نرم افزار های مدیریت اطلاعات (Endnote, PubMed و...)

فهرست مطالب نمایش

نگاهی بر نرم افزار های مدیریت اطلاعات

معرفی نرم افزار EndNote

EndNote یک نرم افزار مدیریت مراجع های علمی می باشد که برای مدیریت کتابشناسی و مراجع هنگام نوشتن مقاله و گزارشات علمی مورد استفاده قرار می گیرد. EndNote توسط ریچارد نایلز نوشته شد و مالکیت آن چندین بار از زمان راه‌اندازی آن در سال 1989 توسط Niles & Associates تغییر کرد. در سال 2000 توسط بخش ResearchSoft موسسه اطلاعات علمی، بخشی از شرکت تامسون، و در سال 2016 توسط Clarivate خریداری شد که بعدها به نام Clarivate Analytics نامگذاری شد.

نرم افزار Endnote می تواند استنادها به کتابخانه ها را با پسوند .enl و پوشه ی .data مربوطه گروه بندی نماید. چندین راه برای افزودن یک مرجع به یک کتابخانه وجود دارد. می توان به صورت دستی مرجع مورد نظر را اضافه نمود و یا با export کردن، import کردن، کپی کردن از یک کتابخانه EndNote دیگر و یا اتصال از EndNote می توان مرجع مورد نظر را وارد نمود. این برنامه پنجره‌ای را در اختیار کاربر قرار می‌دهد که حاوی یک منوی کشویی است که از آن می‌تواند نوع مرجع مورد نیاز خود مانند کتاب، مقاله و … با تنظیمات مختلف مانند اسم نویسنده، عنوان مقاله، سال انتشار، چکیده، نویسنده و … وارد نماید.

اکثر پایگاه‌های اطلاعاتی کتابشناختی به کاربران اجازه می‌دهند تا مراجع را به کتابخانه‌های EndNote خود صادر کنند. این به کاربر امکان می دهد چندین نقل قول را انتخاب کند و کاربر را از وارد کردن دستی اطلاعات استنادی و چکیده ها نجات می دهد. برخی از پایگاه‌های داده مانند PubMed از کاربر می‌خواهند نقل قول‌ها را انتخاب کند، قالب خاصی را انتخاب کند و آنها را به‌عنوان فایل txt. ذخیره کند. سپس کاربر می تواند نقل قول ها را به نرم افزار EndNote وارد کند. همچنین امکان جستجو در کاتالوگ های کتابخانه و پایگاه های داده رایگان مانند PubMed از داخل خود برنامه نرم افزار EndNote وجود دارد.

EndNote می‌تواند کتابخانه‌های استنادی را به صورت HTML، متن ساده، قالب متن غنی یا XML صادر کند. از نسخه X.7.2، یک کتابخانه را می توان با حداکثر ۱۴ کاربر EndNote دیگر به اشتراک گذاشت. داده‌ها از طریق سرویس ابری EndNote همگام‌سازی می‌شوند و همه دسترسی کامل در نوشتن کتابخانه دارند.

EndNote همچنین می‌تواند فایل‌های PDF را روی هارد دیسک کاربر یا متن کامل در وب از طریق پیوند به فایل‌ها یا با قرار دادن کپی از فایل‌های PDF سازماندهی کند. همچنین امکان ذخیره یک تصویر، سند، صفحه اکسل، یا نوع فایل دیگر در هر مرجع در یک کتابخانه EndNote وجود دارد. با شروع از EndNote X نسخه 1.0.1، از قالب‌بندی فایل‌های OpenDocument (ODT) با استفاده از دستور Format Paper پشتیبانی می نماید.

تاریخچه ی EndNote

EndNote نسخه ۱ به عنوان یک پایگاه مرجع و سازنده کتابشناسی برای Apple Macintosh در حدود سال ۱۹۸۹ توسط Niles & Associates منتشر شد. EndNote یک نرم افزار مدیریتی اسناد و مقالات می باشد که تمرکز آن بر درج سندها در اسناد مکتوب است.

اگرچه از همان روزهای اولیه خود «توانایی وارد کردن مراجع قالب‌بندی شده از پایگاه‌های داده دیگر» را داشته است، در سال ۱۹۹۵، داوران Endnote را به عنوان یک برنامه دو منظوره در نظر گرفتند که به عنوان یک نرم افزار مدیریتی پایگاه داده و به عنوان یک سازنده کتابخانه عمل می کند تا نقل قول ها را در اسناد پردازش کلمه وارد کند و بعداً کتابشناسی را در قالب مورد نیاز جمع آوری کند.

