سرطان مثانه (Bladder Cancer) چیست؟

فهرست مطالب نمایش

سرطان مثانه زمانی شروع می‌شود که سلول‌های تشکیل دهنده مثانه شروع به رشد خارج از کنترل کنند. این سلول‌ها می‌توانند با رشد بیشتر سلول‌های سرطانی، تومور ایجاد کنند و با گذشت زمان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند.

مثانه یک اندام توخالی در قسمت تحتانی لگن است. دارای دیواره‌های انعطاف ‌پذیر و عضلانی است که می‌تواند برای نگه داشتن ادرار و فشار دادن آن به بیرون از بدن کشیده و منقبض شود. وظیفه اصلی مثانه ذخیره ادرار است. ادرار ضایعات مایعی شکلی است که توسط 2 کلیه ساخته می‌شود و سپس از طریق 2 لوله به نام حالب یا میزنای (ureters) به مثانه منتقل می‌شود. هنگام ادرار کردن، ماهیچه‌های مثانه منقبض می‌شوند و ادرار از طریق لوله‌ای به نام مجرای ادرار یا میزراه (urethra) از مثانه خارج می‌شود.

انواع سرطان مثانه

کارسینوم اروتلیال (Urothelial carcinoma، کارسینوم سلول انتقالی یا transitional cell carcinoma)

کارسینوم اروتلیال که به عنوان کارسینوم سلول انتقالی (TCC) نیز شناخته می‌شود، شایع ترین نوع سرطان مثانه است. در واقع، اگر سرطان مثانه دارید، تقریباً می‌توان مطمئن بود که سرطان شما یک کارسینوم ادراری است. این سرطان‌ها از سلول‌های اوروتلیال (urothelial cells) که داخل مثانه را پوشانده اند شروع می‌شوند.

سلول‌های اروتلیال سایر قسمت‌های دستگاه ادراری مانند بخشی از کلیه که به حالب (به نام لگن کلیه)، حالب‌ها و مجرای ادراری متصل می‌شود را می‌پوشانند. افراد مبتلا به سرطان مثانه گاهی اوقات تومورهایی نیز در این مکان‌ها دارند، بنابراین تمام دستگاه ادراری باید از نظر وجود تومور بررسی شود.

انواع دیگر سرطان مثانه

سایر انواع دیگر سرطان نیز می‌توانند از مثانه شروع شوند اما همه آن‌ها بسیار کمتر از سرطان ادراری (سلول انتقالی) شایع هستند.

سرطان سلول سنگفرشی (Squamous cell carcinoma)

در ایالات متحده، تنها حدود 1 تا 2 درصد از سرطان‌های مثانه، کارسینوم سلول سنگفرشی هستند. با مشاهده این سلول‌ها در زیر میکروسکوپ، سلول‌ها بسیار شبیه سلول‌های صافی هستند که در سطح پوست یافت می‌شوند. تقریباً تمام کارسینوم‌های سلول سنگفرشی مثانه تهاجمی هستند.

آدنوکارسینوم (Adenocarcinoma)

تنها حدود 1 درصد از سرطان‌های مثانه، آدنوکارسینوم هستند. این سلول‌های سرطانی شباهت‌های زیادی با سلول‌های غده ‌ساز سرطان‌های روده بزرگ دارند. تقریباً تمام آدنوکارسینوم‌های مثانه تهاجمی هستند.

کارسینوم سلول کوچک (Small cell carcinoma)

کمتر از 1 درصد از سرطان‌های مثانه را کارسینوم‌های سلول کوچک تشکیل می‌دهند.آن‌ها در سلول‌های عصبی مانند به نام سلول‌های عصبی غدد درون ریز شروع می‌شوند. این سرطان‌ها اغلب به سرعت رشد می‌کنند و معمولاً باید با شیمی ‌درمانی مانند آن چه برای کارسینوم سلول کوچک ریه استفاده می‌شود، درمان شوند.

سارکوم (Sarcoma)

سارکوم‌ها از سلول‌های ماهیچه ای مثانه شروع می‌شوند اما بسیار نادر هستند.

این انواع کمتر رایج سرطان مثانه (به غیر از سارکوم) مانند TCC‌ها – به ویژه حالتی که تومورها در مراحل اولیه خود هستن – درمان می‌شوند اما در صورت نیاز به شیمی درمانی، ممکن است از داروهای مختلفی استفاده شود.

شروع و گسترش سرطان مثانه

دیواره مثانه چندین لایه دارد. هر لایه از انواع مختلفی از سلول‌ها تشکیل شده است.

بیشتر سرطان‌های مثانه از درونی ‌ترین لایه داخلی مثانه شروع می‌شوند که به آن یوروتلیوم (urothelium) یا اپیتلیوم انتقالی (transitional epithelium) می‌گویند. همان طور که سرطان به داخل یا از طریق لایه‌های دیگر دیواره مثانه رشد می‌کند، مرحله آن بالاتر رفته، پیشرفته‌تر شده و درمان آن نیز سخت‌تر می‌شود.

با گذشت زمان، سرطان ممکن است در خارج از مثانه و به ساختارهای مجاور رشد کند. همچنین ممکن است به غدد لنفاوی مجاور یا سایر نقاط بدن گسترش یابد. (زمانی که سرطان مثانه گسترش می‌یابد، به غدد لنفاوی دور، استخوان‌ها، ریه‌ها یا کبد می‌رود.)

سرطان مثانه تهاجمی در مقابل غیر تهاجمی

سرطان‌های مثانه اغلب بر اساس میزان گسترش آن‌ها در دیواره مثانه توصیف می‌شوند:

سرطان‌های غیر تهاجمی فقط در لایه داخلی سلول‌ها (اپیتلیوم انتقالی) حضور دارند. آن‌ها در لایه‌های عمیق تر رشد نکرده اند.
سرطان‌های مهاجم یا تهاجمی در لایه‌های عمیق تر دیواره مثانه رشد کرده اند. این سرطان‌ها بیشتر احتمال گسترش یافتن داشته و درمان آن‌ها نیز سخت تر است.

سرطان مثانه را می‌توان به عنوان سطحی یا غیر تهاجمی عضلانی نیز توصیف کرد. این اصطلاحات شامل تومورهای غیر تهاجمی و همچنین هر تومور مهاجمی است که در لایه ماهیچه ای اصلی مثانه رشد نکرده است.

سرطان پاپیلاری (Papillary) در مقابل سرطان تخت (flat cancer)

سرطان‌های مثانه نیز بر اساس نحوه رشد به 2 زیر گروه پاپیلاری و تخت تقسیم می‌شوند (تصویر بالا را ببینید).

کارسینوم‌های پاپیلاری به صورت برآمدگی‌های باریک و انگشت مانند از سطح داخلی مثانه به سمت مرکز تو خالی آن رشد می‌کنند. تومورهای پاپیلاری اغلب به سمت مرکز مثانه رشد می‌کنند بدون اینکه در لایه‌های عمیق تر مثانه رشد یابند. این تومورها سرطان‌های پاپیلاری غیر تهاجمی (non-invasive papillary cancers) نامیده می‌شوند. سرطان پاپیلاری بسیار پایین درجه (رشد آهسته) و غیر تهاجمی، گاهی اوقات نئوپلاسم یوروتلیال پاپیلاری با پتانسیل بدخیم پایین (PUNLMP) نیز نامیده می‌شود و معمولاً نتیجه بسیار خوبی دارد.
کارسینوم‌های تخت اصلاً به سمت قسمت تو خالی مثانه رشد نمی‌کنند. اگر یک تومور مسطح فقط در لایه داخلی سلول‌های مثانه باشد، به عنوان یک کارسینوم مسطح غیر تهاجمی (non-invasive flat carcinoma) یا یک کارسینوم مسطح در محل (CIS) شناخته می‌شود.

اگر یک تومور پاپیلاری یا مسطح به لایه‌های عمیق‌تر مثانه رشد کند، به آن سرطان یوروتلیال مهاجم (یا سلول انتقالی) می‌گویند.

آمار کلیدی برای سرطان مثانه

سرطان مثانه چقدر شایع است؟

برآوردهای انجمن سرطان آمریکا برای سرطان مثانه در ایالات متحده برای سال 2022 عبارتند از:

حدود 81180 مورد جدید سرطان مثانه (حدود 61700 مورد در مردان و 19480 مورد در زنان)
حدود 17100 مرگ ناشی از سرطان مثانه (حدود 12120 مورد در مردان و 4980 مورد در زنان)

میزان سرطان‌های جدید مثانه و مرگ و میر مرتبط با سرطان مثانه و در سال‌های اخیر در زنان اندکی کاهش یافته است. در مردان، میزان بروز بیماری کاهش یافته است اما نرخ مرگ و میر ثابت بوده است.

سرطان مثانه چهارمین سرطان شایع در مردان است اما در زنان کمتر دیده می‌شود.

خطر ابتلا به سرطان مثانه

سرطان مثانه عمدتاً در افراد مسن رخ می‌دهد. حدود 9 نفر از هر 10 نفر مبتلا به این سرطان بالای 55 سال سن دارند. میانگین سنی افراد در هنگام تشخیص 73 سال است.

به طور کلی، احتمال ابتلای مردان به این سرطان در طول زندگی خود حدود 1 در 27 است. برای زنان، این احتمال حدود 1 در 89 است. (اما شانس ابتلا هر فرد به سرطان مثانه می‌تواند تحت تأثیر عوامل خطرزای خاصی قرار گیرد.)

احتمال ابتلای سفید پوستان به سرطان مثانه بیشتر از آمریکایی‌های آفریقایی تبار یا آمریکایی‌های اسپانیایی تبار است.

میزان سرطان در زمان تشخیص

حدود نیمی از تمام سرطان‌های مثانه زمانی پیدا می‌شوند که سرطان هنوز فقط در لایه داخلی دیواره مثانه یافت می‌شود و در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. (این ها سرطان‌های غیر تهاجمی یا در محل هستند.) از هر 3 سرطان مثانه 1 مورد به لایه‌های عمیق تر گسترش یافته است اما هنوز فقط در مثانه است. در بیشتر موارد باقی مانده، سرطان به بافت‌های مجاور یا غدد لنفاوی خارج از مثانه گسترش یافته است. بیماری به ندرت (در حدود 4 درصد موارد) به نقاط دور دست بدن سرایت کرده است. اندکی بیشتر احتمال دارد که بیماران سیاه پوست در مقایسه با سفید پوستان، بیماری پیشرفته تری داشته باشند.

علائم و نشانه‌های سرطان مثانه

سرطان مثانه اغلب می‌تواند زود هنگام تشخیص داده شود زیرا باعث وجود خون در ادرار یا سایر علائم ادراری می‌شود که منجر می‌شود فرد به پزشک مراجعه کند.

وجود خون در ادرار

در بیشتر موارد، وجود خون در ادرار (به نام هماچوری یا hematuria) اولین علامت سرطان مثانه است. ممکن است خون کافی برای تغییر رنگ ادرار به نارنجی، صورتی یا در موارد کمتر قرمز تیره وجود داشته باشد. گاهی اوقات، رنگ ادرار طبیعی است اما هنگام انجام آزمایش ادرار (تجزیه و تحلیل ادرار) به دلیل علائم دیگر یا به عنوان بخشی از یک معاینه پزشکی عمومی، مقادیر کمی خون یافت می‌شود.

ممکن است در یک روز خون در ادرار فرد وجود داشته باشد و در روز دیگر اثری از وجود ادرار نباشد و ادرار برای هفته‌ها یا حتی ماه‌ها شفاف بماند. اما اگر فردی سرطان مثانه داشته باشد، در یک مقطع زمانی خون دوباره در ادرار وی ظاهر می‌شود.

معمولاً، مراحل اولیه سرطان مثانه (زمانی که کوچک بوده و فقط در مثانه رشد کرده است) باعث خونریزی می‌شود اما همراه با درد کم یا بدون وجود علائم دیگر است.

وجود خون در ادرار همیشه به معنای ابتلا به سرطان مثانه نیست. بیشتر اوقات این اتفاق در اثر عوامل دیگری مانند عفونت، تومورهای خوش خیم (نه سرطانی)، سنگ در کلیه یا مثانه یا سایر بیماری‌های خوش خیم کلیوی ایجاد می‌شود. با این حال، مهم است که آن را توسط پزشک بررسی کنید تا بتوان علت را پیدا کرد.

تغییر در عادات مثانه یا علائم تحریک

سرطان مثانه گاهی اوقات می‌تواند باعث تغییراتی در ادرار شود، مانند:

نیاز به دفع ادرار بیشتر از حد معمول
درد یا سوزش در هنگام ادرار
احساس می‌کنید که باید فوراً به دستشویی بروید، حتی زمانی که مثانه شما پر نیست.
داشتن مشکل در ادرار کردن یا داشتن جریان ضعیف ادرار
بارها در طول شب مجبور به بلند شدن از خواب برای ادرار کردن هستید.

این علائم بیشتر به دلیل عفونت دستگاه ادراری (UTI)، سنگ مثانه، مثانه بیش فعال یا بزرگ شدن پروستات (در مردان) ایجاد می‌شود. با این حال، مهم است که آن‌ها را توسط پزشک بررسی کنید تا در صورت نیاز بتوان علت را پیدا کرده و آن را درمان کرد.

علائم سرطان مثانه پیشرفته

سرطان‌های مثانه که بزرگ شده‌اند یا به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته‌اند، گاهی اوقات می‌توانند علائم دیگری مانند موارد زیر داشته باشند:

عدم توانایی در دفع ادرار
کمردرد در یک طرف بدن
از دست دادن اشتها و کاهش وزن
احساس خستگی یا ضعف
تورم در پاها
درد استخوان

باز هم، بسیاری از این علائم به احتمال زیاد ناشی از چیزی غیر از سرطان مثانه است، اما مهم است که آن‌ها را بررسی کنید.

اگر دلیلی برای مشکوک بودن به سرطان مثانه وجود داشته باشد، پزشک از یک یا چند آزمایش یا تست برای تشخیص سرطان یا عامل مشکل ساز دیگر استفاده می‌کند.

