اطلاعات عمومی
میکروپلاستیک‌ها
میکروپلاستیک‌ها یکی از بزرگترین بلایای زمان ما هستند. آنها همه جا هستند، از مکان‌های دورافتاده تا غذاهای موجود در بشقاب‌های ما و آبی که می‌نوشیم.
بنابراین سوالی که پیش می‌آید این است که میکروپلاستیک‌ها چقدر خطرناک هستند و برای کاهش آنها چه کاری می توانیم انجام دهیم؟
میکروپلاستیک چیست؟
میکروپلاستیک‌ها قطعات پلاستیکی با ابعاد کمتر از پنج میلی متر هستند. برخی از میکروپلاستیک‌ها عمداً کوچک ساخته شده‌اند، به‌عنوان مثال ساینده‌های صنعتی که در سندبلاست و میکروبیدها در اسکراب‌های صورت استفاده می‌شوند. برخی دیگر با جدا شدن از پلاستیک‌های بزرگ‌تر که در طول زمان تکه تکه شده‌اند، تشکیل شده‌اند.
میکروپلاستیک‌ها از کجا می‌آیند؟
فرآیندهای طبیعی از جمله نور خورشید باعث می‌شود پلاستیک شکننده، قطعه قطعه و ریز شود.
اما تکه تکه شدن به همین جا ختم نمی‌شود: میکروپلاستیک‌ها می‌توانند تا زمانی که مانند ذرات گرد و غبار شوند به خرد شدن ادامه دهند. این ذرات نانوپلاستیک نامیده می‌شوند و اندازه‌گیری آن دشوار است زیرا جدا کردن آن از محیط غیرممکن است.
Alex McGoran، دانشجوی دکترای NERC DTP لندن در Royal Holloway و موزه می‌گوید: “میکروپلاستیک‌ها همه جا هستند. در آب، خاک و هوایی که ما تنفس می‌کنیم، هستند.”
ما تقریباً از پلاستیک در همه محصولات از جمله صندلی، فرش و لباس استفاده می‌کنیم. همانطور که در اطراف حرکت می کنیم، الیافی را ریز می‌کنیم و در هوا شناور و پخش می‌شوند. آنها حتی در مکان‌هایی، مانند قطب شمال و قطب جنوب پیدا شده‌اند.
میکروپلاستیک در آب
نگرانی‌های زیادی در مورد میکروپلاستیک در آب آشامیدنی وجود داشته است. گزارش اخیر سازمان جهانی بهداشت (WHO) داده‌هایی را از 50 مطالعه جمع‌آوری کرد تا مشخص کند که چقدر ممکن است این موضوع حاد باشد.
میکروپلاستیک‌ها از دو منبع اصلی وارد سیستم آب می شوند:
- رواناب از منابع مستقر در زمین که عبارتند از:
- دفن زباله
- خراب شدن رنگ‌های خط کشی راه
- زباله‌های ناشی از سایش تایر
- سایش محصولات مصنوعی مانند کفش و چمن مصنوعی
- رواناب کشاورزی، به ویژه لجن فاضلاب و پلاستیک کشاورزی مانند مالچ پاشی
- سرریز فاضلاب (چه تصفیه شده و چه تصفیه نشده)، از جمله:
- الیاف میکروپلاستیک که هنگام شستن لباس‌های پلی استری آزاد می‌شوند
- تجزیه پلاستیک‌های بزرگ‌تر در حوضچه‌های آبریز رودخانه‌ها
- ریزدانه‌های آرایشی و بهداشتی
- تکه‌های محصولات بزرگی که نباید در توالت ریخته شوند، مانند نوار بهداشتی و دستمال مرطوب
از دیگر منابع میکروپلاستیک در آب می‌توان به آلودگی اتمسفر، فاضلاب و سرریزهای صنعتی اشاره کرد. اتفاقات روزمره نیز در این امر نقش دارند، مانند تخریب مصالح ساختمانی و خشک شدن لباس در شستشو.
آیا میکروپلاستیک‌ها مضر هستند؟
میکروپلاستیک‌ها به سه طریق برای انسان خطر ایجاد می‌کنند: فیزیکی، شیمیایی و به‌عنوان میزبانی برای جمع‌آوری و تکثیر سایر میکروارگانیسم‌ها.
ارزیابی خطراتی که میکروپلاستیک‌ها ممکن است برای انسان داشته باشند دشوار است زیرا هر پلاستیک از ترکیب منحصر به فردی از مواد شیمیایی تشکیل شده است. پلاستیک‌ها نیز در شکل‌ها، اندازه‌ها و بافت‌های مختلفی وجود دارند که همگی بر سمیت‌شان تأثیر می‌گذارد.
یک ماده بسته به غلظت و نحوه قرار گرفتن فرد در معرض آن می‌تواند اثرات متفاوتی داشته باشد، مثلاً اینکه آیا پلاستیک مصرف شده، استنشاق شده یا تزریق شده است. سرعت انتشار ماده شیمیایی به برهمکنش بین ماده شیمیایی و پلاستیک و همچنین محل آن در بدن بستگی دارد.
اگرچه تحقیقات در مورد پلاستیک در حیوانات نتیجه بدی را ارائه می‌دهد، اما مطالعه کمی در مورد اثر پلاستیک در بدن انسان انجام شده است.
تحقیقات سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) و سازمان ایمنی غذای اروپا (EFSA) روی میکروپلاستیک‌ها به این نتیجه رسیدند که میکروپلاستیک‌های بزرگ احتمالاً مستقیماً از طریق مدفوع دفع می‌شوند. علاوه بر این، جذب نانوپلاستیک‌ها و مواد شیمیایی موجود در پلاستیک، از جمله جذب در اندام‌ها، محدود بود.
Alex می‌گوید: “شکی نیست که میکروپلاستیک‌ها بر بدن انسان تأثیر منفی می‌گذارند، اما اینکه آیا آنقدری در سیستم ما باقی می‌مانند که تأثیر شدیدی داشته باشند یا خیر، هنوز نامشخص است.”
شواهد عینی کافی برای دانستن اینکه میکروپلاستیک‌های موجود در آب آشامیدنی برای انسان خطرناک هستند یا خیر وجود ندارد و تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
ماشین لباسشویی چگونه به آلودگی میکروپلاستیک کمک می‌کند؟
بسیاری از لباس هایی که می‌پوشیم از پلاستیک‌هایی مانند پلی استر، نایلون و اکریلیک ساخته شده‌اند. هر بار که لباس‌های خود را در ماشین لباسشویی می‌شوییم، میلیون‌ها الیاف میکروبی از لباس جدا می‌شوند. تخمین زده می‌شود که یک بار لباس در ماشین لباسشویی حدود 700 هزار الیاف در هر شستشو آزاد می‌کند.
میکروفیبر یک قطعه پلاستیکی کوچک است که در لباس استفاده می‌شود و از یک تار مو نازک‌تر است. از فیلترهای ماشین لباسشویی و تصفیه خانه‌های آب می‌گذرد و به رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها می رسد.
وقتی پلاستیک در آب است مانند یک اسفنج عمل می‌کند و مواد شیمیایی را به خود جذب می‌کند. برخی از این مواد شیمیایی محصولاتی هستند که سال‌ها پیش به اقیانوس‌ها رها شده‌اند، مانند DDT، آفت‌کشی که اکنون ممنوع شده است.
بسیاری از این الیاف توسط حیوانات در انتهای زنجیره غذایی مانند پلانکتون‌ها و صدف‌ها مصرف می‌شود. دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که پس از آن در زنجیره غذایی جمع می‌شود تا زمانی که به دست ما برسد، اگرچه این موضوع هنوز نیاز به تحقیق دارد.
بسیاری از آلودگی‌های پلاستیکی نیز توسط باد و جزر و مد اقیانوس ها پراکنده می‌شوند و در همه جا پخش می‌شوند. بنابراین این فقط یک مشکل منطقه‌ای نیست، بلکه یک مسئله جهانی است.
نحوه کاهش میکروپلاستیک‌ها
تصفیه فاضلاب و آب آشامیدنی در خلاص شدن از شر میکروپلاستیک‌ها بسیار کارآمد هستند. مطالعات، هرچند محدود، نشان می‌دهند که تصفیه آب بیش از 90 درصد میکروپلاستیک‌ها را حذف می‌کنند.
اما افراد زیادی می‌توانند برای کاهش میکروپلاستیک‌ها قدمی بردارند. شاید مهمترین قدم در تغییر طرز تفکر و رفتار ما باشد.
سبک زندگی مدرن پر از اقلام پلاستیکی یکبار مصرف مانند نی و فنجان است. تصور می‌شود که ما یک بار به طور متوسط سه دقیقه از کارد و چنگال پلاستیکی استفاده می‌کنیم، اما صدها سال در محیط باقی می‌ماند. پلاستیک یکبار مصرف، از جمله بسته بندی مواد غذایی، نیز یکی از بزرگترین عوامل آلودگی پلاستیکی است.
فکر کردن به این که پلاستیک چگونه ساخته می‌شود و بعد از استفاده چه اتفاقی برای آن می‌افتد، انسان را به فکر فرو می‌برد که به فکر کم کردن استفاده از آن باشد.
Alex می‌گوید: “ما باید از خود بپرسیم که آیا واقعاً نیاز به استفاده از انواع پلاستیک مانند چنگال‌های یکبار مصرف داریم یا خیر. و اگر چنین کنیم، باید بپرسیم که ما در قبال این چنین وضعیتی چه مسئولیتی داریم و چگونه می‌توانیم آن را به بهترین شکل ممکن دفع کنیم. شاید این فرآیند تفکر فقط چند ثانیه طول بکشد.”
نمونه‌ای از این زباله ریختن تصادفی است. مردم ممکن است زباله‌های خود را در سطل پر شده بیاندازند و فکر می‌کنند که وظیفه خود را انجام داده‌اند و زباله‌جمع‌کننده‌ها از آنجا به بعد از آن مسئول هستند، اما اگر باد تندی باشد تا زباله‌ها را بیرون بریزد. بنابراین اگرچه ممکن است نیت این دسته از افراد درست باشد، اما این دفع زباله مسئولانه نیست.
دفع مسئولانه ممکن است این باشد که در نهایت زباله را با خود به خانه ببرید تا بتوانید به درستی آنها را بازیافت کنید. برای هر موقعیت و فردی متفاوت است.
همچنین توجه به اهمیت انواع مختلف پلاستیک در زندگی ما و تأثیری که اگر آنها را حذف کنیم، ضروری است.
پلاستیک فواید زیادی دارد، به عنوان مثال با استفاده از سرنگ‌ها و لوله‌های پلاستیکی در بیمارستان‌ها از عفونت جلوگیری می‌کند و ماندگاری برخی مواد غذایی را طولانی‌تر می‌کند. هنگام برداشتن یا به حداقل رساندن پلاستیک باید احتیاط کرد تا مشکل جدیدی ایجاد نکند.
Alex افزود که: “مسئله پیچیده‌ای است که سبب تغییرات آب و هوایی می‌شود. به عنوان مثال، اگر ما مواد پلاستیکی را با شیشه در سس پاستا عوض کنیم، سس ماکارونی کمتری در یک زمان منتقل می‌شود. این بدان معناست که برای برآورده کردن تقاضا که منجر به انتشار کربن بیشتر می‌شود، باید مسافت‌های بیشتری طی شود.”
یا اگر لباس‌های ارگانیک را تغییر دهیم، استفاده از زمین و آب مورد نیاز برای پرورش پنبه بسیار بیشتر خواهد شد.
مترجم: امید آهنگریان ابهری
مطالعه صدها مطلب علمی در حوزه بیولوژی
آرشیو جدیدترین خبرهای روز دنیای بیولوژی