در سال ۱۹۹۲، چهار محصول دیگر با EndNote در رقابت بودند که عبارتند از ProCite، Reference Manager، Papyrus6 و Bibilostax. در سال ها ی ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۵، Biblioscape نیز در این لیست قرار گرفت. در سال ۲۰۰۶، Zotero و در سال ۲۰۰۸ نرم افزار Mendeley نیز به این لیست رقابتی اضافه شدند.

با انتشار نسخه ۴ نرم افزار EndNote در سال ۲۰۰۰ این نرم افزار به بیشترین عملکرد خود دست یافت. در همان سال، نرم افزار EndNote توسط بخش تحقیقات نرم افزار موسسه اطلاعات علمی، بخشی از شرکت تامسون، خریداری شد. هر گونه تغییر اساسی EndNote در سال ۲۰۱۶ از تامپسون رویترز به یک شرکت فرعی به نام Clarivate منتقل شد.

در سپتامبر سال ۲۰۰۸، تامسون رویترز از صاحبان EndNote از کشورهای مشترک المنافع ویرجینیا علیه نرم افزارهای مدیریت مرجع رقیب برای ۱۰ میلیون دلار شکایت کرد. مرکز تاریخ و رسانه های جدید دانشگاه جورج میسون، Zotero را به عنوان یک افزونه رایگان متن باز برای موزیلا فایرفاکس، توسعه داده است.

تامسون رویترز ادعا می‌کند که توسعه‌دهندگان EndNote، افزونه ی Zotero را مهندسی معکوس و یا کامپایل کرده‌اند که Zotero می‌تواند فایل‌های اختصاصی citation ها (.ens) را به فرمت باز زبان Citation Style تبدیل کند، که آنها میزبان فایل‌هایی هستند که به این روش تبدیل شده‌اند، و از این علامت تجاری EndNote سوءاستفاده می‌کنند.

معرفی نرم افزار Mendeley

نرم افزار Mendeley یک نرم افزار مدیریت مرجع های علمی است که توسط Elsevier توسعه یافته است. برای مدیریت و به اشتراک گذاری مقالات تحقیقاتی و تولید کتابشناسی برای مقالات علمی استفاده می شود.

تاریخچه نرم افزار Mendeley

شرکت مندلی که به نام زیست‌شناس گرگور مندل و شیمی‌دان دیمیتری مندلیف نام‌گذاری شده است، در نوامبر سال ۲۰۰۷، توسط سه دانشجوی دکترای آلمانی در لندن تأسیس شد. اولین نسخه بتای عمومی نرم افزار در آگوست سال ۲۰۰۸ منتشر شد. سرمایه گذاران این شرکت شامل افرادی بودند که قبلا با Last.fm، اسکایپ و گروه موسیقی وارنر و همچنین دانشگاهیان دانشگاه کمبریج و جان هاپکینز درارتباط بودند.

در سال ۲۰۰۹، مندلی جوایز متعددی از جمله جایزه ی Plugg مربوط به استارت آپ اروپایی، جایزه ی TechCrunch Europas که بهترین نوآوری اجتماعی به نفع جامعه است و همچنین جایزه ی گاردین که رتبه ی ۶ را بین ۱۰۰ شرکت برتر رسانه های فناوری دارد، را دریافت کند.

مندلی توسط ناشر دانشگاهی Elsevier در اوایل سال ۲۰۱۳ خریداری شد. قیمت معامله ۵۰ میلیون یورو معادل ۶۵ میلیون دلار آمریکا تخمین زده شده است. که این مبلغ در شبکه های علمی و رسانه های علاقمند به منابع open access بحث برانگیز شد و اعضای جامعه علمی را متاثر کرد که احساس می‌کردند خرید مندلی توسط Elsevier در تضاد با مدل اشتراک‌گذاری open access مندلی بود.

محصولات

پس از خرید، تیم مندلی خط تولید خود را گسترش داد و در عین حال به تکرار برنامه مدیریت مرجع اصلی خود Mendeley Desktop ادامه داد. در ۲۳ سپتامبر سال ۲۰۱۳، مندلی اپلیکیشن های مندلی برای آیفون و آی پد را منتشر کرد و کمی بعد اپلیکیشن اندروید را نیز وارد بازار کرد.

در ۱۲ ژانویه سال ۲۰۱۵، مندلی خرید Newsflo را اعلام کرد که سرویسی می باشد که پیوندهایی را برای پوشش کار مطبوعاتی ارائه می کند. این قابلیت متعاقبا در Mendeley Feed و Mendeley Profile گنجانده شد.

در آوریل سال ۲۰۱۶، Mendeley Data، پلتفرمی برای به اشتراک گذاری مجموعه داده های تحقیقاتی قابل استناد به صورت آنلاین، از نسخه بتا ارتقا داد.

در اکتبر سال ۲۰۱۶، Mendeley Careers راه اندازی شد. این سرویس به این منظور در نظر گرفته شده است که به محققان برای یافتن فرصت های شغلی کمک کند.

در ۲۴ می سال ۲۰۱۹، Elsevier دو محصول جدید Mendeley Reference Manager و Mendeley Cite را معرفی کرد.

در ۱۵ مارس سال ۲۰۲۱، اپلیکیشن تلفن همراه مندلی از App Store و Google Play حذف شد و دسترسی محدود به سرویس Mendeley Reference Manager شد.

در سپتامبر سال ۲۰۲۲، Elsevier دانلودهای Mendeley Desktop را متوقف کرد. این شرکت قصد دارد در طولانی مدت ورود به سیستم Mendeley Desktop را برای همیشه متوقف کند.

معرفی پایگاه داده ی PubMed

نحوه جستجو در PubMed: پایگاه داده‌ی PubMed که در واقع متعلق به کتابخانه ملی پزشکی آمریکا (NLM) می باشد، به منظور جستجوی مقالات علمی در سال ۱۸۷۹ کلیه مقالات مرتبط با علوم زیستی و پزشکی را گردآوری کرده و از طریق سایت PubMed در اختیار کاربران قرار داده است.

پایگاه داده‌ی PubMed تا به امروزه ۲۹ میلیون مقاله‌ی علمی را تحت پوشش قرار داده است و هر سال به صورت میانگین ۵۰۰ هزار مقاله به آن افزوده می شود. از لحاظ لغت شناسی، PubMed از ترکیب دو کلمه Pub که مخفف واژه ی Public به معنای عمومی است و واژه ی MED که مخفف واژه ی Medline است، تشکیل شده است.

کتابخانه ملی آمریکا (NLM) در سال ۱۹۵۵ مجله ای با عنوان Medicus Index منتشر نمود که در ابتدای راه ۳۲۰۰ عنوان مقاله را جمع آوری کرده و این نشریه به صورت چاپ شده منتشر می گردید و بعدها با پیشرفت فناوری اطلاعات و تکنولوژی های کامپیوتری به حالت پایگاه داده درآمد که با عنوان مدلاین شناخته شد.

کتابخانه ملی آمریکا در سال ۲۰۰۰، یک آرشیو از مقالات متعدد علمی در زمینه های زیست شناسی، ژنتیک، پزشکی و … را گردآوری نمود که تحت عنوان PubMed central نامگذاری شد و به اختصار PMC نامیده شد. PMC در واقع به نوعی بخش دیجیتال کتابخانه ملی آمریکا می باشد.

هم اکنون Pubmed علاوه بر تحت پوشش قرار دادن رکوردهای مدلاین، اطلاعاتی در مورد ارجاعات در حال انجام؛ یعنی مواردی که هنوز کنترل کیفی در مورد آن ها صورت نگرفته است، ارجاعات در مجلاتی خارج از موضوعات پزشکی، ارجاعات در مجلات با مقالات پیش از چاپ و همچنین ارجاع به کتب، را در اختیار کاربران قرار می دهد.

روش های متعددی برای دسترسی به این پایگاه داده و نحوه جستجو در PubMed وجود دارد:

با وارد کردن سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا www.nlm.nih.gov و کلیک بر روی گزینه ی PubMed می توانیم اقدام به جستجوی مقالات مورد نظر نماییم.

در روش دوم می توانیم آدرس مستقیم سایت پابمد www.pubmed.com را وارد نماییم.

بعد از ورود به صفحه ی اصلی این پایگاه، کلیدواژه‌ی مربوطه را در کادر مستطیلی شکل بالای صفحه وارد نموده و مقاله ی مورد نظر را جستجو می نماییم.

در دوره‌ی کارآموزی بیوانفورماتیک آزمایشگاه ژنیران، دانشجویان و کارآموزان با نحوه‌ی جست و جو در PubMed آشنا شده و برای تسلط بیشتر به یافتن مقالات مورد نیاز خود، هریک به تنهایی موضوعات مختلف را جست و جو می کنند.

همچنین از صفحات زیر دیدن فرمایید: