سنجش اوره

سنجش اوره

در آزمایشگاههای تشخیص طبی معموالً بطور مستقیم اوره اندازه گیری نمیشود بلکه مقدار نیتروژن اوره خون که به اصطالح تحت عنوان BUN یا blood urea nitrogen است سنجیده میشود و برای پزشک گزارش میگردد. با توجه به اینکه هر مولکول اوره میتواند دو مولکول نیتروژن آزاد کند، که آنهم پس از واکنش با آب بصورت یون آمونیوم در محلول است، لذا، مقدار اوره را میتوان محاسبه نمود. با عنایت به اینکه برای پزشک معالج مالک مقدار نرمال ماده مورد سنجش است، چندان تفاوتی ندارد که اوره یا محتوای نیتروژن اوره خون برای پزشک گزارش گردد. با توجه به اینکه در آزمایشگاههای تشخیص طبی مقادیر و محدوده های طبیعی برای هریک از آنالیتهای موجود در خون روبروی جواب بیمار نوشته میشود لذا، مشکل عدم تطابق مقادیر طبیعی نیتروژن اوره خون (BUN) با اوره پیش نمی آید.

1 مولکول گرم یا 1 مول اوره حاوی 2 مولکول نیتروژن است که دارای وزن 60 گرم بوده که 28 گرم آم وزن 2 نیتروژن خواهد بود.

اگر عدد 60 را بر 28 تقسیم کنید عدد 2.14 بدست خواهد آمد که این عدد میتواند برای مقادیر نیتروژن اوره خون به اوره خون استفاده نمود یا بالعکس. مثلا فردی نیتروژن اوره خون او یا همان BUN او 23 باشد مقدار اوره خون حدود 49 است یعنی

2.14×23=49

روشهای سنجش اوره در خون و ادرار شامل روشهای مستقیم و غیرمستقیم هستند. امروزه روشهای غیرمستقیم استفاده بیشتری دارند زیرا مبتنی بر واکنشهای آنزیمهای اختصاصی هستند. برای سنجش اوره در مایعات بدن از واکنشی استفاده میشود که در آن ابتدا اوره توسط آنزیم اوره آز (UREASE) و در حضور 2 مولکول آب تجزیه و تبدیل به 2 یون آمونیوم میشود.

روش اسپکتروفتومتری برای سنجش آمونیوم شامل واکنش برتلت  Reaction Berthelotو آزمون آنزیمی گلوتامات دهیدروژناز است که در آن از سیستم اکسیداسیون-احیاء  NADP ، NADPH2،   NAD یا DADH2 است استفاده میشود ین روش بعنوان روش مرجع شناخته شده و دستگاههای اتوماتیک عموماً برای این روش طراحی شده اند. در این روش، یون آمونیوم حاصل از واکنش آنزیم اورهآز با یک ماده واکنشگر دیگر مثل 2-اُکسوگلوتارات تحت اثر آنزیم گلوتامات دهیدروژناز و در حضور سیستم کوآنزیم اکسید-احیاء NADP و NADPH2 یا NAD و NADH2 واکنش داده و آمینواسید گلوتامات و آب حاصل می آیند NADH2 در طول موج 340 نانومتر که در محدوده فرابنفش است جذب داشته و لذا هر قدر غلظت اوره بیشتر باشد، آمونیوم بیشتر، واکنش با 2–اُکسوگلوتارات بیشتر و مصرف NADPH2 بیشتر و در نتیجه میزان جذب نوری کمتر خواهد بود. غلظت نمونه مجهول در مقایسه با نمونه استاندارد و طبق همان روش تناسب که در بحث اسپکتروفتومتری ذکر گردید محاسبه میگردد.