کنترل سطح دوپامین در مغز کمک میکند. افرادی که دارای نوع خاصی از این ژن هستند نسبت به افراد با انواع دیگر به درمان دارونما برای IBS واکنش نشان میدهند.
Bingel این موضوع را در سال 2011 مطالعه کرد. داوطلبان به نوبت در اسکنر مغز دراز کشیدند. در عین حال، هرکدام تحت تاثیر وسیلهای قرار گرفتند که به طرز دردناکی روی یک پا داغ میشد. ابتدا داوطلبان خود به خود درد را تجربه کردند. سپس، آنها یک داروی مسکن دریافت کردند. به آنها گفته شد که باید منتظر بمانند تا دارو اثر کند (در واقع، این دارو از قبل فعال بود). بعداً به آنها گفته شد که دارو موثر است و باید درد آنها را تسکین دهد. سرانجام به آنها گفته شد که دارو قطع شده است و ممکن است درد آنها شدیدتر شود. در واقع، در تمام مدت آنها به همان مقدار دارو پاسخ داده و به همان میزان درد دریافت کرده بودند.هنگامی که بیماران از دارو انتظار تسکین داشتند، مغز به شدت به آن واکنش نشان داد. هنگامی که به آنها گفته شد ممکن است احساس بدتری داشته باشند، اثر دارو در مغز آنها ناپدید شد. گویی آنها هیچ دارویی دریافت نمیکردند. واضح است که وقتی صحبت از تجربیات دردناک میشود، انتظارات و توقعات افراد اهمیت زیادی دارد.
امید و توجه دلسوزانه
پزشکان میتوانند نقش مهمی در شکل گیری انتظارات بیماران داشته باشند. یکی از محققان از عبارت “برخورد درمانی” برای صحبت در مورد نحوه برخورد پزشک با بیمار و زمان گذراندن آنها با هم استفاده میکند. بهترین پزشکان اعتماد قوی را با بیمار ایجاد میکنند. بیماران آنها احساس شنیده شدن و ارزشمندی دارند. به خصوص هنگامی که با دارونما ترکیب شود، چنین رابطهای میتواند برای درمان به اندازه استفاده از داروها یا جراحی برای ترمیم بدن مهم باشد. یک کار ساده که پزشکان باید انجام دهند این است که از بیماران در مورد بیماری خود بیشتر بپرسند.
چیز دیگری که به شما کمک میکند بسیار ساده است: نشستن. در یک مطالعه، پزشکان یا برای ملاقات با بیماران پس از عمل نشستند یا ایستادند. آنها زمان کاملاً یکسانی را با همه بیماران گذراندند. اما وقتی آنها در حالت نشسته بودند، بیماران احساس کردند دکتر مدت بیشتری برای آنها وقت گزاشته و بازخورد بهتری داشتند.
هنگامی که با بیماران برخورد درمانی خوبی میشود، برخی از اثرات مثبت مشابه فردی که قرص دارونما مصرف میکنند را تجربه میکنند. مخالفش هم درست است. اگر کسی احساس کند نادیده گرفته شده یا تحقیر شده است، ممکن است یک اثر nocebo را تجربه کند. بیماری یا علائم آنها میتواند بدتر شود.
مترجم: غزل زارعی