چه چیزی باعث سرطان مثانه می‌شود؟

محققان دقیقاً نمی‌دانند که چه چیزی باعث بروز بیشتر سرطان‌های مثانه می‌شود. اما آن‌ها برخی از عوامل خطرزا را پیدا کرده (به عوامل خطرزا سرطان مثانه مراجعه کنید) و شروع به درک چگونگی تبدیل سلول‌های مثانه به سرطان کرده اند.

تغییرات خاصی در DNA درون سلول‌های طبیعی مثانه می‌تواند باعث رشد غیرعادی آن‌ها و ایجاد سرطان شود. DNA ماده شیمیایی موجود در سلول‌های ما است که ژن‌های ما را می‌سازد که عملکرد سلول‌های ما را کنترل می‌کند. ما معمولاً شبیه والدین خود هستیم زیرا آن‌ها منبع DNA ما هستند اما DNA بر چیزی بیشتر از ظاهر ما تأثیر می‌گذارد.

برخی از ژن‌ها زمان رشد سلول‌ها، تقسیم به سلول‌های جدید و مرگ را کنترل می‌کنند:

ژن‌هایی که به رشد، تقسیم و زنده ماندن سلول‌ها کمک می‌کنند، انکوژن (oncogenes) نامیده می‌شوند.
ژن‌هایی که به طور معمول به کنترل تقسیم سلولی، ترمیم اشتباهات در DNA یا مرگ سلول‌ها در زمان مناسب کمک می‌کنند، ژن‌های سرکوب کننده تومور (tumor suppressor genes) نامیده می‌شوند.

سرطان‌ها می‌توانند ناشی از تغییرات DNA (جهش‌های ژنی) باشند که انکوژن‌ها را فعال می‌کنند یا ژن‌های سرکوب کننده تومور را خاموش می‌کنند. معمولاً برای تبدیل شدن یک سلول طبیعی به یک سلول سرطانی به چندین تغییر ژنی مختلف نیاز است.

جهش‌های ژنی اکتسابی

بیشتر جهش‌های ژنی مرتبط با سرطان مثانه در طول زندگی فرد ایجاد می‌شوند نه اینکه قبل از تولد به ارث رسیده باشند. برخی از این جهش‌های ژنی اکتسابی ناشی از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا تشعشعات سرطان‌زا هستند.

به عنوان مثال، مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو می‌توانند جذب خون شوند، توسط کلیه‌ها فیلتر شوند و در نهایت به ادرار برسند، جایی که می‌توانند سلول‌های مثانه را تحت تاثیر قرار دهند. سایر مواد شیمیایی ممکن است به همین ترتیب به مثانه برسند. اما گاهی اوقات، تغییرات ژنی ممکن است فقط رویدادهای تصادفی باشد که گاهی اوقات در داخل سلول اتفاق می‌افتد، بدون اینکه علت خارجی داشته باشد.

تغییرات ژنی که منجر به سرطان مثانه می‌شوند در همه افراد یکسان نیستند. تغییرات اکتسابی در ژن‌های خاص، مانند ژن‌های سرکوب‌کننده تومور TP53 یا RB1 و انکوژن‌های FGFR و RAS، در ایجاد برخی از سرطان‌های مثانه مهم هستند. تغییرات در این ژن‌ها و ژن‌های مشابه ممکن است باعث شود که برخی سرطان‌های مثانه بیشتر از سایرین رشد کرده و به دیواره مثانه سرایت کنند. تحقیقات در این زمینه با هدف توسعه آزمایش‌هایی است که می‌توانند سرطان مثانه را در مراحل اولیه با یافتن تغییرات DNA آن‌ها پیدا کنند.

جهش‌های ژنی ارثی

برخی افراد تغییرات ژنی را از والدین خود به ارث می‌برند که خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهد. اما سرطان مثانه اغلب در خانواده‌ها دیده نمی‌شود و تصور نمی‌شود که جهش‌های ژنی ارثی دلیل اصلی این بیماری باشند.

به نظر می‌رسد برخی از افراد توانایی کمی برای سم زدایی (تجزیه) و خلاص شدن از شر انواع خاصی از مواد شیمیایی سرطان زا را به ارث می‌برند. این افراد نسبت به اثرات سرطان‌زای دود تنباکو و برخی مواد شیمیایی صنعتی حساس‌تر هستند.

محققان آزمایش‌هایی را برای شناسایی چنین افرادی ایجاد کرده اند اما این آزمایش‌ها به طور معمول برای افراد انجام نمی‌شوند. مشخص نیست که نتایج چنین آزمایشاتی چقدر می‌تواند مفید باشد زیرا پزشکان توصیه می‌کنند که در وهله اول همه افراد از دود تنباکو و مواد شیمیایی خطرناک صنعتی خودداری کنند.

مراحل سرطان مثانه

پس از تشخیص سرطان مثانه در فردی، پزشکان سعی خواهند کرد تا بفهمند که آیا این سرطان گسترش یافته است یا خیر و اگر چنین است، این گسترش تا چه حد است. این فرآیند مرحله (سطح) بندی (staging) نامیده می‌شود. مرحله سرطان میزان (مقدار) سرطان در بدن را توصیف می‌کند. این کار به تعیین اینکه سرطان چقدر جدی است و بهترین روش درمان آن کمک می‌کند. مرحله یکی از مهم ترین عوامل در تصمیم گیری برای درمان سرطان و تعیین موفقیت آمیز بودن درمان است.

برای یافتن مرحله سرطان، پزشکان سعی می‌کنند به این سؤالات پاسخ دهند:

سرطان چقدر تا دیواره مثانه رشد کرده است؟
آیا سرطان به بافت‌ها یا اندام‌های مجاور رسیده است؟
آیا سرطان به غدد لنفاوی مجاور یا اندام‌های دور گسترش یافته است؟

مرحله سرطان مثانه بر اساس نتایج معاینات فیزیکی، بیوپسی (نمونه برداری) و آزمایش‌های تصویر برداری (سی تی اسکن یا ام آر آی، اشعه ایکس و غیره) است که در تست‌های سرطان مثانه و همچنین نتایج جراحی توضیح داده شده است.

درک مرحله سرطان مثانه

یک سیستم مرحله بندی روشی استاندارد برای تیم پزشکی مراقبت از سرطان برای توصیف میزان گسترش سرطان است. سیستم مرحله بندی که اغلب برای سرطان مثانه استفاده می‌شود، سیستم TNM کمیته مشترک آمریکایی سرطان (AJCC) است که بر اساس 3 اطلاعات کلیدی است:

T توضیح می‌دهد که تومور اصلی (اولیه) تا چه اندازه از دیواره مثانه رشد کرده است و اینکه آیا به بافت‌های مجاور گسترش یافته است یا خیر.
N نشان دهنده هرگونه گسترش سرطان به غدد لنفاوی نزدیک مثانه است. غدد لنفاوی مجموعه‌ای به اندازه یک لوبیا از سلول‌های سیستم ایمنی هستند که سرطان‌ها اغلب ابتدا به آن‌ها گسترش می‌یابند.
M نشان می‌دهد که سرطان به نقاط دورتر، مانند سایر اندام‌ها از جمله ریه‌ها یا کبد، یا غدد لنفاوی که نزدیک مثانه نیستند، گسترش یافته است (متاستاز) یا خیر.

اعداد یا حروف بعد از T، N و M جزئیات بیشتری در مورد هر یک از این عوامل ارائه می‌دهند. اعداد بزرگتر به معنای پیشرفته تر بودن سرطان است. زمانی که دسته‌های T، N و M فرد مشخص شد، معمولاً پس از جراحی، این اطلاعات در فرآیندی به نام گروه ‌بندی مرحله‌ای ترکیب می‌شوند تا یک مرحله کلی را تعیین کنند.

مراحل اولیه سرطان مرحله 0 (کارسینوم در محل یا carcinoma in situ) نامیده می‌شود و سپس از مراحل I (1) تا IV (4) متغیر است.

به عنوان یک قاعده، هرچه این عدد کوچکتر باشد، سرطان کمتر گسترش یافته است. عدد بزرگتر، مانند مرحله IV، به معنای سرطان پیشرفته تر است. در یک مرحله، حرف قبلی به معنای مرحله پایین تر است. سرطان‌هایی که مراحل مشابهی دارند، چشم انداز مشابهی نیز داشته و اغلب به روش مشابهی درمان می‌شوند.

سیستم مرحله بندی از مرحله پاتولوژیک استفاده می‌کند. این بر اساس نتایج معاینه فیزیکی، بیوپسی، آزمایش‌های تصویر برداری و نتایج جراحی است. این نوع مرحله بندی احتمالاً دقیق‌تر از مرحله ‌بندی بالینی است که فقط آزمایش‌های انجام شده قبل از جراحی را در نظر می‌گیرد.

مرحله بندی سرطان مثانه می‌تواند پیچیده باشد.

اگر در مورد مرحله سرطان خود سؤالی دارید، لطفاً از پزشک خود بخواهید که آن را به گونه ای که شما درک می‌کنید برای شما توضیح دهد.

دسته بندی T برای سرطان مثانه

دسته T توصیف می‌کند که تومور اصلی تا چه اندازه در دیواره مثانه (یا فراتر از آن) رشد کرده است.

دیواره مثانه دارای 4 لایه اصلی است.

داخلی ترین پوشش یوروتلیوم یا اپیتلیوم انتقالی نامیده می‌شود.
در زیر یوروتلیوم یک لایه نازک از بافت همبند، عروق خونی و اعصاب قرار دارد.
لایه بعدی یک لایه ضخیم از ماهیچه است.
خارج از این عضله، لایه ای از بافت همبند چربی مثانه را از سایر اندام‌های مجاور جدا می‌کند.

تقریباً همه سرطان‌های مثانه از پوشش داخلی یا یوروتلیوم شروع می‌شوند. همان طور که سرطان به داخل یا از طریق لایه‌های دیگر مثانه رشد می‌کند، پیشرفته تر می‌شود (مرحله آن بالا می‌رود).

دسته‌های T شامل حالات دیگری نیز می‌شوند، از جمله:

TX: تومور اصلی به دلیل کمبود اطلاعات قابل ارزیابی نیست

T0: شواهدی از تومور اولیه وجود ندارد

دسته N برای سرطان مثانه

دسته N تنها به غدد لنفاوی نزدیک مثانه (در لگن واقعی) و غدد لنفاوی در امتداد رگ خونی به نام شریان ایلیاک عمومی (common iliac artery) گسترش می‌یابد. این غدد لنفاوی را غدد لنفاوی منطقه ای (regional lymph nodes) می‌نامند. هر غدد لنفاوی دیگری به عنوان غدد لنفاوی دور در نظر گرفته می‌شود. گسترش به گره‌های دور متاستاز در نظر گرفته می‌شود (توصیف شده در دسته M). معمولاً برای یافتن میزان گسترش سرطان به غدد لنفاوی به جراحی نیاز است زیرا این امر به ندرت در آزمایش‌های تصویر برداری دیده می‌شود.

دسته‌های N شامل حالات دیگری نیز می‌شوند، از جمله:

NX: غدد لنفاوی منطقه ای به دلیل کمبود اطلاعات قابل ارزیابی نیستند.

N0: هیچ گونه انتشار غدد لنفاوی منطقه ای وجود ندارد.

عوامل خطرزا سرطان مثانه

عامل خطرزا هر چیزی است که بر شانس ابتلا به بیماری مانند سرطان تأثیر می‌گذارد. سرطان‌های مختلف عوامل خطرساز متفاوتی دارند. شما می‌توانید برخی از عوامل خطرزا مانند سیگار کشیدن یا وزن را تغییر دهید. دیگر عوامل، مانند سن یا سابقه خانوادگی شما، قابلیت تغییر یا کنترل ندارند.

اما داشتن یک عامل خطرزا یا حتی تعداد زیادی از آن‌ها به این معنی نیست که شما به این بیماری مبتلا خواهید شد. بسیاری از افراد دارای عوامل خطرساز هرگز به سرطان مثانه مبتلا نمی‌شوند، در حالی که سایر افراد مبتلا به این بیماری ممکن است عوامل خطرزای شناخته شده کمی داشته باشند یا اصلاً چنین عواملی را دارا نباشند.

با این حال، دانستن عوامل خطرساز سرطان مثانه بسیار مهم است زیرا ممکن است کارهایی وجود داشته باشد که بتوانید انجام دهید و خطر ابتلا به آن را در خود کاهش دهید. اگر به دلیل وجود برخی عوامل در معرض خطر ابتلا بالاتری قرار دارید، ممکن است با انجام آزمایشاتی که می‌توانند بیماری را در مراحل اولیه پیدا کنند – زمانی که درمان به احتمال زیاد مؤثر است – به شما کمک شود.

بسیاری از عوامل خطرزا احتمال ابتلای فرد به سرطان مثانه را افزایش می‌دهند.

عوامل خطرسازی که می‌توانید آن‌ها را تغییر دهید

سیگار کشیدن

سیگار مهمترین عامل خطرزای سرطان مثانه است. افرادی که سیگار می‌کشند حداقل 3 برابر بیشتر از افرادی که سیگار نمی‌کشند در معرض ابتلا به سرطان مثانه هستند. سیگار باعث بروز حدود نیمی از سرطان‌های مثانه در مردان و زنان می‌شود.

قرار گرفتن در معرض مواد خاصی در محل کار

برخی از مواد شیمیایی صنعتی با سرطان مثانه مرتبط هستند. مواد شیمیایی به نام آمین‌های معطر یا آروماتیک مانند بنزیدین (benzidine) و بتا نفتیلامین (beta-naphthylamine) که گاهی در صنعت رنگ استفاده می‌شوند، می‌توانند باعث بروز سرطان مثانه شوند.

کارگران سایر صنایع که از مواد شیمیایی آلی خاصی استفاده می‌کنند نیز ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان مثانه باشند. صنایعی که ریسک بالاتری دارند شامل صنعت لاستیک، چرم، منسوجات و محصولات رنگی و همچنین شرکت‌های چاپ می‌شود. سایر افرادی که خطر ابتلا به سرطان مثانه را در خود افزایش می‌دهند عبارتند از: نقاشان، مکانیک‌ها، چاپخانه‌ها، آرایشگران (احتمالاً به دلیل قرار گرفتن در معرض شدید رنگ مو) و رانندگان کامیون (احتمالاً به دلیل قرار گرفتن در معرض دود گازوئیل).

دو عامل سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض مواد خاصی در محیط کار می‌توانند با هم باعث سرطان مثانه شوند. بنابراین، افرادی که سیگار می‌کشند و همچنین با مواد شیمیایی سرطان زا کار می‌کنند، به طور ویژه‌ای در معرض خطر ابتلا به سرطان مثانه هستند.

برخی داروها یا مکمل‌های گیاهی

طبق گزارش سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، استفاده از داروی دیابت پیوگلیتازون (Actos یا pioglitazone) با افزایش خطر ابتلا به سرطان مثانه مرتبط است. به نظر می‌رسد که با استفاده از دوزهای بالاتر این دارو، خطر ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد.

مکمل‌های غذایی حاوی اسید آریستولوکیک (عمدتاً در گیاهانی از خانواده Aristolochia) با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های ادراری از جمله سرطان مثانه مرتبط است.

آرسنیک در آب آشامیدنی

آرسنیک موجود در آب آشامیدنی با افزایش خطر ابتلا به سرطان مثانه در برخی از نقاط جهان مرتبط است. احتمال قرار گرفتن در معرض آرسنیک به محل زندگی شما و این که آیا آب خود را از یک چاه یا از یک سیستم آب عمومی که استانداردهای مربوط به مقدار کم آرسنیک را برآورده می‌کند، تامین می‌کنید، بستگی دارد. برای اکثر آمریکایی‌ها، آب آشامیدنی منبع اصلی آرسنیک نیست.

ننوشیدن مایعات کافی

افرادی که روزانه مایعات زیادی به خصوص آب می‌نوشند، احتمال ابتلا به سرطان مثانه را در خود کاهش می‌دهند. این امر ممکن است به این دلیل باشد که این افراد مثانه‌های خود را در دفعات بیشتری خالی می‌کنند که این کار می‌تواند از ماندن مواد شیمیایی در مثانه جلوگیری کند.

عوامل خطرزایی که نمی‌توانید آن‌ها را تغییر دهید

نژاد و قومیت

احتمال ابتلای سفید پوستان به سرطان مثانه تقریباً دو برابر بیشتر از آمریکایی‌های آفریقایی و اسپانیایی تبار است. احتمال ابتلا آمریکایی‌های آسیایی و سرخ پوستان آمریکایی به سرطان مثانه نسبتاً کمی کمتر است. دلایل این تفاوت‌ها به خوبی درک نشده است.

سن

خطر ابتلا به سرطان مثانه با افزایش سن افزایش می‌یابد. از هر 10 نفر مبتلا به سرطان مثانه 9 نفر بالای 55 سال سن دارند.

جنسیت

سرطان مثانه در مردان بسیار بیشتر از زنان است.

تحریک و عفونت مزمن مثانه

عفونت‌های ادراری، سنگ‌های کلیه و مثانه، باقی ماندن کاتترهای (bladder catheters) مثانه برای مدت طولانی و سایر علل تحریک مزمن (مداوم) مثانه با سرطان مثانه (به ویژه کارسینوم سلول سنگفرشی مثانه) مرتبط است. اما مشخص نیست که آیا آن‌ها واقعاً باعث سرطان مثانه می‌شوند یا خیر.

شیستوزومیازیس (Schistosomiasis، همچنین به عنوان بیلارزیازیس (bilharziasis) شناخته می‌شود)، عفونت با یک کرم انگلی است که می‌تواند وارد مثانه شود، همچنین یک عامل خطرساز برای ابتلا به سرطان مثانه است. در کشورهایی که این انگل شایع است (عمدتا در آفریقا و خاورمیانه)، سرطان‌های سلول سنگفرشی مثانه بسیار شایع تر است. این انگل یک علت بسیار نادر برای ابتلا به سرطان مثانه در ایالات متحده است.

سابقه شخصی سرطان مثانه یا سایر سرطان‌های ادراری

کارسینوم‌های اروتلیال گاهی اوقات می‌توانند در نواحی مختلف مثانه و همچنین در پوشش کلیه، حالب‌ها و مجرای ادرار تشکیل شوند. ابتلا به سرطان در پوشش هر قسمت از دستگاه ادراری، شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان دیگری قرار می‌دهد، چه در همان نقطه قبلی چه در قسمت دیگری از دستگاه ادراری. این امر حتی زمانی که اولین تومور به طور کامل برداشته شود نیز صادق است. به همین دلیل، افرادی که به سرطان مثانه مبتلا شده‌اند، برای تشخیص سرطان‌های جدید نیاز به پیگیری دقیقی دارند.

نقایص مادر زادی مثانه

قبل از تولد، بین ناف و مثانه ارتباط وجود دارد. به این ارتباط urachus می‌گویند. اگر بخشی از این ارتباط پس از تولد باقی بماند، ممکن است به سرطان تبدیل شود. سرطان‌هایی که از اوراکوس شروع می‌شوند معمولا آدنوکارسینوم هستند که از سلول‌های غده سرطانی تشکیل شده اند. حدود یک سوم از آدنوکارسینوم‌های مثانه از این محل شروع می‌شود. اما این بیماری هنوز نادر است و کمتر از نیمی از کل سرطان‌های مثانه را تشکیل می‌دهد.

نقص مادر زادی نادر دیگری به نام اکستروفی (exstrophy) خطر ابتلا به سرطان مثانه را در فرد افزایش می‌دهد. در اکستروفی مثانه، هم مثانه و هم دیواره شکمی جلوی مثانه در طول رشد جنین به طور کامل بسته نمی‌شوند و با هم ترکیب می‌شوند.

این اتفاق باعث می‌شود که پوشش داخلی مثانه در خارج از بدن قرار گیرد. جراحی بلافاصله پس از تولد می‌تواند مثانه و دیواره شکم را ببندد (و سایر نقایص مرتبط را ترمیم کند) اما افرادی که این مشکل را دارند همچنان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت ادراری و سرطان مثانه هستند.

ژنتیک و سابقه خانوادگی

افرادی که اعضای خانواده‌شان به سرطان مثانه مبتلا هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مثانه هستند. گاهی اوقات ممکن است این اتفاق به این دلیل باشد که اعضای خانواده در معرض همان مواد شیمیایی سرطان زا (مانند مواد موجود در دود تنباکو) قرار دارند. آن‌ها همچنین ممکن است تغییراتی را در برخی از ژن‌ها (مانند GST و NAT) به طور اشتراکی داشته باشند که تجزیه برخی سموم را برای بدنشان دشوار می‌کند و می‌تواند آن‌ها را بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مثانه قرار دهد.

تعداد کمی از افراد، یک سندرم ژنی را به ارث می‌برند که خطر ابتلا به سرطان مثانه را در آن‌ها افزایش می‌دهد. مثلا:

جهش ژن رتینوبلاستوما (RB1) می‌تواند باعث سرطان چشم در نوزادان شود و همچنین خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهد.
بیماری کاودن (Cowden disease)، ناشی از جهش در ژن PTEN، عمدتاً با سرطان سینه و تیروئید مرتبط است. افراد مبتلا به این بیماری نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مثانه هستند.
سندرم لینچ (Lynch syndrome ، همچنین به عنوان سرطان کولورکتال ارثی غیر پولیپوز یا HNPCC شناخته می‌شود) عمدتاً با سرطان روده بزرگ و آندومتر مرتبط است. افراد مبتلا به این سندرم ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه (و همچنین سایر سرطان‌های دستگاه ادراری) را نیز در خود افزایش دهند.

شیمی درمانی یا پرتو درمانی

مصرف داروی شیمی درمانی سیکلوفسفامید (Cytoxan یا cyclophosphamide) برای مدت طولانی می‌تواند مثانه را تحریک کرده و خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهد. اغلب به افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند گفته می‌شود که مایعات زیادی بنوشند تا از مثانه خود را از تحریک شدن محافظت کنند.

افرادی که تحت درمان پرتو درمانی به لگن هستند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان مثانه هستند.

آیا می‌توان از سرطان مثانه پیشگیری کرد؟

هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از سرطان مثانه وجود ندارد. برخی از عوامل خطرزا مانند سن، جنسیت، نژاد و سابقه خانوادگی قابل کنترل نیستند. اما ممکن است کارهایی وجود داشته باشد که می‌توانید با انجام آن‌ها به کاهش خطر ابتلا به بیماری کمک کنید.

سیگار نکشید

تصور می‌شود که سیگار باعث ایجاد حدود نیمی از سرطان‌های مثانه می‌شود. (این آمار شامل هر نوع سیگار چه سیگار عادی، سیگار برگ یا پیپ می‌شود.)

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص در محل کار را محدود کنید

کارگران در صنایعی که از مواد شیمیایی آلی خاصی استفاده می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مثانه هستند.

محل‌های کاری که معمولاً از این مواد شیمیایی استفاده می‌شود شامل صنایع لاستیک، چرم، مواد چاپ، نساجی و رنگ است. اگر در مکانی کار می‌کنید که ممکن است در معرض چنین مواد شیمیایی قرار بگیرید، مطمئن شوید که از روش‌های خوب ایمنی کار پیروی کنید.

برخی از مواد شیمیایی موجود در رنگ‌های موی خاص نیز ممکن است خطر ابتلا یه سرطان مثانه را افزایش دهند، بنابراین برای آرایشگران و پیرایشگرانی که به طور مرتب در معرض این محصولات هستند، استفاده ایمن از این مواد مهم است. (بیشتر مطالعات نشان نداده اند که استفاده شخصی از رنگ مو خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهد.)

برخی تحقیقات نشان داده است که افرادی که در محل کار در معرض دود گازوئیل قرار می‌گیرند نیز ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مثانه (و همچنین برخی سرطان‌های دیگر) باشند، بنابراین محدود کردن قرار گرفتن در معرض این ماده نیز ممکن است مفید باشد.

مایعات فراوان بنوشید

شواهدی وجود دارد که نوشیدن مایعات زیاد – به طور عمده آب – ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را کاهش دهد.

میوه و سبزیجات زیادی بخورید

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات ممکن است به محافظت از شما در برابر سرطان مثانه کمک کند اما مطالعات دیگر چنین نتایجی را پیدا نکرده‌اند. با این حال، ثابت شده است که خوردن یک رژیم غذایی سالم فواید زیادی دارد؛ از جمله کاهش خطر ابتلا به برخی دیگر از انواع سرطان‌ها.

آیا می‌توان سرطان مثانه زود تشخیص داد؟

گاهی اوقات سرطان مثانه می‌تواند زود هنگام تشخیص داده شود – زمانی که کوچک است و به خارج از مثانه گسترش نیافته است. یافتن زود هنگام آن شانس شما را برای اثربخشی روند درمان افزایش می‌دهد.

غربالگری سرطان مثانه

غربالگری استفاده از آزمایشات یا معاینه برای یافتن بیماری در افرادی است که هیچ گونه علامتی ندارند. در حال حاضر، هیچ سازمان حرفه ای بزرگی، غربالگری معمولی را برای سرطان مثانه توصیه نمی‌کند. دلیل این موضوع این است که هیچ آزمایش غربالگری برای کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان مثانه در افرادی که در معرض خطر متوسط هستند معرفی نشده است.

برخی از مراکز انجام این آزمایشات ممکن است آزمایش‌های سرطان مثانه را برای افراد در معرض خطر بسیار بالا توصیه کنند، مانند:

افرادی که قبلا سرطان مثانه داشتند.
افرادی که نقایص مادر زادی خاصی در مثانه خود داشتند.
افرادی که در محل کار در معرض مواد شیمیایی خاص قرار دارند.

آزمایشاتی که ممکن است برای بررسی سرطان مثانه استفاده شود

آزمایش‌های سرطان مثانه به دنبال مواد مختلف و یا سلول‌های سرطانی در ادرار فرد می‌گردند.

آزمایش ادرار (Urinalysis): یکی از راه‌های آزمایش سرطان مثانه، بررسی وجود خون در ادرار (هماچوری یا hematuria) است. این کار را می‌توان در طول آزمایش ادرار انجام داد که یک آزمایش ساده برای بررسی خون و سایر مواد در نمونه ادرار است. این آزمایش گاهی اوقات به عنوان بخشی از یک معاینه عمومی سلامت انجام می‌شود.

وجود خون در ادرار معمولاً به دلیل وجود عارضه‌های خوش خیم (غیر سرطانی) مانند عفونت ایجاد می‌شود اما همچنین می‌تواند اولین علامت سرطان مثانه باشد. اگر ادرار صورتی یا قرمز شود، مقدار زیادی خون در ادرار دیده می‌شود اما با آزمایش ادرار می‌توان مقادیر بسیار کمی از آن را نیز پیدا کرد.

آزمایش ادرار می‌تواند به شناسایی زود هنگام برخی از سرطان‌های مثانه کمک کند اما نشان داده نشده است که می‌تواند به عنوان یک آزمایش غربالگری معمول مفید باشد.

سیتولوژی ادرار (Urine cytology): در این آزمایش از میکروسکوپ برای جستجوی سلول‌های سرطانی در ادرار استفاده می‌شود. سیتولوژی ادرار برخی از سرطان‌ها را پیدا می‌کند اما به اندازه کافی برای انجام یک آزمایش غربالگری خوب قابل اعتماد نیست.

آزمایش ادرار برای نشانگرهای تومور: آزمایش‌های جدیدتر به دنبال مواد خاصی در ادرار هستند که ممکن است نشانه سرطان مثانه باشند. این آزمایشات شامل:

UroVysion: این آزمایش به دنبال تغییرات کروموزومی است که اغلب در سلول‌های سرطانی مثانه دیده می‌شود.
تست‌های BTA: این آزمایش‌ها به دنبال ماده ای به نام آنتی ژن مرتبط با تومور مثانه (BTA) که به نام CFHrp نیز شناخته می‌شود، در ادرار می‌گردد.
ImmunoCyt: این آزمایش سلول‌های ادرار را از نظر وجود موادی مانند موسین (mucin) و آنتی ژن کارسینومبریونیک (CEA) که اغلب در سلول‌های سرطانی یافت می‌شوند، بررسی می‌کند.
NMP22 BladderChek: این آزمایش پروتئینی به نام NMP22 (پروتئین ماتریکس هسته ای 22) را در ادرار جستجو می‌کند. افرادی که سرطان مثانه دارند اغلب سطوح بالاتری از این پروتئین را دارا هستند.

این آزمایش‌ها ممکن است برخی از سرطان‌های مثانه را زود تشخیص دهند اما می‌توانند برخی از آن‌ها را نیز از پوشش ندهند. در برخی موارد، حتی در افرادی که سرطان ندارند، نتیجه آزمایش ممکن است غیر طبیعی باشد.

امروزه، این آزمایش‌ها عمدتاً برای بررسی سرطان مثانه در افرادی که علائم یا نشانه‌های آن را دارند یا برای مشاهده علائم بازگشت (عود مجدد) سرطان در افرادی که سرطان مثانه در آن‌ها برداشته شده ‌است، استفاده می‌شود. تحقیقات بیشتری لازم است تا بفهمیم که آیا این آزمایش یا آزمایشات دیگر به عنوان آزمایش‌های غربالگری مفید هستند یا خیر.

مراقب علائم احتمالی سرطان مثانه باشید

هیچ آزمایش غربالگری برای افراد در معرض خطر متوسط ابتلا به این سرطان توصیه نمی‌شود اما سرطان مثانه را می‌توان در مراحل اولیه تشخیص داد زیرا باعث وجود خون در ادرار یا سایر علائم ادراری می‌شود. (برای جزئیات بیشتر به علائم و نشانه‌های سرطان مثانه مراجعه کنید.) بسیاری از این علائم اغلب دلایل جدی تری دارند اما مهم است که فوراً آن‌ها را بررسی کنید تا بتوان علت را پیدا کرده و در صورت نیاز آن را درمان کرد. اگر علائم مربوط به سرطان مثانه باشد، یافتن زود هنگام آن بهترین شانس را برای درمان موفقیت آمیز دارد.

آزمایشات سرطان مثانه

سرطان مثانه اغلب به دلیل علائم یا علائمی که فرد دارد، تشخیص داده می‌شود. یا ممکن است به دلیل آزمایش‌های آزمایشگاهی که فرد به دلیل دیگری انجام می‌دهد، پیدا شود. در صورت مشکوک بودن به سرطان مثانه، معاینات و آزمایشاتی برای تایید تشخیص مورد نیاز است.

اگر سرطان تشخیص داده شود، آزمایش‌های بیشتری برای کمک به درک میزان وسعت (مرحله) سرطان انجام خواهد شد.

تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی

پزشک شما می‌خواهد سابقه پزشکی شما را برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم شما داشته باشد. پزشک همچنین ممکن است در مورد عوامل خطرزای احتمالی و سابقه خانوادگی شما نیز سوالاتی را بپرسد.

یک معاینه فیزیکی می‌تواند اطلاعاتی در مورد علائم احتمالی سرطان مثانه و سایر اختلالات سلامتی ارائه دهد. پزشک ممکن است یک معاینه دیجیتالی رکتوم (DRE) انجام دهد که در طی آن یک انگشت دستکش دار و روغن کاری شده در رکتوم شما قرار می‌گیرد. اگر شما یک زن هستید، ممکن است پزشک معاینه لگن را نیز انجام دهد. در طول این معاینات، پزشک گاهی اوقات تومور مثانه را احساس کرده، اندازه آن را تعیین می‌کند و اگر گسترش یافته است، میزان گسترش را احساس می‌کند.

اگر پزشک مواردی را مشاهده کند که طبیعی نباشند، ممکن است آزمایش‌های آزمایشگاهی انجام شود و ممکن است برای انجام آزمایش‌ها و درمان بیشتر به یک متخصص اورولوژی ارجاع دهید. (اورولوژیست پزشکی است که در بیماری‌های دستگاه ادراری و دستگاه تناسلی مردانه تخصص دارد.)

آزمایشات آزمایشگاهی ادرار

آزمایش ادرار (Urinalysis)

این یک آزمایش ساده آزمایشگاهی برای بررسی وجود خون و سایر مواد در نمونه ادرار است.

سیتولوژی ادرار (Urine cytology)

برای این آزمایش، نمونه ای از ادرار را با میکروسکوپ بررسی می‌کنند تا ببینند آیا سلول‌های سرطانی یا پیش سرطانی در آن وجود دارد یا خیر. سیتولوژی همچنین همراه با هرگونه شستشوی مثانه که در طول سیستوسکوپی (cystoscopy) انجام انجام می‌شود، ارائه می‌گردد. سیتولوژی می‌تواند به یافتن برخی سرطان‌ها کمک کند، اما این روش کامل نیست. عدم وجود سرطان در این آزمایش همیشه به این معنی نیست که شما عاری از سرطان هستید.

کشت ادرار (Urine culture)

اگر علائم ادراری دارید، این آزمایش ممکن است برای بررسی اینکه آیا عفونت (به جای سرطان) علت این علايم است یا خیر، انجام شود. عفونت‌های دستگاه ادراری و سرطان مثانه می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. برای کشت ادرار، نمونه‌ای از ادرار در ظرفی در آزمایشگاه قرار داده می‌شود تا باکتری‌های موجود در آن رشد کنند. رشد باکتری ممکن است زمان ببرد، بنابراین ممکن است چند روز طول بکشد تا نتایج این آزمایش به دست آید.

آزمایشات نشانگر تومور ادرار (Urine tumor marker tests)

آزمایش‌های مختلف ادرار به دنبال مواد خاصی هستند که توسط سلول‌های سرطانی مثانه ساخته می‌شوند. ممکن است یک یا چند مورد از این آزمایش‌ها همراه با سیتولوژی ادرار برای کمک به تشخیص سرطان مثانه استفاده شود. این ها شامل تست‌هایی به نام NMP22 (یا BladderChek)، BTA Stat، Immunocyt و UroVysion می‌باشد که در مبحث آیا سرطان مثانه می‌تواند زود هنگام تشخیص داده شود، بحث شده است.

برخی از پزشکان این آزمایشات ادرار را برای یافتن سرطان مثانه مفید می‌دانند اما آن‌ها ممکن است در همه موارد کمک کننده نباشند. اکثر پزشکان معتقدند که سیستوسکوپی هنوز بهترین راه برای یافتن سرطان مثانه است.

برخی از این آزمایش‌ها برای یافتن سرطان مثانه که در فردی که قبلاً آن را داشته است عود کرده است، به جای تشخیص اولیه، مفیدتر است.

سیستوسکوپی (Cystoscopy)

اگر فردی به داشتن سرطان مثانه مشکوک باشد، اکثر پزشکان سیستوسکوپی را توصیه می‌کنند. متخصص اورولوژی از یک سیستوسکوپ استفاده می‌کند که یک لوله بلند، نازک و قابل انعطاف است و یک نور و یک لنز یا یک دوربین فیلم برداری کوچک در انتهای آن قرار دارد.

سیستوسکوپی فلورسانس (Fluorescence cystoscopy، همچنین به عنوان سیستوسکوپی با نور آبی شناخته می‌شود) ممکن است همراه با سیستوسکوپی معمول انجام شود. برای این معاینه، یک داروی فعال شده با نور در طی سیستوسکوپی وارد مثانه می‌شود.

این ماده توسط سلول‌های سرطانی جذب می‌شود. هنگامی که پزشک نور آبی را از طریق سیستوسکوپ می‌تاباند، سلول‌های حاوی دارو می‌درخشند (فلورسانس). این کار می‌تواند به پزشک کمک کند تا نواحی غیر طبیعی را ببیند. نواحی که ممکن است با استفاده از نور سفیدی که معمولاً استفاده می‌شود، دیده نشده باشند.

برداشتن تومور مثانه از طریق پیشابراه (TURBT یا Transurethral resection of bladder tumor)

اگر یک ناحیه (یا نواحی) غیر طبیعی در طول سیستوسکوپی مشاهده شد، باید بیوپسی (نمونه برداری) انجام شود تا مشخص شود که این ناحیه سرطانی است یا خیر. بیوپسی حالتی است که قطعات کوچک (به نام نمونه) از بافت غیر طبیعی خارج شده و برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی در آن‌ها آزمایش می‌شوند. اگر ناحیه مشکوک به وجود سرطان مثانه باشد، برای اطمینان از تشخیص، بیوپسی (biopsy) لازم است.

روشی که برای بیوپسی یک ناحیه غیر طبیعی استفاده می‌شود، برداشتن تومور مثانه از طریق مجرای ادرار (TURBT) است که به عنوان نمونه برداری از طریق مجرای ادرار (TUR) نیز شناخته می‌شود.

در طی این روش، پزشک تومور و مقداری از عضله مثانه اطراف تومور را برمی‌دارد. سپس نمونه‌های برداشته شده برای بررسی وجود سرطان به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند. اگر سرطان تشخیص داده شود، آزمایش همچنین می‌تواند نشان دهد که آیا این سرطان به لایه ماهیچه‌ای دیواره مثانه نفوذ کرده (گسترش یافته است) است یا خیر.

سرطان مثانه گاهی اوقات می‌تواند در بیش از یک ناحیه از مثانه (یا در سایر قسمت‌های دستگاه ادراری) شروع شود. به همین دلیل، پزشک ممکن است از بسیاری از قسمت‌های مختلف مثانه نمونه برداری کند، به خصوص اگر شما به شدت به ابتلا به سرطان مشکوک باشید اما توموری دیده نشود. مایع شستشوی آب نمکی داخل مثانه نیز ممکن است جمع آوری شده و از نظر وجود سلول‌های سرطانی آزمایش شود.

نتایج بیوپسی

نمونه‌های بیوپسی به آزمایشگاه فرستاده شده و در آن جا توسط یک پاتولوژیست -یک پزشک متخصص در تشخیص بیماری‌ها با آزمایش‌های آزمایشگاهی – بررسی و آزمایش می‌شوند. اگر سرطان مثانه یافت شود، 2 ویژگی مهم آن تهاجمی بودن و درجه آن است.

تهاجمی بودن: بیوپسی می‌تواند نشان دهد که سرطان چقدر عمیق در دیواره مثانه رشد کرده است. این موضوع در تصمیم گیری برای روند درمانی بسیار مهم است.

اگر سرطان در لایه داخلی سلول‌ها بدون رشد در لایه‌های عمیق تر باقی بماند، غیر تهاجمی (non-invasive) نامیده می‌شود.
اگر سرطان در لایه‌های عمیق‌تر مثانه رشد کند، به آن تهاجمی یا مهاجم (invasive) می‌گویند.

سرطان‌های مهاجم بیشتر در معرض گسترش هستند و درمان آن‌ها سخت تر است.

همچنین ممکن است نوعی از سرطان مثانه را ببینید که به عنوان سطحی (superficial) یا غیر تهاجمی عضلانی (non-muscle invasive) توصیف می‌شود. این اصطلاحات شامل تومورهای غیر تهاجمی و همچنین هر تومور مهاجمی است که در لایه ماهیچه ای اصلی مثانه رشد نکرده است.

درجه: سرطان‌های مثانه نیز بر اساس اینکه سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ چگونه به نظر می‌رسند، درجه بندی می‌شوند.

سرطان‌های با درجه پایین بیشتر شبیه بافت طبیعی مثانه هستند. به آن‌ها سرطان‌های با تمایز خوب (well-differentiated cancers) نیز می‌گویند. افراد مبتلا به این سرطان‌ها معمولاً وضعیت آتی (چشم انداز) خوبی دارند.
سرطان‌های با درجه بالا کمتر شبیه بافت طبیعی هستند. این سرطان‌ها را می‌توان با تمایز ضعیف (poorly differentiated) یا تمایز نیافته (undifferentiated) نیز نامید. سرطان‌های با درجه بالا بیشتر در دیواره مثانه رشد کرده و به خارج از مثانه گسترش می‌یابند. درمان این سرطان‌ها سخت تر است.

تست‌های تصویر برداری

تست‌های تصویربرداری از اشعه ایکس، میدان‌های مغناطیسی، امواج صوتی یا مواد رادیواکتیو برای ایجاد تصاویری از داخل بدن شما استفاده می‌کنند.

اگر سرطان مثانه دارید، پزشک ممکن است برخی از این آزمایش‌ها را تجویز کند تا ببیند آیا سرطان به بافت‌ها و اندام‌های نزدیک مثانه، به غدد لنفاوی مجاور یا قسمت‌های دور دست بدن شما گسترش یافته است یا خیر. اگر آزمایش تصویر برداری بزرگ شدن غدد لنفاوی یا سایر علائم احتمالی گسترش سرطان را نشان دهد، ممکن است برای تأیید یافته‌ها به نوعی بیوپسی نیاز باشد.

پیلوگرام داخل وریدی (IVP یا Intravenous pyelogram)

پیلوگرام داخل وریدی (IVP) که اوروگرام داخل وریدی (IVU یا intravenous urogram) نیز نامیده می‌شود، یک عکس اشعه ایکس از تمام سیستم ادراری است که پس از تزریق یک رنگ مخصوص به ورید، گرفته می‌شود. این رنگ توسط کلیه‌ها از جریان خون خارج شده و سپس وارد حالب‌ها و مثانه می‌شود. در حالی که این اتفاق در حال وقوع است، اشعه ایکس انجام می‌شود. رنگ، این اندام‌ها را در اشعه ایکس مشخص می‌کند و به نشان دادن تومورهای دستگاه ادراری کمک می‌کند.

مهم است که اگر آلرژی دارید یا تا به حال به رنگ‌های اشعه ایکس واکنش نشان داده اید یا هر نوع مشکل کلیوی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر چنین است، ممکن است پزشک شما آزمایش دیگری را به جای آن انجام دهد.

پیلوگرام رتروگراد (Retrograde pyelogram)

برای این آزمایش، یک کاتتر (لوله نازک) از طریق مجرای ادرار وارد مثانه یا حالب می‌شود. سپس یک رنگ از طریق کاتتر تزریق می‌شود تا پوشش مثانه، حالب‌ها و کلیه‌ها در اشعه ایکس راحت‌تر دیده شود.

این آزمایش به اندازه IVP استفاده نمی‌شود اما ممکن است (همراه با سونوگرافی کلیه‌ها) برای جستجوی تومور در دستگاه ادراری در افرادی که نمی‌توانند IVP انجام دهند، در نظر گرفته شود.

اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)

سی تی اسکن از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی دقیق از بدن شما استفاده می‌کند. سی تی اسکن کلیه، حالب و مثانه سی تی اوروگرام (CT urogram) نامیده می‌شود. این اسکن می‌تواند اطلاعات دقیقی در مورد اندازه، شکل و موقعیت هر تومور در دستگاه ادراری از جمله مثانه، ارائه دهد. همچنین می‌تواند به تشخیص بزرگ شدن غدد لنفاوی و همچنین سایر اندام‌های شکم (belly) و لگن که ممکن است حاوی سرطان باشد، کمک کند.

بیوپسی سوزنی با هدایت CT (CT-guided needle biopsy) : از سی تی اسکن نیز می‌توان برای هدایت سوزن بیوپسی به داخل تومور مشکوک استفاده کرد. این کار برای بیوپسی تومورها در مثانه انجام نمی‌شود اما می‌توان از آن برای نمونه برداری از مناطقی که سرطان ممکن است در آن‌ها گسترش یافته باشد، استفاده کرد. برای انجام این کار، روی میز سی تی اسکن دراز می‌کشید در حالی که پزشک یک سوزن بیوپسی را از طریق پوست شما وارد تومور می‌کند.

اسکن تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (Magnetic resonance imaging یا MRI)

مانند سی تی اسکن، اسکن ام آر آی تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم بدن نشان می‌دهد. اما در اسکن MRI به جای اشعه ایکس از امواج رادیویی و آهنرباهای قوی استفاده می‌شود.

تصاویر MRI برای نشان دادن سرطانی که در خارج از مثانه به بافت‌ها یا غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است، بسیار مفید می‌باشد. یک ام آر آی ویژه کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه که به عنوان اوروگرام MRI شناخته می‌شود نیز می‌تواند به جای IVP برای بررسی قسمت فوقانی سیستم ادراری استفاده شود.

سونوگرافی (Ultrasound)

اولتراسوند از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از اندام‌های داخلی استفاده می‌کند. این روش می‌تواند در تعیین اندازه سرطان مثانه و اینکه آیا این سرطان فراتر از مثانه به اندام‌ها یا بافت‌های مجاور گسترش یافته است، مفید باشد. همچنین می‌توان از آن برای مشاهده کلیه‌ها استفاده کرد.

انجام این آزمایش معمولاً آسان است و از تشعشع استفاده نمی‌کند.

بیوپسی سوزنی با هدایت اولتراسوند (Ultrasound-guided needle biopsy): سونوگرافی همچنین می‌تواند برای هدایت سوزن بیوپسی به ناحیه مشکوک به سرطان در شکم یا لگن استفاده شود.

اشعه ایکس قفسه سینه

ممکن است برای بررسی اینکه آیا سرطان مثانه به ریه‌ها سرایت کرده است یا خیر، رادیوگرافی قفسه سینه انجام شود. اگر سی تی اسکن از قفسه سینه انجام شده باشد، این آزمایش لازم نیست.

اسکن استخوان

اسکن استخوان می‌تواند به بررسی سرطانی که به استخوان‌ها گسترش یافته است، کمک کند. این آزمایش معمولاً انجام نمی‌شود مگر اینکه علائمی مانند درد استخوان داشته باشید یا اگر آزمایش خون نشان دهد که سرطان ممکن است به استخوان‌های شما سرایت کرده باشد.

برای این آزمایش، مقدار کمی از مواد رادیو اکتیو با سطح پایین به شما تزریق می‌شود که این مواد در قسمت‌هایی از استخوان‌های آسیب دیده در سراسر بدن شما می‌نشیند. یک دوربین مخصوص، تشعشعات رادیو اکتیویته را تشخیص می‌دهد و تصویری از اسکلت شما ایجاد می‌کند.

اسکن استخوان ممکن است نشان دهنده وجود سرطان در استخوان باشد اما برای اطمینان، آزمایش‌های تصویر برداری دیگری مانند اشعه ایکس ساده، اسکن MRI یا حتی بیوپسی استخوان هم ممکن است مورد نیاز باشد.

بیوپسی برای بررسی گسترش سرطان

اگر آزمایش‌های تصویر برداری نشان دهند که سرطان ممکن است به خارج از مثانه گسترش یافته باشد، ممکن است برای اطمینان از این مسئله بیوپسی لازم باشد.

در برخی موارد، نمونه‌های بیوپسی از نواحی مشکوک در حین جراحی برای برداشتن سرطان مثانه گرفته می‌شود.

راه دیگر برای گرفتن نمونه بیوپسی، استفاده از یک سوزن بلند، نازک و توخالی برای برداشتن قطعه کوچکی از بافت از ناحیه غیر طبیعی است. این روش به عنوان بیوپسی سوزنی شناخته می‌شود و با استفاده از آن پزشک می‌تواند بدون جراحی نمونه برداری کند. گاهی از سی تی اسکن یا سونوگرافی برای کمک به هدایت سوزن بیوپسی به ناحیه تغییر یافته استفاده می‌شود.

جراحی سرطان مثانه

جراحی، بخشی از روند درمانی در اکثر سرطان‌های مثانه است. نوع جراحی انجام شده به مرحله (وسعت) سرطان بستگی دارد. این مسئله همچنین به انتخاب شما بر اساس عوارض جانبی طولانی مدت برخی از انواع جراحی وابسته است.

برداشتن تومور مثانه از طریق پیشابراه (TURBT)

برداشتن تومور مثانه از طریق مجرای پیشابراه (TURBT) یا برداشتن از طریق مجرای ادراری (TUR) اغلب برای بررسی اینکه آیا فردی به سرطان مثانه مبتلا است و اگر چنین است، آیا سرطان به لایه عضلانی دیواره مثانه گسترش یافته است (تهاجم کرده است) یا خیر، استفاده می‌شود.

TURBT همچنین رایج ترین درمان برای سرطان مثانه در مراحل اولیه یا سطحی (غیر تهاجمی عضلانی) است. اکثر بیماران در هنگام تشخیص، سرطان سطحی دارند، بنابراین این روش معمولا اولین قدم در درمان آن‌هاست. گاهی اوقات، یک TURBT ثانویه و گسترده تر انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که تمام سرطان برداشته شده است. هدف این است که سلول‌های سرطانی و بافت‌های مجاور را تا لایه ماهیچه ای دیواره مثانه خارج کنیم.

نحوه انجام TURBT

این جراحی با استفاده از ابزاری که از مجرای ادرار شما وارد می‌شود، انجام می‌شود، بنابراین هیچ برشی در شکم (belly) شما وجود ندارد. شما یا تحت بیهوشی عمومی (از داروها برای خواباندن شما استفاده می‌شود) یا بی حسی منطقه ای (قسمت پایین بدن شما بی حس می‌شود) قرار خواهید گرفت.

نوعی سیستوسکوپ نازک و سفت و سخت به نام رزکتوسکوپ (resectoscope) از طریق مجرای ادرار وارد مثانه شما می‌شود. رزکتوسکوپ دارای یک حلقه سیمی در انتهای آن است که برای برداشتن هر گونه بافت یا تومور غیر طبیعی استفاده می‌شود. بافت برداشته شده برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

پس از برداشتن تومور، ممکن است اقدامات بیشتری برای اطمینان از نابودی کامل سرطان انجام شود. به عنوان مثال، بافت ناحیه ای که تومور در آن قرار داشت ممکن است در حین مشاهده آن با رزکتوسکوپ بسوزد. به این عمل fulguration می‌گویند. سلول‌های سرطانی را نیز می‌توان با استفاده از لیزر پرانرژی از طریق رزکتوسکوپ از بین برد.

عوارض جانبی احتمالی

عوارض جانبی TURBT عموماً خفیف هستند و معمولاً طولانی نمی‌باشند. درست بعد از TURBT ممکن است هنگام ادرار کردن مقداری خونریزی و درد داشته باشید. معمولاً می‌توانید همان روز یا روز بعد به خانه بروید و در عرض یک یا دو هفته به فعالیت‌های معمول خود بازگردید.

حتی اگر TURBT تومور را به طور کامل حذف کند، سرطان مثانه اغلب در سایر قسمت‌های مثانه عود می‌کند. این سرطان ممکن است با TURBT دیگری درمان شود. اما اگر TURBT نیاز به تکرار چند باره داشته باشد، مثانه ممکن است زخمی شود و نتواند ادرار زیادی را در خود نگه دارد. این اتفاق می‌تواند منجر به عوارض جانبی مانند تکرر ادرار یا حتی بی اختیاری (از دست دادن کنترل ادرار) شود.

در بیمارانی که سابقه طولانی در داشتن تومورهای عود کننده و غیرتهاجمی با درجه پایین دارند (تومورهای با رشد آهسته که مدام عود می‌کنند)، جراح ممکن است فقط برای سوزاندن تومورهای کوچکی که در طی سیستوسکوپی دیده می‌شوند (به جای برداشتن آن‌ها) از فولگوراسیون (fulguration) استفاده کند. این کار اغلب می‌تواند با استفاده از بی حسی موضعی (داروی بی حسی) در مطب پزشک انجام شود. روشی بی خطر است اما می‌تواند کمی ناراحت کننده باشد.

سیستکتومی (Cystectomy)

هنگامی که سرطان مثانه تهاجمی باشد، ممکن است تمام یا بخشی از مثانه برداشته شود. این عمل سیستکتومی نامیده می‌شود. بیشتر اوقات، شیمی درمانی قبل از انجام سیستکتومی انجام می‌شود. بیهوشی عمومی (حالتی که در خواب عمیق هستید) برای هر دو نوع سیستکتومی استفاده می‌شود.

سیستکتومی جزئی (Partial cystectomy)

گاهی اوقات اگر سرطان به لایه عضلانی دیواره مثانه حمله کرده باشد اما خیلی بزرگ نبوده و فقط در یک مکان باشد، می‌توان آن را همراه با بخشی از دیواره مثانه و بدون خارج کردن کل مثانه برداشت. سپس سوراخ دیواره مثانه با بخیه بسته می‌شود. غدد لنفاوی مجاور نیز برداشته شده و برای گسترش سرطان مورد آزمایش قرار می‌گیرند. فقط بخش کوچکی از افراد مبتلا به سرطانی که به عضله حمله کرده است، می‌توانند این جراحی را انجام دهند.

مزیت اصلی این جراحی این است که فرد مثانه خود را حفظ می‌کند و نیازی به جراحی ترمیمی ندارد (در ادامه توضیح داده می‌شود). اما مثانه باقی مانده ممکن است ادرار زیادی در خود نگه ندارد، به این معنی که این افراد مجبور خواهند بود دفعات بیشتری ادرار کنند. با این نوع جراحی، نگرانی اصلی این است که سرطان مثانه همچنان در قسمت دیگری از دیواره مثانه عود کند (باز گردد).

سیستکتومی رادیکال (Radical cystectomy)

اگر سرطان بزرگتر بوده یا در بیش از یک قسمت مثانه حضور داشته باشد، سیستکتومی رادیکال مورد نیاز است. این عمل کل مثانه و غدد لنفاوی مجاور را از بین می‌برد. در مردان، پروستات و وزیکول‌های منی نیز برداشته می‌شوند. در زنان، تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ (لوله‌هایی که تخمدان‌ها و رحم را به هم متصل می‌کنند)، رحم (womb)، دهانه رحم و قسمت کوچکی از واژن نیز برداشته می‌شوند.

بیشتر اوقات، سیستکتومی از طریق یک برش (incision) در شکم انجام می‌شود. شما باید حدود یک هفته پس از جراحی در بیمارستان بمانید. معمولاً بعد از چند هفته می‌توانید به فعالیت‌های عادی خود بازگردید.

در برخی موارد، جراح ممکن است از طریق ایجاد بسیاری از برش‌های کوچکتر با استفاده از ابزارهای بلند و نازک ویژه‌ای که یکی از آن‌ها یک دوربین فیلم برداری کوچک در انتهای بدنه‌اش دارد، عمل کند. به این عمل جراحی لاپاراسکوپی (laparoscopic) یا keyhole می‌گویند.

جراح ممکن است ابزارها را مستقیماً در دست بگیرد یا ممکن است روی یک صفحه کنترل در اتاق عمل بنشیند و از بازوهای رباتیک برای انجام جراحی استفاده کند (گاهی اوقات به عنوان سیستکتومی رباتیک نیز شناخته می‌شود). این نوع جراحی به دلیل بریدگی‌های کوچکتر ممکن است باعث درد کمتر و بهبودی سریعتر شود. اما این روش به اندازه نوع استاندارد جراحی انجام نشده است، بنابراین هنوز مشخص نیست که آیا این جراحی نیز موثر است یا خیر.

مهم است که هر نوع سیستکتومی توسط جراح با تجربه در درمان سرطان مثانه انجام شود. اگر جراحی به خوبی انجام نشود، احتمال عود سرطان بیشتر است.

جراحی ترمیمی (Reconstructive surgery)‌ پس از سیستکتومی رادیکال

اگر کل مثانه شما برداشته شود، به روش دیگری برای ذخیره ادرار و دفع آن از بدن نیاز دارید. چندین نوع جراحی ترمیمی قابل انجام است.

Incontinent diversion

یک گزینه ممکن است برداشتن و تمیز کردن یک قطعه کوتاه از روده و سپس اتصال آن به حالب‌ها (لوله‌هایی که ادرار را از کلیه‌ها خارج می‌کنند) باشد. این یک گذرگاه به نام مجرای روده ای‌ (ileal conduit) ایجاد می‌کند تا ادرار از کلیه‌ها به خارج از بدن منتقل شود. ادرار از کلیه‌ها از طریق حالب‌ها به مجرای روده‌ای جریان می‌یابد. یک سر مجرا با سوراخی به نام استوما به پوست جلوی شکم متصل می‌شود. (به این کار اوروستومی (urostomy) نیز گفته می‌شود.)

پس از این روش، یک کیسه کوچک به پوست شکم شما در اطراف استوما (stoma)‌ می‌چسبد تا ادرار را جمع کند. ادرار به آرامی و بدون وقفه تخلیه می‌شود، بنابراین کیسه باید همیشه روشن باشد. هنگامی که کیسه پر شود خالی می‌گردد. به این حالت incontinent diversion می‌گویند زیرا نمی‌توانید جریان خروج ادرار را از بدن خود کنترل کنید.

Continent diversion

راه دیگر برای تخلیه ادرار، Continent diversion است. کیسه ای از قطعه ای از روده که به حالب‌ها متصل است، ساخته می‌شود. یک انتهای کیسه به یک سوراخ (استوما) در پوست شما و در جلوی شکمتان متصل است. در این دهانه یک شیر یک طرفه ایجاد می‌شود. این کار اجازه می‌دهد تا ادرار در کیسه ذخیره شود. سپس می‌توانید آن را چند بار در روز با قرار دادن یک لوله زهکشی نازک (کاتتر) از طریق دریچه داخل استوما خالی کنید. برخی از افراد این روش را ترجیح می‌دهند زیرا هیچ کیفی در بیرون از بدن وجود ندارد.

مثانه نئو (Neobladder)

این روش ادرار را به مجرای ادرار برمی‌گرداند، بنابراین ادرار را به همان روش دفع می‌کنید. برای انجام این کار، جراح یک مثانه جدید (نئوبلدر) از یک قطعه روده ایجاد می‌کند. همانند دو روش قبلی، حالب‌ها به مثانه جدید متصل می‌شوند.

با این تفاوت که مثانه جدید به مجرای ادرار نیز دوخته می‌شود. این امر به شما امکان می‌دهد تا طبق برنامه و به طور طبیعی ادرار کنید. (شما ضرورتی برای دفع ادرار نخواهید داشت، بنابراین یک برنامه زمان بندی لازم است.) با گذشت زمان، اکثر افراد توانایی ادرار کردن به طور طبیعی را در طول روز به دست می‌آورند اما بی اختیاری در شب ممکن است یک مشکل باشد.

اگر سرطان گسترش یافته باشد یا با جراحی قابل برداشتن نباشد، ممکن است بدون خارج کردن مثانه، diversion ایجاد شود. در این مورد، هدف از جراحی به جای تلاش برای درمان سرطان، جلوگیری یا رفع انسداد جریان ادرار است.

خطرات و عوارض جانبی سیستکتومی

خطرات هر نوع سیستکتومی بسیار شبیه به هر عمل جراحی بزرگی است. مشکلات موجود در حین جراحی یا اندکی پس از آن می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

واکنش به بیهوشی
خون ریزی
لخته شدن خون در پاها یا ریه‌ها
آسیب به اندام‌های مجاور
عفونت

اکثر افراد پس از عمل حداقل مقداری درد خواهند داشت که با داروهای ضد درد قابل کنترل است.

تاثیر سیستکتومی بر ادرار

جراحی مثانه می‌تواند بر نحوه دفع ادرار تأثیر بگذارد. اگر سیستکتومی جزئی انجام داده اید، ممکن است نیاز به ادرار کردن در دفعات بیشتری باشد (زیرا مثانه شما نمی‌تواند ادرار زیادی را در خود نگه دارد).

اگر سیستکتومی رادیکال دارید، به جراحی ترمیمی (که در بالا توضیح داده شد) نیاز دارید تا راه جدیدی برای خروج ادرار از بدن ایجاد کنید. بسته به نوع بازسازی، ممکن است لازم باشد یاد بگیرید که چگونه کیسه اروستومی خود را خالی کنید یا کاتتر را در استومای خود قرار دهید. جدای از این تغییرات، انحراف ادرار و اوروستومی نیز می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

عفونت‌ها
نشت ادرار
بی اختیاری
سنگ‌های کیسه ای
انسداد جریان ادرار
مشکلات جذب (بستگی به میزان روده استفاده شده از روده دارد)

تغییرات فیزیکی ناشی از برداشتن مثانه و انجام اوروستومی نیز می‌تواند بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد. احساسات و نگرانی‌های خود را با تیم پزشکی‌تان در میان بگذارید.

اثرات جنسی سیستکتومی رادیکال در مردان

سیستکتومی رادیکال غده پروستات و وزیکول‌های منی را از بین می‌برد. از آن جایی که این غدد بیشتر مایع منی را می‌سازند، برداشتن آن‌ها به این معنی است که مرد دیگر منی نمی‌سازد. او هنوز هم می‌تواند ارگاسم داشته باشد اما این اورگاسم خشک خواهد بود و مایع منی از اندام تناسلی خارج نمی‌شود.

پس از جراحی، بسیاری از مردان دچار آسیب عصبی می‌شوند که بر توانایی آن‌ها برای داشتن نعوظ تأثیر می‌گذارد. در برخی از مردان این مسئله ممکن است با گذشت زمان بهبود یابد. در بیشتر موارد، هر چه مرد جوان تر باشد، احتمال بیشتری دارد که توانایی نعوظ کامل را دوباره به دست آورد. اگر این موضوع برای شما مهم است، قبل از جراحی آن را با پزشک خود در میان بگذارید. تکنیک‌های جدیدتر جراحی ممکن است به کاهش احتمال مشکلات نعوظ کمک کند.

اثرات جنسی سیستکتومی رادیکال در زنان

در این جراحی اغلب قسمت جلویی واژن برداشته می‌شود. این اتفاق می‌تواند رابطه جنسی را برای برخی از زنان سخت تر کند، اگرچه در بیشتر مواقع هنوز امکان پذیر است. یکی از گزینه‌ها بازسازی واژن است (به نام vaginal reconstruction). بیش از یک راه برای انجام این کار وجود دارد، بنابراین با جراح خود در مورد مزایا و معایب هر روش صحبت کنید. چه بازسازی داشته باشید یا نه، راه‌های زیادی برای راحت تر کردن رابطه جنسی وجود دارد.

اگر گره‌های عصبی که در امتداد هر طرف واژن قرار دارند آسیب ببینند، سیستکتومی رادیکال همچنین می‌تواند بر توانایی یک زن برای ارگاسم تأثیر بگذارد. با پزشک خود در مورد اینکه آیا می‌توان این اعصاب را در طول جراحی در جای خود باقی گذاشت یا خیر صحبت کنید.

اگر جراح انتهای مجرای ادرار را در جایی که به خارج از بدن باز می‌شود بیرون بیاورد، کلیتوریس می‌تواند مقداری از خون خود را از دست بدهد که ممکن است بر تحریک جنسی تأثیر بگذارد. با جراح خود در مورد اینکه آیا می‌توان از آسیب به انتهای مجرای ادرار در امان ماند، صحبت کنید.

اثرات جنسی اوروستومی

طبیعی است که هم مردان و هم زنان در مورد داشتن یک زندگی جنسی با اوروستومی نگران باشند. قرار گرفتن درست کیسه استومی و خالی کردن آن قبل از رابطه جنسی، احتمال نشت را به طور عمده کاهش می‌دهد. روکش کیسه ای یا کیسه کوچک استومی را می‌توان با sash پوشید تا کیسه را از راه دور نگه دارد. پوشیدن یک پیراهن مناسب ممکن است راحت تر باشد. پوزیشن‌های جنسی را انتخاب کنید که وزن شریکتان را ب روی کیسه نیاندازد.

درمان داخلی مثانه (Intravesical Therapy) برای سرطان مثانه

با درمان داخل مثانه، پزشک یک داروی مایع را مستقیماً در مثانه قرار می‌دهد، نه اینکه آن را از طریق دهان یا تزریق خونی به شما انتقال دهد. دارو از طریق یک کاتتر نرم که از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می‌شود، وارد بدن می‌گردد. دارو تا 2 ساعت در مثانه شما باقی می‌ماند. به این ترتیب، این دارو می‌تواند بر سلول‌های پوشاننده داخل مثانه تأثیر بگذارد، بدون اینکه تأثیرات عمده‌ای بر سایر قسمت‌های بدن شما داشته باشد.

چه زمانی از درمان داخلی مثانه استفاده می‌شود؟

بعد از TURBT

درمان داخلی مثانه معمولاً پس از برداشتن تومور مثانه از طریق پیشابراه (TURBT) استفاده می‌شود. این روش اغلب در عرض 24 ساعت پس از عمل TURBT انجام می‌شود. برخی از کارشناسان می‌گویند این کار باید در عرض 6 ساعت انجام شود. هدف از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده در مثانه است.

برای درمان سرطان مثانه غیر تهاجمی

این سرطان‌ها فقط در پوشش مثانه وجود دارند. آن‌ها ممکن است سرطان مثانه غیر تهاجمی (مرحله 0) یا کم تهاجمی (مرحله I) نامیده شوند. آن‌ها به لایه‌های عمیق تری روی عضلات دیواره مثانه یا سایر قسمت‌های بدن پخش نشده اند. شیمی‌ درمانی داخل مثانه برای این سرطان‌های قرار گرفته در مراحل اولیه استفاده می‌شود زیرا داروهایی که به این روش به فرد داده می‌شوند عمدتاً روی سلول‌های پوشاننده داخل مثانه تأثیر می‌گذارند.

آن‌ها تأثیر کمی یا هیچ تاثیری بر سلول‌های نواحی دیگر ندارند. این بدان معناست که سلول‌های سرطانی خارج از پوشش مثانه، از جمله سلول‌هایی که عمیقاً در دیواره مثانه رشد کرده‌اند، با درمان داخلی مثانه درمان نمی‌شوند. داروهایی که وارد مثانه می‌شوند همچنین نمی‌توانند به سلول‌های سرطانی در کلیه‌ها، حالب‌ها و مجرای ادرار یا آن‌هایی که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته اند، برسند.

یک دوز شیمی درمانی داخل مثانه ممکن است تنها درمان مورد نیاز برای سرطان‌های غیر تهاجمی باشد.

سرطان مثانه غیر تهاجمی کم خطر (درجه پایین) به کندی رشد می‌کند. آن‌ها ممکن است با 1 دوز شیمی درمانی داخلی مثانه بعد از TURBT درمان شوند. این روش همچنین برای کمک به جلوگیری از عود سرطان استفاده می‌شود.

شیمی درمانی داخل مثانه یا ایمونوتراپی ممکن است برای سرطان‌های غیر تهاجمی مثانه میانی استفاده شود. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که ایمونوتراپی بهترین کارایی را در این موارد دارد. دوره درمانی یک بار در هفته و به مدت 6 هفته انجام می‌شود و در صورت نیاز ممکن است برای 6 هفته دیگر تکرار شود. این فرآیند درمان القایی (induction therapy) نامیده می‌شود. پس از یک استراحت 4 تا 6 هفته ای، درمان‌های نگهدارنده حداقل به مدت 1 سال انجام می‌شوند.

سرطان‌های غیر تهاجمی مثانه پرخطر ممکن است در حال رشد سریع (درجه بالا) و بزرگ بوده یا حتی بیش از 1 تومور داشته باشند. آن‌ها با ایمونوتراپی داخل مثانه القایی درمان می‌شوند. اگر پاسخ خوبی به درمان القایی وجود داشته باشد، پس از آن 3 سال ایمونوتراپی داخل مثانه ای نگهدارنده انجام می‌شود.

برنامه‌های درمان نگهدارنده ایمونوتراپی داخل مثانه متفاوت است. به عنوان مثال، روند درمان ممکن است به مدت 3 تا 6 هفته هر ماه، هر 3 ماه یا دو بار در سال انجام شود. این روش برای 1 تا 3 سال قابل انجام است. پزشک با شما در مورد بهترین برنامه بر اساس جزئیات سرطان مثانه و نحوه واکنش آن به درمان صحبت خواهد کرد.

برای درمان سرطان‌های تهاجمی مثانه در مراحل بالاتر

یک دوز شیمی درمانی داخل مثانه ظرف 24 ساعت بعد از TURBT انجام می‌شود. اما انواع دیگر درمان‌ها معمولاً مراحل بعدی روند درمان سرطان مثانه مرحله II تا IV (2 تا 4) است زیرا آن‌ها فراتر از لایه پوششی دیواره مثانه گسترش یافته اند.

گاهی اوقات در صورت عدم انجام جراحی، ایمونوتراپی داخل مثانه القایی و نگهدارنده پس از پرتو درمانی و شیمی درمانی سیستمیک (در خون) برای سرطان‌های مرحله دوم استفاده می‌شود. این روش به ندرت برای مرحله III استفاده می‌شود. همچنین در صورت وجود، در مواردی که امکان انجام جراحی وجود ندارد، همراه با سایر درمان‌ها استفاده می‌شود. سرطان مثانه مرحله IV به ندرت با درمان داخلی مثانه درمان می‌شود.

انواع درمان داخلی مثانه

2 نوع درمان داخلی مثانه وجود دارد:

ایمونوتراپی (Immunotherapy)
شیمی درمانی (Chemotherapy)

ایمونوتراپی داخلی مثانه

ایمونوتراپی باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سرطانی حمله کند.

Bacillus Calmette-Guerin یا BCG رایج ترین ایمونوتراپی داخلی مثانه برای درمان سرطان مثانه در مراحل اولیه است. این روش برای کمک به جلوگیری از رشد سرطان و جلوگیری از عود آن استفاده می‌شود.

BCG یک میکروب است که با عامل ایجاد کننده سل (TB) مرتبط می‌باشد اما معمولاً باعث بیماری جدی نمی‌شود. BCG مستقیماً از طریق کاتتر وارد مثانه می‌شود. به سلول‌های سرطانی می‌رسد و سیستم ایمنی را “روشن” می‌کند. سلول‌های سیستم ایمنی بدن به سمت مثانه جذب می‌شوند و به سلول‌های سرطانی مثانه حمله می‌کنند. BCG باید با سلول‌های سرطانی در تماس باشد تا کار کند. به همین دلیل است که از آن برای درمان داخلی مثانه استفاده می‌شود.

درمان با BCG می‌تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند. معمولاً علائمی شبیه آنفولانزا مانند تب، درد، لرز و خستگی در افراد وجود دارد. این علائم می‌تواند 2 تا 3 روز پس از دوره درمانی ادامه یابد. همچنین معمولاً باعث احساس سوزش در مثانه، نیاز به دفع مکرر ادرار و حتی خون در ادرار می‌شود.

به ندرت، BCG می‌تواند به خون و از طریق بدن گسترش یابد و منجر به ایجاد عفونت جدی شود. این اتفاق ممکن است حتی سال‌ها پس از درمان اتفاق بیفتد. یکی از علائم این امر می‌تواند تب بالا باشد که با تایلنول (Tylenol) یا داروهایی مانند آن بهبود نمی یابد. اگر این اتفاق افتاد، فورا با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است بخواهید در مورد سایر عوارض جانبی جدی که باید مراقب آن‌ها باشید بپرسید و برای صحبت در مورد آن‌ها با پزشک خود تماس بگیرید.

شیمی درمانی داخلی مثانه

برای این روش درمانی، داروهای شیمی درمانی (chemo) مستقیماً از طریق کاتتر وارد مثانه می‌شوند. این داروها سلول‌های سرطانی در حال رشد را از بین می‌برند. بسیاری از همین داروها را می‌توان به صورت سیستمیک (معمولاً در ورید) برای درمان مراحل پیشرفته تر سرطان مثانه تجویز کرد. شیمی درمانی داخلی مثانه اغلب زمانی استفاده می‌شود که ایمونوتراپی داخلی مثانه موثر نباشد. این روش به ندرت بیش از 1 سال استفاده می‌شود.

محلول شیمی درمانی ممکن است قبل از قرار گرفتن در مثانه گرم شود. برخی از متخصصان معتقدند که این کار باعث می‌شود دارو بهتر عمل کرده و به ورود آن به سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. هنگامی که محلول شیمی درمانی گرم می‌شود، ممکن است به آن درمان داخل مثانه ای هیپرترمیک (hyperthermic intravesical therapy) گفته شود.

میتومایسین (Mitomycin) دارویی است که اغلب برای شیمی درمانی داخلی مثانه استفاده می‌شود. انتقال میتومایسین به مثانه همراه با گرم کردن داخل مثانه، روشی به نام درمان الکتروموتور میتومایسین (electromotive mitomycin therapy)، ممکن است حتی بهتر از تزریق میتومایسین داخل مثانه به روش معمول عمل کند.

جمسیتابین (Gemcitabine) ممکن است عوارض جانبی کمتری نسبت به میتومایسین ایجاد کند. همچنین احتمال کمتری برای جذب این دارو در خون وجود دارد.

اگر BCG از کار بیفتد ممکن است از والروبیسین (Valrubicin) استفاده شود. اما همه متخصصان در مورد این روند درمانی اتفاق نظر ندارند.

عوارض جانبی اصلی شیمی درمانی داخلی مثانه، تحریک و احساس سوزش در مثانه و وجود خون در ادرار است.

مزیت اصلی تزریق شیمی ‌درمانی مستقیم به مثانه به جای تزریق آن به جریان خون این است که داروها معمولاً به سایر قسمت‌های بدن نمی‌رسند و بر روی آن‌ها تأثیر نمی‌گذارند. این کار به افراد کمک می‌کند تا از بسیاری از عوارض جانبی مرتبط با شیمی درمانی اجتناب کنند.

شیمی درمانی (Chemotherapy) برای سرطان مثانه

شیمی درمانی (chemo) استفاده از داروها برای درمان سرطان است. شیمی درمانی برای سرطان مثانه را می‌توان به 2 روش مختلف تجویز کرد:

شیمی درمانی داخلی مثانه (Intravesical chemotherapy)

برای این درمان، داروی شیمی درمانی درست داخل مثانه قرار می‌گیرد. این نوع شیمی درمانی برای سرطان مثانه که فقط در پوشش مثانه قرار دارد، استفاده می‌شود. این روش در درمان داخلی مثانه برای سرطان مثانه توضیح داده شده است.

شیمی درمانی سیستمیک (Systemic chemotherapy)

هنگامی که داروهای شیمی درمانی به شکل قرص به فرد داده شده یا به ورید (IV) یا عضله (IM) تزریق می‌شوند، داروها وارد جریان خون شده و در سراسر بدن حرکت می‌کنند. به این روش شیمی درمانی سیستمیک می‌گویند. شیمی درمانی سیستمیک می‌تواند سلول‌های سرطانی را در هر نقطه از بدن تحت تاثیر قرار دهد.

چه زمانی از شیمی درمانی استفاده می‌شود؟

می توان از شیمی درمانی سیستمیک استفاده کرد:

قبل از جراحی و برای کوچک کردن تومور تا برداشتن آن آسان تر باشد و به کاهش احتمال عود مجدد سرطان کمک کند. انجام شیمی درمانی قبل از جراحی، درمان نئوادجوانت (neoadjuvant therapy) نامیده می‌شود.
پس از جراحی (یا گاهی اوقات پس از پرتو درمانی). این روش درمان کمکی (adjuvant therapy) نامیده می‌شود. هدف درمان کمکی از بین بردن سلول‌های سرطانی است که ممکن است پس از دوره‌های درمانی دیگر باقی بماند. این کار می‌تواند احتمال عود مجدد سرطان را کاهش دهد.
در افرادی که پرتو درمانی می‌کنند، برای کمک به عملکرد بهتر پرتو.
به عنوان درمان اصلی سرطان‌های مثانه که به نقاط دور دست بدن گسترش یافته اند.

چه داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان مثانه استفاده می‌شود؟

داروهای شیمی درمانی ممکن است به تنهایی یا به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند، بسته به این که برای چه چیزی استفاده می‌شوند و سلامت کلی فرد و سایر عوامل به چه شکلی است.

هنگامی که شیمی درمانی همراه با پرتو درمانی به فرد داده می‌شود، رایج ترین داروهای مورد استفاده عبارتند از:

سیس پلاتین (Cisplatin)
سیس پلاتین به علاوه فلوئورواوراسیل (5-FU)
میتومایسین (Mitomycin) با 5-FU

هنگامی که شیمی درمانی بدون تشعشع استفاده می‌شود، رایج ترین ترکیبات عبارتند از:

جمسیتابین (Gemcitabine) و سیس پلاتین
متوترکسات با دوز متراکم (Dose-dense methotrexate)، وینبلاستین(vinblastine)، دوکسوروبیسین (doxorubicin یا آدریامایسین) و سیس پلاتین (DDMVAC)
سیس پلاتین، متوترکسات (methotrexate) و وینبلاستین (CMV)
جمسیتابین و پاکلی تاکسل (paclitaxel)

برای برخی افراد، عوارض جانبی دریافت بیش از یک داروی شیمی درمانی ممکن است قابل کنترل نباشد. برای این افراد، درمان با یک دارو، مانند جمسیتابین یا سیس پلاتین، ممکن است یک گزینه مناسب باشد. داروهای دیگری که گاهی به تنهایی برای درمان سرطان مثانه استفاده می‌شوند عبارتند از دوستاکسل (docetaxel)، پاکلی تاکسل (paclitaxel)، دوکسوروبیسین (doxorubicin)، متوترکسات (methotrexate)، ایفوسفامید (ifosfamide) و پمترکسد (pemetrexed).

پزشکان شیمی درمانی را به صورت دوره‌ای انجام می‌دهند و هر دوره از درمان، یک دوره استراحت به دنبال دارد تا به بدن فرصت بهبودی بدهد. هر چرخه معمولاً چند هفته طول می‌کشد.

بیشتر سرطان‌های مثانه، سرطان‌های سلولی انتقالی (اوروتلیال) هستند اما انواع دیگری نیز وجود دارد، از جمله کارسینوم سلول سنگفرشی، آدنوکارسینوما و کارسینوم سلول کوچک. این انواع نادر سرطان مثانه ممکن است با داروهایی متفاوت از موارد ذکر شده در بالا درمان شوند.

عوارض جانبی شیمی درمانی

داروهای شیمی درمانی به سلول‌هایی که به سرعت در حال تقسیم هستند حمله می‌کنند، به همین دلیل است که آن‌ها می‌توانند علیه سلول‌های سرطانی عمل می‌کنند. اما سایر سلول‌های بدن، مانند سلول‌های مغز استخوان (جایی که سلول‌های خونی جدید ساخته می‌شوند)، پوشش داخلی دهان و روده و فولیکول‌های مو نیز به سرعت تقسیم می‌شوند. این سلول‌ها همچنین ممکن است تحت تأثیر شیمی درمانی قرار می‌گیرند که همین امر می‌تواند منجر به عوارض جانبی شود.

عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع و دوز داروهای داده شده و مدت زمان مصرف آن‌ها بستگی دارد. هنگامی که شیمی درمانی و پرتو درمانی به طور به فرد همزمان داده می‌شوند، عوارض جانبی بدتر می‌شوند. عوارض جانبی رایج شیمی درمانی عبارتند از:

تهوع و استفراغ
از دست دادن اشتها
ریزش مو
زخم‌های دهانی
اسهال
یبوست
افزایش خطر عفونت (به دلیل کمبود گلبول‌های سفید خون)
خونریزی یا کبودی آسان، حتی پس از بریدگی یا جراحات جزئی (به دلیل کمبود پلاکت خون)
خستگی (به دلیل کمبود گلبول‌های قرمز)

این عوارض معمولا با گذشت زمان و پس از پایان روند درمان از بین می‌روند. اغلب راه‌هایی برای کاهش این عوارض وجود دارد و حتی می‌توان از برخی از آن‌ها پیشگیری کرد. به عنوان مثال، می‌توان از داروها برای کمک به پیشگیری یا کاهش تهوع و استفراغ استفاده کرد. از تیم پزشکی خود در مورد عوارض جانبی که داروهای شیمی درمانی شما ممکن است ایجاد کنند و اقداماتی که می‌توان برای پیشگیری و یا درمان آن‌ها انجام داد بپرسید.

برخی از داروهای شیمی درمانی می‌توانند عوارض جانبی دیگری که کمتر شایع هستند را نیز ایجاد کنند. به عنوان مثال، داروهایی مانند سیس پلاتین، دوستاکسل و پاکلیتاکسل می‌توانند به اعصاب آسیب برسانند. گاهی اوقات ممکن است به علائمی (عمدتاً در دست‌ها و پاها) مانند درد، سوزش یا سوزن سوزن شدن، حساسیت به سرما یا گرما یا ضعف منجر شوند. این وضعیت نوروپاتی محیطی (peripheral neuropathy) نامیده می‌شود.

حتماً هر گونه عوارض جانبی را به تیم پزشکی خود گزارش دهید تا فوراً درمان شود. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد دوز داروهای شیمی درمانی کاهش یابد یا درمان به تعویق بیفتد یا متوقف شود تا عوارض جانبی بدتر نشود.

پرتو درمانی (radiation therapy) برای سرطان مثانه

پرتو درمانی از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند.

چه زمانی از پرتو درمانی استفاده می‌شود؟

از پرتو درمانی می‌توان در شرایط زیر استفاده کرد:

به عنوان بخشی از روند درمان برخی از سرطان‌های مثانه در مراحل اولیه، پس از جراحی که کل مثانه برداشته نمی‌شود (مانند TURBT).
به عنوان درمان اصلی برای افراد مبتلا به سرطان در مراحل اولیه که نمی‌توانند جراحی یا شیمی درمانی انجام دهند.
برای جلوگیری از سیستکتومی (جراحی برای خارج کردن مثانه)
به عنوان بخشی از روند درمان سرطان پیشرفته مثانه (سرطانی که فراتر از مثانه گسترش یافته است)
برای کمک به پیشگیری یا درمان علائم ناشی از سرطان پیشرفته مثانه

پرتو درمانی اغلب همراه با شیمی درمانی برای کمک به عملکرد بهتر پرتو درمانی انجام می‌شود. به این عمل شیمی پرتویی (chemoradiation) می‌گویند.

پرتو درمانی چگونه انجام می‌شود؟

نوع پرتویی که اغلب برای درمان سرطان مثانه استفاده می‌شود، پرتو درمانی خارجی نامیده (external beam radiation therapy) می‌شود. این روش تابش را از منبعی خارج از بدن روی سرطان متمرکز می‌کند.

قبل از شروع روند درمان، تیم پرتو درمانی شما اندازه گیری‌های دقیقی را برای یافتن زوایای دقیق برای هدف گیری پرتوها و دوز مناسب تابش انجام می‌دهد. این جلسه برنامه ریزی که شبیه سازی (simulation) نامیده می‌شود، معمولا شامل انجام تست‌های تصویر برداری مانند اسکن سی تی یا ام آر آی است. این کار به پزشک کمک می‌کند تا جایی که تومور در بدن شما قرار دارد را ترسیم کند. از شما خواسته می‌شود که مثانه خود را قبل از شبیه سازی و قبل از هر روند درمانی خالی کنید.

روند درمان شباهت زیادی به عکس برداری با اشعه ایکس دارد اما تابش قوی‌تر است. تشعشع ضرری ندارد و در هر درمان فقط چند دقیقه طول می‌کشد اما زمان تنظیم – قرار دادن شما در محل و موقعیت مناسب برای درمان – معمولاً بیشتر طول می‌کشد.

اغلب، پرتو درمانی 5 روز در هفته و به مدت چندین هفته انجام می‌شود.

عوارض جانبی احتمالی پرتو درمانی

عوارض جانبی پرتو به دوز داده شده و ناحیه تحت درمان بستگی دارد. هنگامی که شیمی درمانی همراه با پرتو درمانی داده می‌شود، این عوارض بدتر می‌شوند. آن‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

تغییرات پوستی در نواحی تحت تابش، از قرمزی تا تاول و پوسته پوسته شدن
تهوع و استفراغ
علائم مربوط به مثانه، مانند سوزش یا درد هنگام ادرار کردن، احساس نیاز به دفع مکرر یا وجود خون در ادرار
اسهال
وجود خون در مدفوع و یا ادرار
خستگی (fatigue)
شمارش خون پایین (Low blood counts) که می‌تواند منجر به خستگی، کبودی یا خونریزی آسان و یا افزایش خطر عفونت شود.

این عوارض معمولاً به مرور زمان پس از گذشت روند درمان از بین می‌روند اما برخی از افراد ممکن است مشکلات طولانی مدتی داشته باشند. برای مثال:

در برخی افراد پرتو درمانی می‌تواند بعداً منجر به بی اختیاری در ادرار (مشکلات نگهداری ادرار) شود.
اشعه می‌تواند به پوشش مثانه آسیب برساند. این عارضه سیستیت پرتویی (radiation cystitis) نامیده می‌شود و می‌تواند مشکلات بلند مدتی مانند وجود خون در ادرار یا ادرار دردناک ایجاد کند.
ممکن است اعصاب و رگ‌های خونی مجاور آسیب ببینند که می‌تواند منجر به اختلالات نعوظ در مردان شود.

اگر عوارض جانبی ناشی از پرتو درمانی دارید، با تیم پزشکی خود صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند راه‌هایی را برای بهبود وضعیت بسیاری از آن‌ها به شما پیشنهاد کنند.

ایمونوتراپی (Immunotherapy) برای سرطان مثانه

ایمونوتراپی استفاده از داروها برای کمک به سیستم ایمنی بدن فرد است تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرد. گاهی اوقات از این نوع درمان برای درمان سرطان مثانه استفاده می‌شود.

BCG داخل مثانه

BCG نوعی باکتری مرتبط با عامل سل است. در حالی که معمولاً باعث بیمار شدن فرد نمی‌شود، می‌تواند به تحریک پاسخ ایمنی کمک کند. BCG را می‌توان مستقیماً به صورت مایع داخل مثانه قرار داد. این کار سلول‌های سیستم ایمنی را در مثانه فعال کرده و سپس به سلول‌های سرطانی مثانه حمله می‌کند.

برای جزئیات بیشتر در مورد این درمان، به درمان داخلی مثانه برای سرطان مثانه مراجعه کنید.

مهارکننده‌های ایست بازرسی ایمنی (Immune checkpoint inhibitors)

بخش مهمی از سیستم ایمنی توانایی آن در جلوگیری از حمله به سلول‌های طبیعی بدن است. برای انجام این کار، از «نقاط بازرسی یا checkpoints » استفاده می‌کند – پروتئین‌هایی روی سلول‌های ایمنی که برای شروع پاسخ ایمنی باید روشن (یا خاموش شوند).

سلول‌های سرطانی گاهی اوقات از این نقاط بازرسی برای جلوگیری از حمله سیستم ایمنی استفاده می‌کنند. اما داروهای جدیدتری که این نقاط بازرسی را هدف قرار می‌دهند – به نام بازدارنده‌های ایست بازرسی – می‌توانند به بازیابی پاسخ ایمنی در برابر سلول‌های سرطانی کمک کنند.

مهارکننده‌های PD-1 و PD-L1

Atezolizumab (Tecentriq) و avelumab (Bavencio) داروهایی هستند که PD-L1 را هدف قرار می‌دهند، پروتئینی روی سلول‌ها (از جمله برخی از سلول‌های سرطانی) که به جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به آن‌ها کمک می‌کند. این داروها با مسدود کردن PD-L1، پاسخ سیستم ایمنی بدن را در برابر سلول‌های سرطانی تقویت می‌کنند. این کار می‌تواند برخی از تومورها را کوچک کرده یا رشد آن‌ها را کند کند.

نیولوماب (Nivolumab یا Opdivo) و پمبرولیزوماب (Keytruda یا pembrolizumab)، PD-1 را هدف قرار می‌دهند، پروتئینی روی سلول‌های ایمنی خاص (به نام سلول‌های T) که به طور معمول به جلوگیری از حمله این سلول‌ها به سایر سلول‌های بدن کمک می‌کند. مسدود کردن PD-1 می‌تواند به سیستم ایمنی اجازه دهد تا به سلول‌های سرطانی حمله کند که همین امر می‌تواند برخی از تومورها را کوچک کرده یا رشد آن‌ها را کاهش دهد.

این داروها را می‌توان در شرایط مختلف برای درمان سرطان مثانه استفاده کرد:

هر یک از این مهارکننده‌های ایست بازرسی را می‌توان در افراد مبتلا به سرطان مثانه پیشرفته که پس از شیمی درمانی دوباره شروع به رشد و عود می‌کند، استفاده کرد.
آتزولیزوماب (Atezolizumab) و پمبرولیزوماب را می‌توان به افرادی که نمی‌توانند داروی شیمی درمانی سیس پلاتین (به دلیل مواردی مانند کم شنوایی، نارسایی کلیه یا نارسایی قلبی) دریافت کنند، تجویز کرد.
Avelumab می‌تواند به عنوان یک درمان اضافی (نگهدارنده) در افراد مبتلا به سرطان مثانه پیشرفته که در طول درمان‌های اولیه شیمی درمانی بدتر نشده است، استفاده شود.
پمبرولیزوماب را می‌توان برای درمان برخی سرطان‌های مثانه استفاده کرد که در دیواره عضلانی مثانه رشد نمی‌کنند، با BCG داخل مثانه کوچک نشده و با سیستکتومی نیز درمان نمی‌شوند.
Nivolumab ممکن است به افراد مبتلا به سرطان مثانه تهاجمی (مهاجم به دیواره عضلانی مثانه) که با جراحی برداشته شده است اما در معرض خطر بالای عود (بازگشت مجدد) است، ارائه شود. در این شرایط این دارو به مدت یک سال مصرف می‌شود.

این داروها به صورت انفوزیون داخل وریدی (IV) معمولاً هر 2 تا 6 هفته بسته به نوع دارو تجویز می‌شوند.

عوارض جانبی احتمالی

عوارض جانبی این داروها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

خستگی
حالت تهوع
از دست دادن اشتها
تب
عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs)
جوش
اسهال
یبوست

در موارد کمتر رایج، عوارض جانبی جدی تری ممکن است رخ دهد:

واکنش‌های انفوزیون (Infusion reactions): برخی از افراد ممکن است در حین مصرف یکی از این داروها، واکنش انفوزیون داشته باشند. این حالت مانند یک واکنش آلرژیک است و می‌تواند شامل تب، لرز، برافروختگی صورت، زوائد پوستی، خارش پوست، احساس سرگیجه، خس خس سینه و مشکل در تنفس باشد. مهم است که در صورت داشتن هر یک از این علائم در حین مصرف یکی از این داروها، فوراً به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.

واکنش‌های خود ایمنی: این داروها اساساً با حذف یکی از محافظ‌های سیستم ایمنی بدن عمل می‌کنند.

گاهی اوقات سیستم ایمنی شروع به حمله به سایر قسمت‌های بدن می‌کند که می‌تواند باعث مشکلات جدی یا حتی تهدید کننده زندگی در ریه‌ها، روده‌ها، کبد، غدد هورمون ساز یا سایر اندام‌ها شود.

بسیار مهم است که هر گونه عوارض جانبی جدید را فوراً به تیم مراقبت‌های پزشکی خود گزارش دهید. در صورت بروز عوارض جانبی جدی، ممکن است لازم باشد مصرف دارو قطع شود و ممکن است دوزهای بالایی از استروئیدها را برای سرکوب سیستم ایمنی خود دریافت کنید.

آنتی بادی‌های مونوکلونال (Monoclonal antibodies)

آنتی بادی‌ها پروتئین‌هایی هستند که توسط سیستم ایمنی بدن برای کمک به مبارزه با عفونت‌ها ساخته می‌شوند. نسخه‌های ساخته شده توسط انسان که آنتی بادی‌های مونوکلونال نامیده می‌شوند را می‌توان برای حمله به یک هدف خاص مانند پروتئین‌های روی سطح سلول‌های سرطانی مثانه طراحی کرد. این بدان معناست که این درمان‌ها به سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند اما سلول‌های طبیعی را که هدف ندارند، نادیده می‌گیرند. این اتفاق آسیب به سلول‌های سالم و طبیعی را کاهش می‌دهد.

انفورتوماب ودوتین (Padcev یا Enfortumab vedotin)

Enfortumab vedotin یک ترکیب آنتی بادی دارویی (ADC) است که یک آنتی بادی مونوکلونال مرتبط با یک داروی شیمی درمانی می‌باشد.

سلول‌های سرطانی مثانه معمولاً پروتئین نکتین-4 را روی سطح خود دارند. انفورتوماب ودوتین یک آنتی بادی ضد نکتین 4 است که به یک داروی شیمی درمانی متصل است. قسمت آنتی بادی مانند یک سیگنال محلی (homing signal) عمل می‌کند و داروی شیمی درمانی را با نکتین-4 به سلول‌های سرطانی مثانه می‌رساند. شیمی درمانی وارد سلول‌های سرطانی شده وآن‌ها را از بین می‌برد.

این دارو ممکن است برای درمان افراد مبتلا به سرطان مثانه پیشرفته که شرایط زیر را دارند، تجویز شود:

قبلاً با یک داروی شیمی درمانی پلاتین (مانند سیس پلاتین) و ایمونوتراپی (به طور خاص، یک مهارکننده PD-1 یا PD-L1) درمان شده اند.
به دلایلی نمی‌توانند با سیس پلاتین درمان شوند و کسانی که قبلا حداقل یک نوع درمان دارویی داشته اند.

انفورتوماب ودوتین معمولاً یک بار در هفته و به مدت 3 هفته با یک هفته استراحت به داخل ورید تزریق می‌شود.

عوارض جانبی شایع عبارتند از: خستگی، نوروپاتی محیطی (نوعی آسیب عصبی که می‌تواند منجر به بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها یا پاها شود)، حالت تهوع، تغییر طعم، کاهش اشتها، اسهال، زوائد پوستی، ریزش مو، خشکی چشم یا تغییر بینایی، خشکی پوست، خارش و سطح قند خون بالا.

عوارض جانبی کمتر شایع اما جدی‌تر می‌تواند شامل واکنش‌های پوستی شدید، التهاب (تورم) در ریه‌ها و سطح بسیار بالای قند خون باشد.

Sacituzumab govitecan (Trodelvy)

ساسیتوزوماب گوویتکان همچنین یک ترکیب آنتی بادی-دارو (آنتی بادی مونوکلونال متصل به یک داروی شیمی درمانی) است.

در مورد این ADC، قسمت آنتی بادی مونوکلونال به پروتئین Trop-2 روی سلول‌های سرطانی مثانه می‌چسبد و شیمی درمانی را مستقیماً به آن‌ها می‌رساند. (برخی از سلول‌های سرطانی مثانه مقدار زیادی تروپ-2 دارند که به رشد و گسترش آن‌ها کمک می‌کند.)

این ADC را می‌توان در افراد مبتلا به سرطان مثانه پیشرفته که قبلاً با داروهای شیمی درمانی پلاتین (مانند سیس پلاتین) و ایمونوتراپی (به ویژه مهارکننده PD-1 یا PD-L1) درمان شده اند، استفاده کرد.

این دارو یک بار در هفته و به مدت دو هفته به داخل ورید (IV) تزریق می‌شود و پس از آن یک هفته استراحت داده شده و سپس مجددا شروع می‌شود.

برخی از عوارض جانبی رایج این دارو عبارتند از: تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، احساس خستگی، زوائد پوستی، از دست دادن اشتها، ریزش مو، کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون و درد شکم.

عوارض جانبی جدی‌تر می‌تواند شامل تعداد بسیار کم گلبول‌های سفید خون (با افزایش خطر عفونت) و اسهال شدید و همچنین واکنش‌هایی در هنگام تزریق دارو باشد. داروهایی برای کاهش احتمال بروز واکنش آلرژیک معمولاً قبل از روند درمان با این دارو تجویز می‌شود.

داروهای درمانی هدفمند (Targeted Therapy Drugs)‌ برای سرطان مثانه

همان طور که محققان بیشتر در مورد تغییرات درون سلول‌هایی که باعث سرطان می‌شوند، آموخته اند، داروهای جدیدتری را نیز تولید کرده اند که برخی از این تغییرات را هدف قرار می‌دهد. این داروهای هدفمند متفاوت از سایر انواع روند‌های درمانی، مانند شیمی درمانی (chemo) عمل می‌کنند. آن‌ها ممکن است در برخی موارد کار کنند، در حالی که سایر درمان‌ها موثر نیستند. داروهای هدفمند نیز اغلب انواع مختلفی از عوارض جانبی را دارند.

مهارکننده FGFR

گیرنده‌های فاکتور رشد فیبروبلاست (FGFRs یا Fibroblast growth factor receptors) گروهی از پروتئین‌ها روی سلول‌های سرطانی مثانه هستند که می‌توانند به رشد آن‌ها کمک کنند. در برخی از سرطان‌های مثانه، سلول‌ها در ژن‌های FGFR (که میزان تولید پروتئین‌های FGFR را کنترل می‌کنند) تغییراتی دارند. داروهایی که سلول‌های دارای تغییرات ژن FGFR را هدف قرار می‌دهند (به نام مهارکننده‌های FGFR) می‌توانند به درمان برخی از افراد مبتلا به سرطان مثانه کمک کنند.

اردافیتینیب (Erdafitinib یا Balversa)

این مهارکننده FGFR را می‌توان برای درمان سرطان مثانه پیشرفته یا متاستاتیک موضعی استفاده کرد که تغییرات خاصی در ژن FGFR2 یا FGFR3 دارد و با وجود درمان با شیمی درمانی همچنان در حال رشد است. این دارو به صورت قرص، روزی یکبار مصرف می‌شود.

عوارض جانبی شایع عبارتند از زخم‌های دهانی، احساس خستگی، تغییر در عملکرد کلیه یا کبد، اسهال، خشکی دهان، تغییر در ناخن‌های دست یا پا، تغییر در سطوح مواد معدنی در خون (مانند فسفات و سدیم)، از دست دادن اشتها، تغییر در نحوه طعم چیزها، تعداد کم گلبول‌های قرمز خون (کم خونی)، خشکی پوست، خشکی چشم و ریزش مو. سایر عوارض جانبی می‌تواند شامل سندرم دست و پا (قرمزی، تورم، پوسته شدن یا حساس شدن دست‌ها یا پاها)، یبوست، درد شکم، حالت تهوع و درد عضلانی باشد.

این دارو همچنین می‌تواند باعث مشکلات چشمی شود که گاهی اوقات ممکن است جدی باشد، بنابراین افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند باید معاینه چشمی منظم داشته باشند و به پزشک متخصص خود اطلاع دهند.

مطالعه صدها مطلب علمی در حوزه بیولوژی

آرشیو جدیدترین خبرهای روز دنیای بیولوژی

مترجم: فاطمه فریادرس

از این مطلب چقدر راضی بودید؟

روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه