سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس از جمله سرطانهای سر و گردن (head and neck cancers) محسوب میشوند. سرطانهای سر و گردن بسیار متفاوت هستند و بسته به محل شروع سرطان نام گذاری میشوند. سرطان زمانی شروع میشود که سلولهای بدن شروع به رشد خارج از کنترل میکنند.
• سرطانهایی که از حنجره (جعبه صدا) شروع میشوند، سرطان حنجره (laryngeal cancers) نامیده میشوند.
• سرطانهایی که از هیپوفارنکس (گلو پایینی) شروع میشوند، سرطانهای هیپوفارنکس (hypopharyngeal cancers) نامیده میشوند.
سرطان حنجره و هیپوفارنکس از قسمت پایین گلو شروع میشود. هر دو نوع سرطان در این مطلب پوشش داده شده است زیرا این دو ساختار به یکدیگر نزدیک هستند.
از پزشک خود بخواهید نوع دقیق سرطانتان را به شما اطلاع دهد.
اطلاعات این جا بر روی سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس تمرکز دارد.
حنجره (larynx)
حنجره جعبه صدای شماست. این قسمت شامل تارهای صوتی است، یکی از اندامهایی که به شما کمک میکند تا صحبت کنید. این اندام در گردن، بالای دهانه نای (windpipe) یافت میشود. در آن جا به جلوگیری از ورود غذا و مایعات به نای شما کمک میکند. حنجره 3 قسمت دارد:
• سوپراگلوت (supraglottis) درست بالای تارهای صوتی قرار دارد. این بخش شامل اپی گلوت (epiglottis) است که یک نوعی بافت است که هنگام قورت دادن حنجره را میبندد. این بخش از ورود غذا و مایعات به ریههای شما جلوگیری میکند. حدود یک سوم سرطانهای حنجره از اینجا شروع میشوند.
• گلوت (glottis) حاوی تارهای صوتی است. اکثر سرطانهای حنجره از اینجا شروع میشوند.
• ساب گلوت (subglottis) در زیر تارهای صوتی قرار دارد. تنها حدود 5 درصد از سرطانهای حنجره از این ناحیه شروع میشوند.
درمان سرطانی که از حنجره شروع میشود بر اساس این موضوع است که سرطان در واقع از کدام قسمت شروع شده است.
حنجره و تارهای صوتی شما چندین عملکرد دارند:
• حنجره برای صحبت کردن صدا تولید میکند. تارهای صوتی حرکت میکنند و به هم میرسند تا صدا و زیر و بم آن را تغییر دهند.
• حنجره هنگام بلع از راه هوایی شما محافظت میکند. اپی گلوت و تارهای صوتی هنگام قورت دادن محکم بسته میشوند تا غذا و مایعات وارد ریههای شما نشوند.
• تارهای صوتی هنگام نفس کشیدن به طور طبیعی باز میشوند تا هوا بتواند وارد ریهها شده و خارج شود.
هیپوفارنکس (hypopharynx)
هیپوفارنکس قسمت پایینی گلو (حلق) است که درست پشت حنجره شما قرار دارد. هیپوفارنکس ورودی مری است (لوله ای که گلو را به معده متصل میکند). هنگامی که غذاها و مایعات را میبلعید، این مواد از گلوی شما به معده میروند. هیپوفارنکس کمک میکند تا مطمئن شوید که غذا در اطراف حنجره و به داخل مری میرود و نه به داخل حنجره.
از پزشک خود بخواهید که محل سرطان شما را برایتان توضیح دهد.
انواع سرطان حنجره و هیپوفارنکس
کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous cell carcinomas)
تقریباً تمام سرطانهای حنجره یا هیپوفارنکس از سلولهای نازک و مسطحی به نام سلولهای سنگفرشی ایجاد میشوند که پوشش داخلی این دو ساختار را تشکیل میدهند. سرطانی که از سلولهای سنگفرشی شروع میشود کارسینوم سلول سنگفرشی (squamous cell carcinoma) یا سرطان سلول سنگفرشی (squamous cell cancer) نامیده میشود.
کارسینوم در جا یا در محل (Carcinoma in situ یا CIS) اولین شکل سرطان است. در CIS، سلولهای سرطانی فقط در سلولهای پوشاننده حنجره یا هیپوفارنکس دیده میشوند. آنها در لایههای عمیق تر رشد نکرده و به سایر قسمتهای بدن گسترش نیافته اند. بسیاری از این سرطانهای اولیه قابل درمان هستند اما اگر CIS درمان نشود، میتواند به یک سرطان سلول سنگفرشی مهاجم تبدیل شود که میتواند بافتهای مجاور را از بین ببرد و به سایر قسمتهای بدن گسترش یابد.
سایر سرطانها
سایر انواع نادر سرطان نیز میتوانند از حنجره یا هیپوفارنکس شروع شوند.
سرطانهای جزئی غدد بزاقی (Minor salivary gland cancers): برخی از قسمتهای حنجره و هیپوفارنکس دارای غدد ریزی به نام غدد بزاقی جزئی در زیر پوشش خود هستند. این غدد، مخاط و بزاق را برای روان کردن و مرطوب کردن ناحیه ایجاد میکنند. سرطان به ندرت از سلولهای این غدد ایجاد میشود.
سارکوم (Sarcomas): شکل حنجره و هیپوفارنکس به چارچوبی از بافتهای همبند و غضروف بستگی دارد. سرطانهایی مانند کندروسارکوم (chondrosarcomas) یا سارکوم سینوویال (synovial sarcomas) میتوانند از بافتهای همبند حنجره یا هیپوفارنکس ایجاد شوند اما این سرطانها بسیار نادر هستند.
سایر انواع نادر سرطان حنجره شامل لنفومها (lymphomas)، تومورهای عصبی غدد درون ریز (neuroendocrine tumors) و پلاسماسیتوما (plasmacytomas) هستند.
آمار کلیدی برای سرطان حنجره و هیپوفارنکس
سرطان حنجره چقدر شایع است؟
آخرین برآوردهای انجمن سرطان آمریکا برای سرطان حنجره در ایالات متحده برای سال 2022 عبارتند از:
• حدود 12470 مورد جدید سرطان حنجره (9820 مورد در مردان و 2650 مورد در زنان)
• حدود 3820 نفر (3070 مرد و 750 زن) بر اثر سرطان حنجره جان خود را از دست خواهند داد.
حدود 60 درصد از سرطانهای حنجره در گلوت (ناحیه حاوی تارهای صوتی) شروع میشوند، در حالی که حدود 35 درصد در ناحیه سوپراگلوت (بالای تارهای صوتی) ایجاد میشوند. بقیه یا در ساب گلوت (زیر تارهای صوتی) رشد میکنند یا بیش از یک ناحیه و بر روی هم قرار دارند به طوری که تشخیص اینکه از کجا شروع شده اند دشوار است.
اکثر افراد مبتلا به سرطان حنجره 55 سال یا بیشتر دارند. تعداد بسیار کمی از افراد مبتلا به سرطان حنجره دارای سن کمتر از 55 سال هستند. میانگین سنی افراد مبتلا به سرطان حنجره حدود 66 سال است.
احتمال ابتلا به سرطان حنجره در مردان سیاه پوست بیشتر از مردان سفید پوست است و احتمال مرگ ناشی از آن نیز بیشتر میباشد. همچنین این سرطان در مردان بسیار شایع تر از زنان است.
میزان ابتلا موارد جدید سرطان حنجره حدود 2 تا 3 درصد در سال کاهش مییابد، به احتمال زیاد به این دلیل که افراد کمتری سیگار میکشند. در طول 10 سال گذشته، میزان مرگ و میر نیز هر سال حدود 2 تا 3 درصد کاهش یافته است.
احتمال ابتلای مادام العمر به سرطان حنجره
به طور کلی، خطر ابتلا به سرطان حنجره در طول زندگی: حدود 1 در 190 برای مردان و 1 در 830 برای زنان است. تعدادی از عوامل دیگر (به مبحث عوامل خطرزا برای سرطان حنجره و هیپوفارنکس مراجعه کنید) نیز میتوانند بر خطر ابتلا به سرطان حنجره تأثیر بگذارند.
سرطان هیپوفارنکس چقدر شایع است؟
سرطانهایپوفارنکس بسیار نادر است. در ایالات متحده، تنها در حدود 2000 تا 4000 مورد سرطان در هیپوفارنکس شروع میشود.
علائم و نشانههای سرطان حنجره و هیپوفارنکس
در بیشتر موارد، سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس به دلیل علائمی که ایجاد میکنند، یافت میشوند.
گرفتگی صدا یا تغییر صدا
سرطانهای حنجره که روی تارهای صوتی (گلوت) ایجاد میشوند، اغلب باعث گرفتگی صدا یا تغییر صدا میشوند. این امر ممکن است منجر به پیدا شدن آنها در مراحل اولیه شود. اگر تغییرات صدا (مانند گرفتگی صدا) دارید که در عرض ۲ هفته بهبود نمییابد، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. درد و مشکل در تنفس یا بلع ممکن است از علائم سرطان حنجره پیشرفته تر باشد.
برای سرطانهایی که از تارهای صوتی شروع نمیشوند، گرفتگی صدا تنها پس از رسیدن این سرطانها به مرحله بعدی یا گسترش به تارهای صوتی رخ میدهد. این سرطانها گاهی اوقات تا زمانی که به غدد لنفاوی گسترش نیافته اند و فرد متوجه وجود یک توده در حال رشد در گردن خود نشود، پیدا نمیشوند.
سایر علائم و نشانهها
سرطانهایی که در ناحیه حنجره بالای تارهای صوتی (سوپراگلوت)، ناحیه زیر تارهای صوتی (subglottis) یا هیپوفارنکس شروع میشوند معمولاً باعث تغییرات صدا نمیشوند و بنابراین اغلب در مراحل بعدی یافت میشوند.
علائم و نشانههای این سرطانها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• گلودردی که از بین نمیرود
• درد هنگام بلع
• مشکل در بلعیدن
• گوش درد
• مشکل در تنفس
• کاهش وزن
• وجود یک توده یا تجمع در گردن (زیرا سرطان به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است)
بسیاری از این علائم بیشتر در اثر شرایطی غیر از سرطان حنجره یا هیپوفارنکس ایجاد میشوند. با این حال، اگر هر یک از این علائم را دارید، بسیار مهم است که آنها را توسط پزشک بررسی کنید تا بتوان علت را پیدا کرده و در صورت نیاز آن را درمان کرد.
چه چیزی باعث بروز سرطان حنجره و هیپوفارنکس میشود؟
ما نمیدانیم که علت هر مورد سرطان حنجره یا هیپوفارنکس چیست. اما ما بسیاری از عوامل خطرزای این سرطانها (به مبحث عوامل خطرزا برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس مراجعه کنید) و اینکه چگونه برخی از آنها باعث سرطانی شدن سلولهای طبیعی میشوند را میدانیم.
رشد سلولهای طبیعی انسان بیشتر به اطلاعات موجود در DNA سلولها بستگی دارد. DNA ماده شیمیایی موجود در سلولهای ما است که ژنهای ما را میسازد که نحوه عملکرد سلولهای ما را کنترل میکنند. ما شبیه والدین خود هستیم زیرا آنها منبع DNA ما هستند. اما DNA چیزی بیش از ظاهر ما را تحت تأثیر قرار میدهد.
برخی از ژنها زمان رشد، تقسیم و مرگ سلولها را کنترل میکنند:
• ژنهایی که به رشد، تقسیم و زنده ماندن سلولها کمک میکنند، پروتوآنکوژن (proto-oncogenes) نامیده میشوند.
• ژنهایی که به کنترل رشد سلولی کمک میکنند یا سلولها را در زمان مناسب از بین میبرند، ژنهای سرکوب کننده تومور (tumor suppressor genes) نامیده میشوند.
سرطانها میتوانند ناشی از جهشهای DNA (تغییرات ژنی) باشند که پروتوآنکوژنها را فعال میکنند یا ژنهای سرکوبگر تومور را خاموش میکنند. این امر منجر به رشد خارج از کنترل سلولها میشود. تغییرات در بسیاری از ژنهای مختلف معمولاً برای ایجاد سرطان حنجره و هیپوفارنکس مورد نیاز است.
تنباکو و الکل: دانشمندان بر این باورند که برخی از عوامل خطرزا، مانند مصرف تنباکو یا مصرف زیاد الکل، با آسیب رساندن به DNA سلولهایی که داخل حنجره و هیپوفارنکس را پوشانده اند، باعث ایجاد این سرطانها میشوند.
جهشهای ژنی ارثی و اکتسابی: برخی از افراد جهشهای DNA (تغییرات) را از والدین خود به ارث میبرند که خطر ابتلا به سرطانهای خاص را تا حد زیادی افزایش میدهد. اما اعتقاد بر این نیست که جهشهای ژنی ارثی باعث بسیاری از سرطانهای حنجره یا هیپوفارنکس شوند.
تغییرات ژنی مربوط به این سرطانها معمولا در طول زندگی اتفاق میافتد، تا اینکه ارثی باشند. این جهشهای اکتسابی اغلب در اثر قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطانزا، مانند مواردی که در دود تنباکو یافت میشوند، ایجاد میشوند. به نظر میرسد تغییر اکتسابی در ژن سرکوبگر تومور p16 در سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس مهم باشد، اگرچه همه این سرطانها این تغییر را ندارند. احتمالاً چندین تغییر ژنی مختلف برای ایجاد سرطان مورد نیاز است و همه این تغییرات در حال حاضر شناخته نشده اند.
جهشهای ارثی پروتوآنکوژنها یا ژنهای سرکوبگر تومور به ندرت باعث ایجاد این سرطانها میشوند اما به نظر میرسد برخی افراد توانایی ضعیفی در سم زدایی (تجزیه) انواع خاصی از مواد شیمیایی سرطان زا را به ارث میبرند. آنها نسبت به اثرات سرطانزای دود تنباکو، الکل و برخی مواد شیمیایی صنعتی حساستر هستند.
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): برخی از انواع HPV از علل مهم سرطانهای گلو میانی (اوروفارنکس یا oropharyngeal) هستند و گاهی اوقات با سرطانهای حنجره نیز دیده میشوند.
HPV دارای دو پروتئین به نامهای E6 و E7 است که برخی از ژنهای سرکوبگر تومور مانند p53 و Rb را خاموش میکند. این امر ممکن است به سلولهای پوشاننده حنجره اجازه دهد که خارج از کنترل رشد کنند و تغییراتی در ژنهای اضافی ایجاد کنند که در برخی موارد میتواند منجر به سرطان شود.
عوامل خطرزا برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس
عامل خطرزا هر چیزی است که شانس ابتلا به بیماری مانند سرطان را افزایش دهد. سرطانهای مختلف عوامل خطرزا متفاوتی دارند. برخی از عوامل خطرزا مانند سیگار کشیدن را میتوان تغییر داد. سایر موارد، مانند سن یا سابقه خانوادگی فرد، قابل تغییر نیستند.
اما عوامل خطرزا همه چیز را به ما نمیگویند. داشتن یک عامل خطرزا، یا حتی چندین مورد از این موارد، به این معنا نیست که شما به این بیماری مبتلا خواهید شد. بسیاری از افرادی که به این بیماری مبتلا میشوند، عوامل خطرزا شناخته شده کمی دارند یا اصلاً عوامل خطرزا شناخته شده ای ندارند.
سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس اغلب با سایر سرطانهای دهان و گلو (که معمولاً سرطان سر و گردن نامیده میشود) گروه بندی میشوند. این سرطانها اغلب دارای همان عوامل خطرزا هستند که در زیر ذکر شده است.
مصرف دخانیات و الکل
مصرف دخانیات مهم ترین عامل خطر برای سرطانهای سر و گردن (از جمله سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس) است. خطر ابتلا به این سرطانها در افرادی که سیگار میکشند نسبت به افرادی که سیگار نمیکشند بسیار بیشتر است. اکثر افراد مبتلا به این سرطانها سابقه سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض سایر دخانیات را دارند. هر چه بیشتر سیگار بکشید، خطر ابتلا شما بیشتر است. دود أنواع سیگار و پیپ همگی خطر ابتلا به این سرطانها را افزایش میدهند.
برخی از مطالعات همچنین نشان داده اند که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دود سیگار ممکن است خطر ابتلا به این سرطانها را افزایش دهد اما تحقیقات بیشتری برای تایید این موضوع مورد نیاز است.
مصرف متوسط یا سنگین الکل (بیش از 1 نوشیدنی در روز) نیز خطر ابتلا به این سرطانها را افزایش میدهد، البته نه به اندازه سیگار کشیدن.
افرادی که هم از تنباکو و هم از الکل استفاده میکنند، بالاترین خطر را نسبت به همه افراد دارند. ترکیب این دو عادت نه تنها هر دو میزان خطر را با هم جمع نمیکند، بلکه آنها را چند برابر میکند. احتمال ابتلا به سرطان سر و گردن در افرادی که سیگار میکشند و مشروب مینوشند نسبت به افرادی که این عادتها را ندارند، چندین برابر بیشتر است.
یک برنامه مشاوره و ترک دخانیات میتواند به افزایش شانس شما برای ترک همیشگی کمک کند.
عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (Human papillomavirus infection)
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) گروهی شامل بیش از 150 ویروس مرتبط است. آنها را ویروس پاپیلوم (papillomaviruses) مینامند زیرا برخی از آنها باعث ایجاد نوعی رشد به نام پاپیلوما (papilloma) میشوند که به عنوان زگیل نیز شناخته میشود.
عفونت با انواع خاصی از HPV همچنین میتواند باعث برخی از انواع سرطان از جمله سرطان آلت تناسلی، دهانه رحم، فرج، واژن، مقعد و گلو شود. انواع دیگر HPV باعث ایجاد زگیلهای خوش خیم (نه سرطانی) در قسمتهای مختلف بدن میشود.
میزان سرطانهای سر و گردن مرتبط با عفونت HPV عمدتاً برای سرطانهای گلو (اوروفارنکس) در حال افزایش است. اما عفونت HPV یک عامل خطرزای نادر برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس است.
اضافه وزن بدن
به نظر میرسد وزن بیش از حد نسبت به قد شما خطر ابتلا به سرطانهای حنجره و اوروفارنکس را افزایش میدهد. خوردن بیشتر غذاهای گیاهی، مانند سبزیجات غیر نشاسته ای و میوههای کامل، ممکن است به کاهش وزن و همچنین کاهش خطر ابتلا به سرطان حنجره و اوروفارنکس کمک کند.
تغذیه نامناسب
تغذیه نامناسب ممکن است خطر ابتلا به سرطان هیپوفارنکس را افزایش دهد. دلیل دقیق این امر مشخص نیست. افرادی که مشروبات الکلی زیادی مینوشند، اغلب کمبود ویتامین دارند زیرا به اندازه کافی غذا نمیخورند که ممکن است به توضیح نقش الکل در افزایش خطر ابتلا به این سرطانها کمک کند.
سندرم پلامر-وینسون (Plummer-Vinson syndrome): افراد مبتلا به این سندرم معمولاً به دلیل وجود حلقههایی از بافتی نازک (که به آن تارها یا webs نیز گفته میشود) در مری که بلعیدن را سخت میکند، تغذیه ضعیفی دارند. آنها معمولاً به دلیل سطح پایین آهن کم خونی دارند. ابتلا به این سندرم افراد را در معرض خطر ابتلا به سرطانهای مری و هیپوفارنکس قرار میدهد.
سندرمهای ژنتیکی
افراد مبتلا به سندرمهای ناشی از نقص ژنی ارثی (جهش) در معرض خطر بسیار بالایی برای ابتلا به سرطان گلو از جمله سرطان هیپوفارنکس هستند.
کم خونی فانکونی (Fanconi anemia): افراد مبتلا به این سندرم اغلب در سنین پایین دچار مشکلات خونی میشوند که ممکن است منجر به لوسمی یا سرطان خون (leukemia) یا سندرم میلودیسپلاستیک (myelodysplastic syndrome) شود. آنها همچنین خطر ابتلا به سرطان دهان و گلو از جمله سرطان حنجره و هیپوفارنکس را دارند.
Dyskeratosis congenita: این سندرم ژنتیکی میتواند باعث کم خونی آپلاستیک (aplastic anemia)، زوائد پوستی و ناخنهای غیر طبیعی در دست و پا شود. افراد مبتلا به این سندرم در سنین جوانی در معرض خطر بسیار بالایی برای ابتلا به سرطانهای سر و گردن، به ویژه دهان و گلو هستند.
قرار گرفتن در معرض مواد موجود در محل کار
قرار گرفتن طولانی مدت و شدید در معرض گرد و غبار چوب، دود رنگ و برخی مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع فلز کاری، نفت، ساختمان سازی و نساجی میتواند خطر ابتلا به سرطان حنجره و برخی سرطانهای هیپوفارنکس را افزایش دهد.
آزبست (Asbestos) یک الیاف معدنی است که اغلب به عنوان یک ماده عایق در بسیاری از محصولات در گذشته استفاده میشد.
قرار گرفتن در معرض آزبست یک عامل خطرزا مهم برای سرطان ریه و مزوتلیوما (mesothelioma، سرطانی که از پوشش قفسه سینه یا شکم شروع میشود) است. برخی از مطالعات ارتباط بین قرار گرفتن در معرض آزبست و سرطان حنجره را پیشنهاد کرده اند اما همه مطالعات بر این نتیجه موافق نیستند.
جنسیت
سرطان حنجره و هیپوفارنکس در مردان حدود 5 برابر بیشتر از زنان است. این احتمالاً به این دلیل است که عوامل خطرزا اصلی – سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل – در مردان شایع تر است. اما در سالهای اخیر، با رایجتر شدن این عادات در بین زنان، خطر ابتلا به این سرطانها نیز افزایش یافته است.
سن
سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس معمولاً طی سالهای متمادی ایجاد میشوند، بنابراین در جوانان شایع نیستند. بیش از نیمی از بیماران مبتلا به این سرطانها در زمان پیدا شدن سرطانها 65 سال یا بیشتر سن دارند.
نژاد
سرطان حنجره و هیپوفارنکس در میان آمریکاییهای آفریقایی تبار و سفید پوستان غیر اسپانیایی بیشتر از ساکنان آسیایی-اقیانوسیه و بومیان سرخپوست آمریکا-آلاسکا است.
بیماری ریفلاکس معده به مری
وقتی اسید معده به مری برمیگردد به آن بیماری رفلاکس معده به مری (gastroesophageal reflux disease یا GERD) میگویند. GERD میتواند باعث سوزش سر دل شود و احتمال سرطان مری را افزایش دهد. همچنین تصور میشود GERD خطر ابتلا به سرطانهای هیپوفارنکس را در افراد افزایش میدهد اما مطالعات بیشتری در این مورد در حال انجام شدن است.
آیا میتوان از سرطان حنجره و هیپوفارنکس پیشگیری کرد؟
نمیتوان از همه سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس پیشگیری کرد اما با اجتناب از برخی عوامل خطرزا مانند سیگار کشیدن و نوشیدن الکل میتوان خطر ابتلا به این سرطانها را تا حد زیادی کاهش داد.
از مصرف دخانیات و الکل خودداری کنید
مصرف دخانیات مهم ترین عامل این سرطانهاست. اجتناب از قرار گرفتن در معرض دخانیات (با سیگار نکشیدن و اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود دست دوم که دود ناشی از سیگار کشیدن فردی دیگر است) خطر ابتلا به این سرطانها را کاهش میدهد. مصرف زیاد الکل به خودی خود یک عامل خطرزا است. همچنین این عادت اثر سرطان زایی دود تنباکو را تا حد زیادی افزایش میدهد. بنابراین اجتناب از الکل و همچنین مصرف ترکیبی نوشیدنیهای الکلی و سیگار بسیار مهم است.
از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی موجود در محل کار خودداری کنید
برای افرادی که با مواد شیمیایی مرتبط با این سرطانها کار میکنند، داشتن تهویه زیاد در محل کار و استفاده از ماسکهای صنعتی، اقدامات حفاظتی مهمی است.
مراقب عادات غذایی و وزن خود باشید
تغذیه نامناسب، وزن اضافی بدن و کمبود ویتامین با سرطان حنجره و هیپوفارنکس مرتبط است. پیروی از یک الگوی غذایی سالم ممکن است به کاهش خطر ابتلا به این سرطانها (و بسیاری از سرطانهای دیگر) کمک کند. انجمن سرطان آمریکا پیروی از یک الگوی غذایی سالم را توصیه میکند که شامل مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل باشد و مصرف گوشتهای قرمز و فرآوری شده، نوشیدنیهای شیرین و غذاهای بسیار فرآوری شده را محدود یا متوقف کند. به طور کلی، داشتن یک رژیم غذایی سالم بسیار بهتر از افزودن مکملهای ویتامینی به یک رژیم غذایی ناسالم است.
واکسن HPV را دریافت کنید و از ابتلا به عفونت HPV جلوگیری کنید
خطر ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در ناحیه میانی گلو (اوروفارنکس) در افرادی که دارای رابطه جنسی دهانی و چندین شریک جنسی هستند، افزایش مییابد. افرادی که سیگار میکشند احتمال بیشتری برای ابتلا به عفونتهای HPV دارند، احتمالاً این امر به این دلیل است که دود به سیستم ایمنی آنها یا سلولهای گلو آسیب میزند. این عفونتها شایع هستند و به ندرت علائمی را ایجاد میکنند. در حالی که عفونت HPV با برخی از موارد سرطان حنجره مرتبط است، اکثر افراد مبتلا به عفونت HPV در سایر قسمتهای گلو به این سرطان مبتلا نمیشوند. بیشتر سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس با عفونت HPV ارتباطی ندارند.
واکسنهایی در دسترس هستند که خطر عفونت با انواع خاصی از HPV را کاهش میدهند. در ابتدا هدف از این واکسنها کاهش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم بود اما نشان داده شده است که خطر ابتلا به سایر سرطانهای مرتبط با HPV مانند سرطان مقعد، آلت تناسلی، فرج، واژن، و دهان و گلو را نیز کاهش میدهند.
این واکسنها فقط در صورتی مؤثر هستند که قبل از ابتلای فردی به HPV تزریق شوند، بنابراین توصیه میشود که در سنین پایین تزریق شوند اما بزرگسالان خاصی نیز میتوانند واکسینه شوند.
آیا سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس میتوانند زودتر تشخیص داده شوند؟
غربالگری آزمایش بررسی وجود سرطان یا حالتی پیش سرطانی در افرادی است که هیچ علامتی از بیماری ندارند. آزمایشهای غربالگری ممکن است برخی از انواع سرطان را در مراحل اولیه پیدا کنند، زمانی که درمان به احتمال زیاد موفقیت آمیز است.
در حال حاضر هیچ آزمایش غربالگری برای تشخیص زود هنگام سرطان حنجره و هیپوفارنکس وجود ندارد. این سرطانها را اغلب به سختی میتوان بدون آزمایشهای پیچیده پیدا کرده و تشخیص داد. از آن جایی که این سرطانها شایع نیستند و آزمایشها به پزشکان متخصص نیاز دارند، نه انجمن سرطان آمریکا و نه هیچ گروه دیگری غربالگری روتین را برای این سرطانها توصیه نمیکنند.
با این حال، گاهی اوقات، سرطان حنجره و هیپوفارنکس را میتوان در مراحل اولیه پیدا کرد. آنها معمولا علائمی مانند تغییرات صدا ایجاد میکنند که در مبحث علائم و نشانههای سرطان حنجره و هیپوفارنکس توضیح داده شده است. در صورت داشتن هر یک از این علائم با پزشک خود صحبت کنید.
بسیاری از علائم سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس اغلب در شرایط کمتر جدی، خوش خیم (غیر سرطانی) یا در سایر سرطانها دیده میشود. مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا بفهمید چه چیزی باعث بروز علائم شما میشود. هر چه زودتر علت پیدا شود، در صورت نیاز، زودتر نیز درمان میشود.
آزمایشات برای سرطان حنجره و هیپوفارنکس
تشخیص سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس معمولاً به دلیل وجود علائم یا نشانههایی است که فرد دارد. در صورت مشکوک بودن به سرطان، آزمایشاتی برای تایید تشخیص مورد نیاز است.
تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی
پزشک شما در مورد علائم، عوامل خطرزا احتمالی، سبک زندگی و عادات اجتماعی و سایر مشکلات پزشکی از شما سوال خواهد کرد. معاینه فیزیکی میتواند به یافتن علائم احتمالی سرطان یا سایر بیماریها کمک کند. پزشک توجه بسیار زیادی به سر و گردن شما خواهد داشت و به دنبال نواحی غیر طبیعی در دهان یا گلو و همچنین هر گونه غدد لنفاوی متورم در گردن شما خواهد بود.
معاینات توسط متخصص
اگر پزشک شما به سرطان حنجره یا هیپوفارنکس مشکوک باشد، به یک پزشک گوش، حلق و بینی (ENT) ارجاع داده میشوید که به آن متخصص گوش و حلق و بینی نیز گفته میشود. این پزشک به طور کامل سر و گردن شما را معاینه میکند. این معاینه شامل نگاهی به داخل حنجره و هیپوفارنکس با ابزاری است که به نام لارنژوسکوپی (laryngoscopy) شناخته میشود و میتواند به دو روش انجام شود:
لارنژوسکوپی غیر مستقیم (Indirect laryngoscopy)
این روش ساده ترین راه برای بررسی گلو است. پزشک از یک آینه کوچک مخصوص و یک منبع نور برای نگاه کردن به گلوی شما استفاده میکند. این آینه به یک دسته بلند وصل شده و روی سقف دهان شما قرار میگیرد. دکتر نور را به دهان شما میتاباند تا تصویر را در آینه ببیند. این معاینه را میتوان در عرض 5 تا 10 دقیقه در مطب پزشک انجام داد. پزشک ممکن است داروی بی حس کننده را به پشت گلو اسپری کند تا به آسانتر شدن معاینه کمک کند.
لارنژوسکوپی انعطاف پذیر مستقیم (Direct flexible laryngoscopy)
برای انجام این کار، پزشک یک لارنگوسکوپ فیبر نوری (لوله ای نازک، انعطاف پذیر و روشن) را قرار میدهد که در بینی شما بالا رفته و تا گلوی شما پایین میرود تا حنجره و نواحی مجاور شما را ببیند. معمولاً حدود 10 دقیقه طول میکشد تا این عمل در مطب پزشک انجام شود. پزشک برای کمک به معاینه، داروی بی حس کننده را روی بینی شما اعمال میکند. گاهی اوقات، پزشک ممکن است از ابزار خاصی برای گرفتن نمونه کوچک (بیوپسی) از گلوی شما برای آزمایش استفاده کند.
لارنژوسکوپی سفت و سخت مستقیم (Direct rigid laryngoscopy)
این روش یک معاینه کامل از گلو شما است. این معاینه معمولاً در اتاق عمل انجام میشود که در آن از طریق یک خط داخل وریدی (IV) به شما دارو داده میشود تا شما را در خواب عمیق قرار دهد (تحت بیهوشی عمومی). پزشک از یک لارنگوسکوپ سفت و سخت برای جستجوی تومورها در حنجره و هیپوفارنکس استفاده میکند. سایر قسمتهای دهان، بینی و گلو نیز معاینه میشوند. پزشک شما این نواحی را مورد بررسی قرار میدهد تا تومورها را بیابد، ببیند چقدر بزرگ هستند و ببیند تا چه اندازه به مناطق مجاور گسترش یافته اند. پزشک همچنین ممکن است نمونههای بافتی کوچکی را از هر تومور یا سایر نواحی تغییر یافته با استفاده از ابزارهای ویژه در طول عمل خارج کند (بیوپسی).
افراد مبتلا به سرطان حنجره یا هیپوفارنکس نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطانهای دیگر در ناحیه سر و گردن هستند، بنابراین نازوفارنکس (nasopharynx، بخشی از گلو پشت بینی)، دهان، زبان و گردن نیز به دقت برای بررسی وجود نشانههای سرطان
تحت معاینه قرار میگیرند.
پاناندوسکوپی (Panendoscopy)
پاناندوسکوپی روشی است که ترکیبی از لارنژوسکوپی، ازفاگوسکوپی (esophagoscopy) و برونکوسکوپی (bronchoscopy) میباشد. این به پزشک اجازه میدهد تا کل ناحیه اطراف حنجره و هیپوفارنکس، از جمله مری (لوله بلع) و نای (windpipe) را به طور کامل بررسی کند. این معاینه معمولاً در اتاق عمل انجام میشود که در آن از طریق یک خط داخل وریدی (IV) به شما دارو داده میشود تا شما را در خواب عمیق قرار دهد (تحت بیهوشی عمومی).
پزشک از لارنژوسکوپی سفت و سخت مستقیم برای جستجوی تومورها در حنجره و هیپوفارنکس استفاده میکند. همچنین ممکن است پزشک از آندوسکوپ برای بررسی مری یا برونکوسکوپ برای بررسی نای استفاده کند. پزشک همچنین ممکن است نمونههای بافتی کوچکی را از هر تومور یا سایر نواحی تغییر یافته با استفاده از ابزارهای ویژه در طول عمل خارج کند (بیوپسی یا نمونه برداری).
انواع بیوپسی (biopsy)
در بیوپسی، پزشک نمونهای از بافت را که در آزمایشگاه به دقت بررسی میشود، برمیدارد. این تنها راه برای اطمینان از وجود سرطان است. انواع مختلفی از بیوپسی وجود دارد.
بیوپسی آندوسکوپی (Endoscopic biopsy)
حنجره و هیپوفارنکس در عمق گردن قرار دارند، بنابراین گرفتن نمونه برای بیوپسی میتواند پیچیده باشد. بیوپسی از این نواحی در اتاق عمل در حالی که تحت بیهوشی عمومی هستید (خواب عمیق) انجام میشود. جراح از ابزارهای خاصی از طریق آندوسکوپ برای برداشتن قطعات کوچک بافت استفاده میکند.
بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف (Fine needle aspiration یا FNA)
این نوع بیوپسی برای برداشتن نمونهها در حنجره یا هیپوفارنکس استفاده نمیشود اما ممکن است برای یافتن علت تورم غدد لنفاوی در گردن انجام شود. یک سوزن نازک و توخالی از طریق پوست وارد توده (یا غدد لنفاوی) میشود تا سلولها را برای بیوپسی دریافت کند. سپس سلولها در آزمایشگاه به دقت بررسی میشوند.
اگر FNA سرطان را نشان دهد، آسیب شناس (پزشکی که نمونهها را بررسی میکند) اغلب میتواند بگوید که بیماری چه نوع سرطانی است. اگر به نظر میرسد که سلولهای سرطانی ممکن است از حنجره یا هیپوفارنکس آمده باشند، معاینه آندوسکوپی و بیوپسی از این نواحی مورد نیاز است.
اگر FNA سرطان را نشان ندهد، تنها به این معنی است که سرطان در آن غده لنفاوی یافت نشده است. هنوز هم ممکن است سرطان در جاهای دیگر وجود داشته باشد. اگر علائمی دارید که ممکن است ناشی از سرطان حنجره یا هیپوفارنکس باشد، همچنان ممکن است برای یافتن علت علائم به آزمایشهای دیگری نیاز داشته باشید.
بیوپسی FNA ممکن است در برخی از بیمارانی که قبلاً به سرطان حنجره یا هیپوفارنکس مبتلا شده اند، مفید باشد. اگر فرد توده ای در گردن داشته باشد، FNA میتواند نشان دهد که آیا توده ناشی از گسترش سرطان است یا خیر. FNA همچنین ممکن است در بیمارانی که سرطان آنها با جراحی و یا پرتو درمانی درمان شده است، استفاده شود تا متوجه شوند که آیا توده گردنی در ناحیه تحت درمان، بافت اسکار و زخم است یا بازگشت (عود) سرطان میباشد.
تستهای آزمایشگاهی نمونههای بیوپسی
نمونههای بیوپسی (از آندوسکوپی یا جراحی) به آزمایشگاه فرستاده میشوند و در آن جا به دقت مورد بررسی قرار میگیرند. اگر سرطان پیدا شد، آزمایشهای آزمایشگاهی دیگری نیز ممکن است روی نمونههای بیوپسی انجام شود تا به طبقه بندی بهتر سرطان کمک کند.
آزمایشات برای پروتئینهای خاص روی سلولهای تومور: اگر سرطان گسترش یافته باشد (متاستاز) یا عود کند، پزشکان احتمالاً به دنبال پروتئینهای خاصی روی سلولهای سرطانی خواهند بود. به عنوان مثال، سلولهای سرطانی ممکن است برای پروتئین PD-L1 مورد آزمایش قرار گیرند که در صورت یافتن، ممکن است پیش بینی کند که آیا سرطان به درمان با داروهای ایمونوتراپی خاص پاسخ میدهد یا خیر.
تستهای تصویر برداری
تستهای تصویر برداری از اشعه ایکس، میدانهای مغناطیسی یا مواد رادیو اکتیو برای ایجاد تصاویری از داخل بدن شما استفاده میکنند. آزمایشهای تصویر برداری برای تشخیص سرطانهای حنجره یا هیپوفارنکس مورد استفاده قرار نمیگیرند اما به دلایلی پس از تشخیص سرطان انجام میشوند، مانند:
• برای بررسی نواحی مشکوک که ممکن است سرطان باشند.
• برای فهم میزان گسترش سرطان
• برای کمک به تعیین اینکه آیا روند درمان موثر است یا خیر.
• برای جستجوی نشانههایی مبنی بر بازگشت سرطان پس از دوره درمانی
اسکن توموگرافی کامپیوتری (Computed tomography یا CT)
سی تی اسکن (CAT scan) از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی دقیق از بدن شما استفاده میکند. این آزمایش میتواند به پزشک کمک کند تا اندازه تومور را تعیین کند، متوجه شود آیا بیماری در بافتهای مجاور رشد میکند یا خیر و همچنین آیا به غدد لنفاوی گردن شما گسترش یافته است. همچنین ممکن است این روش برای بررسی گسترش سرطان به ریهها یا سایر اندامها انجام شود.
اسکن تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (Magnetic resonance imaging یا MRI)
مانند سی تی اسکن، اسکن ام آر آی تصاویر دقیقی از بافتهای نرم بدن نشان میدهد. اما در اسکن MRI به جای اشعه ایکس از امواج رادیویی و آهنرباهای قوی استفاده میشود. ماده حاجب به نام گادولینیوم (gadolinium) ممکن است قبل از اسکن به داخل رگ شما تزریق شود تا تصاویر واضحی دریافت شود.
اسکن MRI را میتوان برای بررسی گسترش سرطان در گردن و سایر نواحی بدن نیز انجام داد.
اشعه ایکس قفسه سینه (Chest x-ray)
رادیوگرافی قفسه سینه ممکن است برای مشاهده اینکه آیا سرطان به ریهها گسترش یافته است یا خیر انجام شود اما اغلب از سی تی اسکن ریهها استفاده میشود زیرا این روش تمایل به ارائه تصاویر دقیق تری دارد.
اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET یا Positron emission tomography)
برای اسکن PET، شکل کمی رادیو اکتیو نوعی قند (معروف به فلورودوکسی گلوکز یا fluorodeoxyglucose یا FDG) به خون تزریق شده و عمدتاً در سلولهای سرطانی جمع میشود.
اسکن PET ممکن است برای جستجوی مناطق احتمالی گسترش سرطان استفاده شود، به خصوص اگر سرطان اصلی پیشرفته تر باشد. این آزمایش همچنین میتواند برای کمک به تشخیص اینکه آیا ناحیه مشکوکی که در آزمایش تصویر برداری دیگر مشاهده میشود سرطان است یا خیر استفاده شود.
اسکن PET/CT: غالباً اسکن PET با سی تی اسکن با استفاده از دستگاه خاصی ترکیب میشود که میتواند هر دو را همزمان انجام دهد. این به پزشک اجازه میدهد مناطق دارای پرتوزایی بالاتر را در اسکن PET با تصویر دقیق تری در سی تی اسکن مقایسه کند.
اسکن استخوان (Bone scan)
برای اسکن استخوان، مقدار کمی از مواد رادیو اکتیو سطح پایین به خون تزریق شده و عمدتاً در نواحی غیر طبیعی استخوان جمع میشود. اسکن استخوان میتواند نشان دهد که آیا سرطان به استخوانها سرایت کرده است یا خیر. اما این آزمایش اغلب مورد نیاز نیست زیرا اسکن PET معمولاً میتواند نشان دهد که آیا سرطان به استخوانها گسترش یافته است یا خیر.
بلع باریم (Barium swallow)
این آزمایش ممکن است در صورتی انجام شود که فردی مشکل بلع داشته باشد. برای این آزمایش، یک مایع گچی به نام باریم مینوشید تا دیوارههای گلو و مری (لوله بلع) را بپوشاند. یک سری عکس برداری با اشعه ایکس از گلو و مری هنگام بلع گرفته میشود تا مشکلات موجود را نشان دهد.
سایر آزمایشات مربوط به قبل از شروع روند درمان
سایر آزمایشات ممکن است به عنوان بخشی از یک روند در افرادی که مبتلا به سرطان حنجره یا هیپوفارنکس تشخیص داده شده است، انجام شوند. این آزمایشها برای تشخیص سرطان استفاده نمیشوند اما ممکن است برای بررسی اینکه آیا فرد برای روشهای درمانی خاصی مانند جراحی یا شیمی درمانی به اندازه کافی سالم است یا خیر، انجام شود.
ترک سیگار: ترک سیگار قبل از هر گونه روند درمان سرطان حنجره و هیپوفارنکس بسیار مهم است. اگر قبل از تشخیص، سیگار میکشیدید، مهم است که در طول درمان مصرف آن را شروع نکنید. استعمال دخانیات در طول روند درمان میتواند باعث پاسخ ضعیف به پرتو درمانی، بهبود ضعیف زخم، تحمل ضعیف نسبت به شیمی درمانی و احتمال مرگ بیشتر شود.
آزمایش خون: شمارش کامل خون (complete blood count یا CBC) تعداد انواع مختلف سلولهای خونی را اندازه گیری میکند. برای مثال، این آزمایش میتواند نشان دهد که آیا شما کم خون هستید (تعداد گلبولهای قرمز خونتان کم است)، آیا ممکن است با خونریزی (به دلیل تعداد کم پلاکتهای خون) مشکل داشته باشید یا در معرض خطر ابتلا به عفونتها هستید (به علت تعداد کم گلبولهای سفید). این آزمایش اغلب به طور منظم در طول روند درمان انجام میشود زیرا بسیاری از داروهای سرطانی میتوانند تعداد سلولهای خونی ساخته شده توسط مغز استخوان را کاهش دهند.
آزمایشات شیمیایی خون میتوانند به تعیین میزان عملکرد کبد یا کلیه شما کمک کند.
قبل از جراحی (Pre-surgery): اگر جراحی برنامه ریزی شده باشد، ممکن است نوار قلب (EKG) نیز انجام دهید تا مطمئن شوید قلب شما به خوبی کار میکند. برخی از افرادی که تحت عمل جراحی قرار میگیرند ممکن است نیاز به آزمایشهایی برای بررسی عملکرد ریه خود داشته باشند که به عنوان تستهای عملکرد ریوی (PFTs یا pulmonary function tests) شناخته میشوند.
معاینه دندان پزشکی: تیم مراقبت از سرطان شما همچنین قبل از انجام هر گونه پرتودهی از شما میخواهند به دندانپزشک خود مراجعه کنید زیرا پرتو درمانی میتواند به غدد بزاق آسیب برساند و باعث خشکی دهان شود. این امر میتواند احتمال ایجاد حفره، عفونت و شکستگی استخوان فک را افزایش دهد.
تست شنوایی: متداول ترین داروی شیمی درمانی مورد استفاده در درمان سرطان حنجره و هیپوفارنکس، سیس پلاتین (cisplatin)، میتواند بر شنوایی شما تأثیر بگذارد. عوارض جانبی میتواند از شنیدن صدای زنگ مانند در گوش تا کاهش شنوایی متغیر باشد. تیم مراقبت شما به احتمال زیاد قبل از شروع دوره درمان شنوایی شما را (با ادیوگرام یا audiogram) بررسی خواهد کرد. اگر شنوایی شما برای شروع دوره ضعیف باشد، ممکن است پزشک شما شیمی درمانی را نیز تنظیم کند.
تستهای تغذیه و گفتار: اغلب، شما یک متخصص تغذیه خواهید داشت که وضعیت تغذیه شما را قبل، در طول و بعد از روند درمان ارزیابی میکند تا سعی کند وزن بدن و ذخایر پروتئین شما را تا حد ممکن طبیعی نگه دارد. همچنین ممکن است با یک گفتار درمانگر که توانایی شما در بلعیدن و صحبت کردن را آزمایش میکند، ملاقات کنید. آنها ممکن است تمریناتی را در طول درمان به شما بدهند تا به تقویت عضلات ناحیه سر و گردن کمک کنند تا بتوانید پس از پایان دوره درمان سرطان به طور عادی غذا بخورید و صحبت کنید.
مراحل سرطان حنجره
پس از تشخیص سرطان حنجره در فردی، پزشکان سعی میکنند بفهمند که آیا این سرطان گسترش یافته است یا خیر و اگر چنین است، این گسترش تا چه حد است. این فرآیند مرحله بندی (staging) نامیده میشود. مرحله سرطان، میزان سرطان در بدن را توصیف میکند. این کار به تعیین اینکه سرطان چقدر جدی است و بهترین روش درمان آن کدام است، کمک میکند. پزشکان همچنین هنگام صحبت در مورد آمار بقا و زنده مانی از مرحله سرطان استفاده میکنند.
اولین مرحله سرطان حنجره مرحله 0 است که به عنوان کارسینوم در محل (CIS) نیز شناخته میشود. سایر مراحل اصلی از I (1) تا IV (4) متغیر است. برخی از مراحل با استفاده از حروف بزرگ (A، B و غیره) به مراحل بیشتری تقسیم میشوند. به عنوان یک قاعده، هرچه این عدد کمتر باشد، سرطان کمتر گسترش یافته است. عدد بالاتر، مانند مرحله IV، به معنای گسترش بیشتر سرطان است. در یک مرحله، حرف قبل به معنای مرحله پایین تر است. اگرچه تجربه سرطان در هر فرد منحصر به فرد است اما سرطانهایی که مراحل مشابهی دارند، چشم انداز مشابهی نیز داشته و اغلب به روش مشابهی نیز درمان میشوند.
مرحله چگونه تعیین میشود؟
سیستم مرحله بندی که اغلب برای سرطان حنجره استفاده میشود، سیستم TNM کمیته مشترک سرطان آمریکا (American Joint Committee on Cancer یا AJCC) است که بر اساس 3 اطلاعات کلیدی است:
• وسعت تومور اصلی (T): تومور کجاست؟ چقدر به حنجره و ساختارهای مجاور رشد کرده است؟ آیا بر حرکت تارهای صوتی تأثیر گذاشته است؟
• گسترش به غدد لنفاوی مجاور (N): آیا سرطان به غدد لنفاوی مجاور در گردن گسترش یافته است؟ اگر چنین است، چه تعداد از این غدد مبتلا هستند، آیا آنها در همان سمت (چپ یا راست) جایی که سرطان شروع شده است، قرار دارند و اندازه آنها چقدر است؟
• گسترش (متاستاز) به نقاط دور دست (M): آیا سرطان به نقاط دورتر بدن گسترش یافته است. شایع ترین محل انتشار ریهها، کبد یا استخوانها هستند.
اعداد یا حروف بعد از T، N و M جزئیات بیشتری در مورد هر یک از این عوامل ارائه میدهند. اعداد بالاتر به معنای پیشرفته تر بودن سرطان هستند. هنگامی که دسته بندیهای T، N و M سرطان مشخص شد، این اطلاعات در فرآیندی به نام گروه بندی مرحله ای (stage grouping) با یکدیگر ترکیب میشوند تا یک مرحله کلی را تعیین کنند.
سیستم توضیح داده شده در زیر جدید ترین سیستم AJCC است که در ژانویه 2018 لازم الاجرا شد.
سرطان حنجره معمولاً یک مرحله بالینی بر اساس نتایج هر گونه معاینه، بیوپسی و آزمایش تصویر برداری انجام شده (همان طور که در تستهای سرطان حنجره و هیپوفارنکس توضیح داده شده است.)، دارد. اگر جراحی انجام شده باشد، مرحله جراحی (مرحله پاتولوژیک نیز نامیده میشود) را نیز میتوان تعیین کرد.
مراحل سرطان حنجره کمی متفاوت است، بر اساس اینکه سرطان در کدام قسمت از حنجره شروع میشود:
• سوپراگلوت (ناحیه بالای تارهای صوتی)
• گلوت (ناحیه ای که شامل تارهای صوتی است)
• ساب گلوت (ناحیه زیر تارهای صوتی)
مرحله بندی سرطان حنجره میتواند پیچیده باشد، بنابراین از پزشک خود بخواهید آن را به گونه ای که شما درک میکنید برای شما توضیح دهد.
مراحل سرطان هیپوفارنکس
پس از تشخیص سرطان هیپوفارنکس در فردی، پزشکان سعی میکنند بفهمند که آیا این سرطان گسترش یافته است یا خیر و اگر گسترشی وجود دارد، تا چه حد است.
اولین مرحله سرطان هیپوفارنکس مرحله 0 است که به عنوان کارسینوم درجا (CIS) نیز شناخته میشود. سایر مراحل اصلی از I (1) تا IV (4) متغیر است. برخی از مراحل نیز از حروف بزرگ (A، B و …) استفاده میکنند. به عنوان یک قاعده، هرچه این عدد کمتر باشد، سرطان کمتر گسترش یافته است. عدد بالاتر، مانند مرحله IV، به معنای گسترش بیشتر سرطان است. اگرچه تجربه سرطان در هر فرد منحصر به فرد است اما سرطانهایی که مراحل مشابهی دارند، چشم انداز مشابهی نیز داشته و اغلب به روش مشابهی نیز درمان میشوند.
مرحله چگونه تعیین میشود؟
سیستم مرحله بندی که اغلب برای سرطان هیپوفارنکس استفاده میشود، سیستم TNM کمیته مشترک آمریکایی سرطان (AJCC) است که بر اساس 3 اطلاعات کلیدی است که در بالا توضیح داده شد.
مرحله بندی سرطان هیپوفارنکس میتواند پیچیده باشد، بنابراین از پزشک خود بخواهید آن را به گونه ای که شما درک میکنید برای شما توضیح دهد.
میزان بقا و زنده مانی برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس
میزان بقا میتواند به شما ایده دهد که چند درصد از افراد مبتلا به همان نوع و مرحله سرطان در مدت زمان معینی (معمولاً 5 سال) پس از تشخیص هنوز زنده هستند. این آمار نمیتوانند به شما بگویند که چقدر زنده خواهید ماند اما ممکن است به شما کمک کنند تا درک بهتری از احتمال موفقیت روند درمان خود داشته باشید.
به خاطر داشته باشید که میزان بقا تخمینی است و اغلب بر اساس نتایج قبلی تعداد زیادی از افرادی است که سرطان خاصی داشته اند اما این اعداد نمیتوانند پیش بینی کنند که در مورد فرد خاصی چه اتفاقی خواهد افتاد. این آمار میتواند گیج کننده باشد و ممکن است شما را به پرسیدن سوالات بیشتری سوق دهد. پزشک شما با وضعیت شما آشناست. از وی بپرسید چگونه این اعداد ممکن است برای شما اعمال شوند.
نرخ بقای نسبی 5 ساله چقدر است؟
نرخ بقای نسبی، افراد مبتلا به همان نوع و مرحله سرطان را با افراد موجود در کل جمعیت مقایسه میکند. به عنوان مثال، اگر میزان بقای نسبی 5 ساله برای مرحله خاصی از سرطان حنجره یا هیپوفارنکس 80 درصد باشد، به این معنی است که احتمال زنده ماندن برای 5 سال آینده پس از تشخیص ابتلا نسبت به افرادی که بیمار نیستند، حدود 80 درصد است.
این اعداد از کجا میآیند؟
انجمن سرطان آمریکا به اطلاعات پایگاه داده SEER* که توسط موسسه ملی سرطان (National Cancer Institute یا NCI) نگهداری میشود، برای ارائه آمار بقای انواع مختلف سرطان متکی است.
پایگاه داده SEER نرخ بقای نسبی 5 ساله سرطان حنجره و هیپوفارنکس را در ایالات متحده بر اساس میزان گسترش سرطان دنبال میکند. با این حال، پایگاه داده SEER، سرطانها را با استفاده از مراحل AJCC TNM (مرحله 1، مرحله 2، مرحله 3 و غیره) برای سرطان حنجره یا هیپوفارنکس گروه بندی نمیکند. در عوض، سرطانها را به مراحل موضعی، منطقه ای و دور دسته بندی میکند:
• موضعی (Localized): هیچ نشانه ای از گسترش سرطان به خارج از حنجره یا هیپوفارنکس وجود ندارد.
• منطقه ای (Regional): سرطان در خارج از حنجره یا هیپوفارنکس به ساختارها یا غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
• دور (Distant): سرطان به نقاط دورتر بدن مانند ریهها گسترش یافته است.
نرخ بقای نسبی 5 ساله برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس
این اعداد بر أساس اطلاعات افرادی است که بین سالهای 2011 تا 2017 به سرطان حنجره یا هیپوفارنکس مبتلا شده اند. برای سرطانهای حنجره، میزان بقا بر اساس اینکه سرطان در کدام قسمت از حنجره شروع شده است (سوپراگلوت، گلوت یا ساب گلوت) متفاوت است.
سوپراگلوت (بخشی از حنجره بالای تارهای صوتی)
گلوتیس (بخشی از حنجره شامل تارهای صوتی)
ساب گلوت (بخشی از حنجره زیر تارهای صوتی)
هیپوفارنکس
درک اعداد
• این اعداد فقط برای مرحله سرطان در هنگام اولین تشخیص صدق میکنند. اگر سرطان رشد کند، گسترش یابد یا پس از درمان عود کند، بعداً اعمال نمیشوند.
• این اعداد همه چیز را در نظر نمیگیرند. میزان بقا بر اساس میزان گسترش سرطان گروه بندی میشود. اما عوامل دیگری مانند سن و سلامت کلی شما و اینکه سرطان چگونه به درمان پاسخ میدهد نیز میتواند بر دیدگاه شما تأثیر بگذارد.
• افرادی که اکنون مبتلا به سرطان حنجره یا هیپوفارنکس تشخیص داده میشوند، ممکن است چشم انداز بهتری نسبت به این اعداد داشته باشند. روشهای درمانی با گذشت زمان بهبود مییابند و این اعداد بر اساس اطلاعات افرادی است که حداقل پنج سال زودتر تشخیص داده شده و درمان شده اند.
*SEER = نظارت، اپیدمیولوژی و نتایج نهایی
درمان هدفمند برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس

دارو درمانی هدفمند (targeted drug therapy) چیست؟
دارو درمانی هدفمند استفاده از داروهایی است که پروتئینهای روی سلولهای سرطانی را هدف قرار میدهند یا به آنها هدایت میشوند که به رشد، گسترش و عمر طولانیتر آنها کمک میکنند. این داروها برای از بین بردن سلولهای سرطانی یا کاهش رشد آنها عمل میکنند. عوارض جانبی این داروها با شیمی درمانی متفاوت است (گاهی اوقات با شدت کمتر) و بسیاری از آنها به صورت قرص مصرف میشوند. درمان دارویی هدفمند میتواند برای درمان سرطان حنجره و هیپوفارنکس استفاده شود.
برخی از داروهای هدفمند، به عنوان مثال، آنتی بادیهای مونوکلونال (monoclonal antibodies)، به بیش از یک روش برای کنترل سلولهای سرطانی عمل میکنند و همچنین ممکن است به عنوان ایمونوتراپی در نظر گرفته شوند زیرا سیستم ایمنی را تقویت میکنند.
داروهایی که سلولهای سرطانی را با تغییرات EGFR هدف قرار میدهند
گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی (Epidermal growth factor receptor یا EGFR) پروتئینی است که به رشد سلولهای سرطانی کمک میکند. داروهایی که EGFR را هدف قرار میدهند میتوانند برای درمان برخی از سرطانهای پیشرفته حنجره و هیپوفارنکس استفاده شوند.
ستوکسیماب برای سرطانهای حنجره یا هیپوفارنکس
Cetuximab (Erbitux) یک آنتی بادی مونوکلونال است که یک نسخه مصنوعی از پروتئین سیستم ایمنی است که EGFR را هدف قرار میدهد. سلولهای سرطانی حنجره و هیپوفارنکس اغلب بیش از مقدار طبیعی EGFR دارند. با مسدود کردن EGFR، کتوکسیماب میتواند رشد سلولهای سرطانی را کند یا متوقف کند.
ستوکسیماب ممکن است با پرتو درمانی برای افراد مبتلا به سرطانهای پیشرفته تر، مانند سرطانهایی که به صورت موضعی گسترش یافته اند اما کاندیدای شیمی درمانی نیستند، ترکیب شود. گاهی اوقات کتوکسیماب ممکن است با داروهای شیمی درمانی مانند سیس پلاتین و 5FU در مواردی که سرطان عود کرده یا به نقاط دور دست بدن گسترش یافته است، ترکیب شود.
ستوکسیماب از طریق انفوزیون داخل ورید (IV)، یک بار در هفته یا یک هفته در میان داده میشود.
عوارض جانبی احتمالی داروهایی که EGFR را هدف قرار میدهند
شایع ترین عوارض جانبی کتوکسیماب مشکلات پوستی مانند جوشهای آکنه مانند روی صورت و سینه در طول دوره درمان است که گاهی اوقات میتواند منجر به عفونت شود. ممکن است یک کرم یا پماد آنتی بیوتیک برای کمک به کاهش زوائد پوستی و عفونتهای مربوطه تجویز شود. ایجاد این زوائد ممکن است نشان دهد که سرطان به روند درمان پاسخ میدهد.
سایر عوارض جانبی میتواند شامل سر درد، خستگی، تب و اسهال باشد. یک عارضه جانبی نادر اما جدی کتوکسیماب یک واکنش آلرژیک در اولین تزریق است که میتواند باعث مشکلات تنفسی و فشار خون پایین شود. قبل از روند درمان برای جلوگیری از این امر به شما دارو داده میشود.
با پزشک خود در مورد عوارض جانبی که باید مراقب آنها باشید و کارهایی که میتوان برای پیشگیری یا درمان آنها انجام داد، صحبت کنید.
ایمونوتراپی (Immunotherapy) برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس
ایمونوتراپی استفاده از داروهایی است که به سیستم ایمنی بدن فرد کمک میکند تا سلولهای سرطانی را به طور موثرتری پیدا کرده و از بین ببرد.
مهار کنندههای ایست بازرسی ایمنی (Immune checkpoint inhibitors)
بخش مهمی از سیستم ایمنی شما توانایی آن در جلوگیری از حمله به سلولهای طبیعی است. برای انجام این کار، «نقاط بازرسی یا checkpoints» یا پروتئینهای سلولهای ایمنی را روشن (یا خاموش میکند) تا پاسخ ایمنی را آغاز کند. سلولهای سرطانی گاهی اوقات از این نقاط بازرسی برای جلوگیری از حمله سیستم ایمنی استفاده میکنند.
داروهایی که این نقاط بازرسی را هدف قرار میدهند (به نام مهار کنندههای ایست بازرسی) میتوانند برای درمان برخی از افراد مبتلا به سرطان حنجره و هیپوفارنکس استفاده شوند.
مهار کنندههای PD-1
پمبرولیزوماب (Keytruda یا Pembrolizumab) و نیولوماب (Opdivo) PD-1، پروتئینی روی سلولهای T در سیستم ایمنی را هدف قرار میدهند. PD-1 به طور معمول به جلوگیری از حمله سلولهای T به سلولهای دیگر کمک میکند. با مسدود کردن PD-1، این داروها پاسخ ایمنی در برابر سلولهای سرطانی را تقویت میکنند. این امر میتواند برخی از تومورها را کوچک کرده یا رشد آنها را کند کند.
در افراد مبتلا به سرطان حنجره یا هیپوفارنکس که پس از دوره درمان برگشته یا به سایر نقاط بدن سرایت کرده است، پمبرولیزوماب را میتوان ابتدا به تنهایی یا همراه با شیمی درمانی استفاده کرد، مگر اینکه فرد کاندیدای ایمونوتراپی نباشد. نیولوماب و پمبرولیزوماب نیز میتوانند به تنهایی در صورت متوقف شدن شیمی درمانی استفاده شوند.
این داروها به صورت انفوزیون داخل وریدی (IV) معمولاً هر 3، 4 یا 6 هفته تجویز میشوند.

عوارض جانبی احتمالی مهار کنندههای ایست بازرسی
عوارض جانبی این داروها میتواند شامل خستگی، سرفه، حالت تهوع، اسهال، زوائد پوستی، از دست دادن اشتها، یبوست، درد مفاصل و خارش باشد.
سایر عوارض جانبی جدی تر که کمتر رخ میدهند:
واکنشهای انفوزیون (Infusion reactions): برخی از افراد ممکن است در حین مصرف این داروها واکنش انفوزیونی یا تزریقی داشته باشند. این حالت مانند یک واکنش آلرژیک است و میتواند شامل تب، لرز، برافروختگی صورت، زوائد پوستی، خارش پوست، احساس سرگیجه، خس خس سینه و مشکل در تنفس باشد. مهم است که در صورت داشتن هر یک از این علائم در حین مصرف این داروها فوراً به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
واکنشهای خود ایمنی (Autoimmune reactions): این داروها اساساً با حذف یکی از محافظهای سیستم ایمنی بدن عمل میکنند. گاهی اوقات سیستم ایمنی شروع به حمله به سایر قسمتهای طبیعی بدن میکند که میتواند باعث مشکلات جدی یا حتی تهدید کننده زندگی در ریهها، رودهها، کبد، غدد هورمون ساز، کلیهها، اعصاب، پوست یا سایر اندامها شود.
بسیار مهم است که هر گونه عوارض جانبی جدید را در طول یا بعد از روند درمان با هر یک از این داروها را به سرعت به تیم مراقبتهای بهداشتی و پزشکی خود گزارش دهید. در صورت بروز عوارض جانبی جدی، ممکن است لازم باشد درمان را متوقف کرده و دوزهای بالای کورتیکواستروئیدها (corticosteroids) را برای سرکوب سیستم ایمنی خود مصرف کنید.
جراحی (Surgery) برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس
مطالعات نشان داده است که افراد مبتلا به سرطان سر و گردن که در مراکزی که جراحیهای سرطان سر و گردن زیادی انجام میدهند درمان میشوند، عمر طولانیتری دارند. به دلیل نوع پیچیده جراحیها، در کنار نیاز به هماهنگی بین متخصصان سرطان برای ایجاد یک برنامه درمانی کامل، داشتن یک جراح و مرکز سرطان که تجربه درمان این سرطانها را داشته باشد، بسیار مهم است.
قبل از جراحی سرطان حنجره و هیپوفارنکس سیگار را ترک کنید
اگر سیگار میکشید، باید آن را ترک کنید. سیگار کشیدن در طول روند درمان سرطان با بهبودی ضعیف زخم، عوارض جانبی بیشتر و سود کمتر از دوره درمان مرتبط است که میتواند خطر بازگشت سرطان (عود) را افزایش دهد. سیگار کشیدن پس از روند درمان نیز میتواند شانس ابتلا به سرطان جدید دیگری را افزایش دهد. ترک سیگار برای همیشه (در صورت امکان قبل از شروع درمان) بهترین راه برای بهبود شانس بقا است. هیچ وقت برای ترک دیر نیست.
چه نوع جراحی برای درمان سرطان حنجره یا هیپوفارنکس انجام میشود؟
جراحی معمولا برای درمان سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس استفاده میشود. بسته به نوع، مرحله، محل سرطان و سایر بافتهای درگیر، ممکن است از عملهای مختلفی برای برداشتن سرطان و گاهی دیگر بافتهای نزدیک حنجره یا هیپوفارنکس استفاده شود. تقریباً در تمام جراحیها، برنامه این است که تمام سرطان به همراه یک حاشیه (اطراف) از بافت سالم اطراف آن خارج شود.
جراحی ممکن است تنها درمان مورد نیاز برای برخی از سرطانهای قرار گرفته در مراحل اولیه باشد. همچنین ممکن است همراه با سایر روشهای درمانی، مانند شیمی درمانی یا پرتو درمانی، برای سرطانهای مرحله بعدی استفاده شود.
پس از برداشتن سرطان، ممکن است جراحی ترمیمی انجام شود تا نواحی تغییر یافته بهتر به نظر برسد و بهتر عمل کند.
جراحی آندوسکوپی (Endoscopic surgery)
برای این جراحی، یک آندوسکوپ از گلوی شما عبور میکند تا تومور را پیدا کند. آندوسکوپ یک لوله نازک بلند است که در انتهای آن نور و دوربین قرار دارد. با استفاده از دوربین، پزشک میتواند تومور را ببیند و ابزارهای جراحی بلند را از طریق آندوسکوپ عبور دهد تا برخی از سرطانهای حنجره را در مراحل اولیه پیدا کند، بیوپسی انجام دهد و محل را درمان کند. برای سرطان حنجره در مراحل اولیه، مطالعات نشان داده اند که جراحی آندوسکوپی میتواند به اندازه پرتو درمانی موثر باشد.
برداشتن تارهای صوتی
اگر سرطان یا پیش سرطان به سطح تارهای صوتی محدود شود، این نوع جراحی میتواند سرطان و لایههای سطحی بافت رویی تارهای صوتی را از بین ببرد. اکثر افراد پس از این عمل میتوانند دوباره به طور عادی صحبت کنند.
جراحی لیزر (Laser surgery)
از لیزر نیز میتوان از طریق آندوسکوپ بهره برد. میتوان از آنها برای برداشتن (برش) تومور استفاده کرد. گاهی اوقات به این روش میکروسرجری لیزری از راه دهان (transoral laser microsurgery یا TLM) گفته میشود.
لارنژکتومی (Laryngectomy)
لارنژکتومی برداشتن قسمتی از حنجره (جعبه صدا) یا تمام آن است. این عمل شامل ایجاد یک برش (incision) در قسمت بیرونی گردن روی ناحیه سیب آدم (Adam’s apple) است.
لارنژکتومی جزئی (Partial laryngectomy): سرطانهای کوچکتر حنجره اغلب با برداشتن بخشی از جعبه صدا قابل درمان هستند. انواع مختلفی از لارنژکتومیهای جزئی وجود دارد اما هدف همه آنها یکسان است: حذف تمام سرطان در حالی که تا آن جا که ممکن است از حنجره محافظت شود.
در لارنژکتومی سوپراگلوت (supraglottic laryngectomy)، تنها بخشی از حنجره که بالای تارهای صوتی قرار دارد برداشته میشود. این روش میتواند برای درمان برخی از سرطانهای سوپراگلوت استفاده شود و به شما این امکان را میدهد که بعد از آن به طور معمولی صحبت کنید.
در مورد سرطانهای کوچک تارهای صوتی، جراح ممکن است بتواند سرطان را با خارج کردن تنها یک طرف حنجره (یک تار صوتی) و رها کردن سمت دیگر از حنجره خارج کند. به این عمل همیلارنجکتومی (hemilaryngectomy) میگویند. مقداری از توانایی صحبت کردن پس از این جراحی باقی میماند.
لارنژکتومی کامل (Total laryngectomy): این روش کل حنجره شما را خارج میکند. سپس نای از طریق پوست جلوی گردن شما به عنوان یک استوما (یا سوراخ) که از آن تنفس میکنید بالا میرود (تصویر زیر را ببینید).
به این عمل تراکئوستومی (tracheostomy) میگویند. اگر کل حنجره شما برداشته شود، دیگر نمیتوانید مثل قبلا صحبت کنید اما میتوانید روشهای دیگر صحبت کردن را یاد بگیرید. ارتباط بین گلو و مری (لوله بلع) معمولاً تحت تأثیر قرار نمیگیرد، بنابراین میتوانید مانند قبل از عمل غذا و مایعات را ببلعید.
فارنژکتومی (pharyngectomy) کامل یا جزئی
جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از حلق (گلو) فارنژکتومی (pharyngectomy) نامیده میشود. این عمل ممکن است برای درمان سرطانهای هیپوفارنکس استفاده شود. اغلب، حنجره همراه با هیپوفارنکس برداشته میشود. پس از جراحی، ممکن است برای بازسازی این قسمت از گلو و بهبود توانایی شما در بلع، به جراحی ترمیمی نیاز داشته باشید.
برداشتن غدد لنفاوی
سرطان حنجره و هیپوفارنکس میتواند به غدد لنفاوی گردن گسترش یابد. اگر پزشک شما فکر میکند که احتمال انتشار به غدد لنفاوی وجود دارد، غدد لنفاوی (و سایر بافتهای مجاور) ممکن است از گردن شما برداشته شوند. این عمل که کالبد شکافی گردن (neck dissection) نامیده میشود، اغلب همزمان با جراحی برداشتن تومور اصلی انجام میگیرد. این عمل ممکن است برای اطمینان از برداشتن همه غدد لنفاوی که احتمالاً حاوی سرطان هستند لازم باشد. پزشکان بر اساس اندازه و محل تومور و اینکه غدد لنفاوی در آزمایش تصویر برداری بزرگ شده یا غیر طبیعی به نظر میرسند، احتمال گسترش سرطان به غدد لنفاوی را تعیین میکنند.
دو نوع متداول تشریح گردن عبارتند از: تشریح جامع گردن (Comprehensive neck dissection) و کالبد شکافی انتخابی گردن با دامنه کمتر (less extensive selective neck dissection). آنها در مقدار بافت برداشته شده از گردن متفاوت هستند.
• تشریح جامع گردن (Comprehensive neck dissection): برخی از اعصاب، سیاهرگها و ماهیچهها ممکن است برداشته شوند، در حالی که هنوز همه غدد لنفاوی گردن برداشته میشوند.
• کالبد شکافی انتخابی گردن (Selective neck dissection): هیچ عصب، ورید یا ماهیچه ای در این نوع برش گردن تحت تأثیر قرار نمیگیرد و تنها غدد لنفاوی در قسمتهای انتخابی گردن برداشته میشوند. این نوع جراحی ساختارهای طبیعی کمتری را حذف میکند تا شانه و گردن شما به طور طبیعی کار کنند.
تیروئیدکتومی (Thyroidectomy)
گاهی اوقات سرطان به غده تیروئید گسترش مییابد و تمام یا بخشی از آن باید برداشته شود. تیروئید در جلوی گردن شما قرار میگیرد و به طرفین نای میپیچد. این غده هورمونهایی میسازد که متابولیسم و نحوه استفاده بدن از کلسیم را کنترل میکنند.
اگر تمام غده تیروئید برداشته شود، بدن شما دیگر نمیتواند هورمون تیروئید مورد نیاز خود را بسازد. در این صورت باید از قرصهای هورمون تیروئید (لووتیروکسین یا levothyroxine) برای جایگزینی از دست دادن هورمون طبیعی استفاده کنید.
جراحی ترمیمی (Reconstructive surgery)
این عملیات ممکن است برای کمک به بازیابی ساختار یا عملکرد در مناطق تحت تأثیر جراحی برای برداشتن سرطان انجام شود.
فلپهای عضلانی (Myocutaneous flaps): گاهی اوقات ممکن است یک عضله و تکهای از پوست، از ناحیه نزدیک گلو، مانند قفسه سینه (فلپ سینهای ماژور یا pectoralis major flap)، تا حدی برداشته شده و به سمت بالا چرخانده شود تا بخشی از گلو را بازسازی کرده یا دوباره ایجاد کند.
فلپهای آزاد (Free flaps): با پیشرفتهای جراحی میکروواسکولار (microvascular surgery، دوختن رگهای خونی کوچک زیر میکروسکوپ)، جراحان اکنون گزینههای بیشتری برای بازسازی دارند. بافتهای سایر قسمتهای بدن مانند یک تکه روده یا یک قطعه عضله بازو میتوانند برای جایگزینی بخشهایی از گلو استفاده شوند.
تراکئوستومی (microvascular surgery)
تراکئوستومی زمانی ساخته میشود که نای (لوله هوا) به سوراخ (استوما یا stoma) در جلوی گردن متصل میشود تا با وارد کردن هوا به داخل و خارج از ریهها از طریق آن سوراخ به فرد کمک کند تا تنفس کند. این روش ممکن است در موارد خاصی استفاده شود.
به عنوان مثال، پس از لارنژکتومی جزئی یا فارنژکتومی، ممکن است به تراکئوستومی موقت (کوتاه مدت) برای کمک به محافظت از راه هوایی شما در حین بهبودی پس از جراحی نیاز باشد. برای انجام این کار، یک لوله پلاستیکی کوچک (یک لوله تراشه که مخفف لوله تراکئوستومی است) از طریق سوراخی در جلوی گردن وارد نای شما میشود. لوله برای مدت کوتاهی در جای خود باقی میماند و زمانی که دیگر نیازی به آن نباشد خارج میشود. سپس مانند قبل از طریق دهان و بینی نفس میکشید.
همان طور که در بالا توضیح داده شد، تراکئوستومی دائمی پس از لارنژکتومی کامل لازم است. در این حالت، سوراخ نای به سوراخی در پوست در جلوی گردن شما متصل میشود. ممکن است برای کمک به باز نگه داشتن سوراخ تراکئوستومی به لوله تراشه یا پوشش استوما نیاز باشد. شما به جای تنفس از طریق دهان و بینی، از این سوراخ تنفس خواهید کرد.
اگر سرطان حنجره یا هیپوفارنکس مجرای تنفسی را مسدود کرده باشد و برای برداشتن کامل آن خیلی بزرگ باشد، ممکن است سوراخی ایجاد شود تا قسمت پایینی نای شما را به یک استوما (سوراخ) در جلوی گردن متصل کند تا تومور را دور بزند و به شما اجازه دهد تا راحت تر نفس بکشید.
لوله گاستروستومی (Gastrostomy tube)
سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس ممکن است بلع غذای کافی برای حفظ تغذیه خوب و وزن مناسب را برای شما سخت کنند. این امر میتواند شما را ضعیف کرده و اتمام روند درمان را دشوارتر کند.
برخی از افراد مبتلا به سرطان حنجره یا هیپوفارنکس ممکن است یک لوله تغذیه (که معمولاً لوله گاستروستومی یا لوله G نامیده میشود) را قبل از درمان در محل قرار دهند. یک لوله G از طریق پوست و ماهیچه شکم مستقیماً وارد معده شما میشود.
لوله اغلب با کمک یک ابزار منعطف و روشن (اندوسکوپ) در محل قرار میگیرد که از دهان شما وارد و به معده عبور میکند. این کار در حالی انجام میشود که به شما آرام بخش تزریق شده است (خوابیده اید). هنگامی که لوله از طریق آندوسکوپی فوقانی قرار میگیرد، گاستروستومی آندوسکوپی از راه پوست (percutaneous endoscopic gastrostomy) یا لوله PEG نامیده میشود. گزینه دیگر قرار دادن لوله در حین عمل است. پس از قرار گرفتن در محل، مواد غذایی مایع و داروها را میتوان مستقیماً از طریق لوله وارد معده کرد.
اغلب، لوله گاستروستومی فقط برای مدت کوتاهی مورد نیاز است تا به شما کمک کند در طول روند درمان سرطان، تغذیه کافی داشته باشید. اغلب به محض اینکه بتوانید بعد از درمان دوباره عمل قورت دادن را انجام دهید، لوله برداشته میشود. مهم است که حتی زمانی که بیشتر تغذیه خود را از طریق لوله G دریافت میکنید، به بلعیدن ادامه دهید. این کار به فعال نگه داشتن آن عضلات کمک میکند و به شما شانس بیشتری برای بازگشت به بلع طبیعی پس از اتمام درمان میدهد.
خطرات و عوارض احتمالی جراحی
همه جراحیها خطراتی از جمله لخته شدن خون، عفونت، عوارض ناشی از بیهوشی و ذات الریه را به همراه دارند. این خطرات به طور کلی کم هستند اما با انجام عملیات پیچیده تر، بیشتر رخ میدهند. به ندرت، برخی از افراد از عمل جراحی جان سالم به در نمیبرند.
بیمارانی که لارنژکتومی یا فارنژکتومی انجام میدهند، معمولاً توانایی صحبت کردن عادی را از دست میدهند. برخی از افراد پس از جراحی به تراکئوستومی نیاز خواهند داشت. عملیات کمتر گسترده نیز میتواند در برخی موارد بر گفتار تأثیر بگذارد.
جراحیهایی که گلو یا جعبه صدا را درگیر میکنند میتوانند منجر به باریک شدن تدریجی (تنگی) گلو یا حنجره شوند. گاهی اوقات این پدیده میتواند نفس کشیدن را سخت کند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است نیاز به تراکئوستومی داشته باشید.
جراحیهای گلو یا حنجره نیز ممکن است گاهی بلعیدن را سخت کند.
این میتواند بر نحوه غذا خوردن شما تأثیر بگذارد و ممکن است به اندازه ای شدید باشد که نیاز به یک لوله تغذیه دائمی داشته باشد.
لارنژکتومی و فارنژکتومی همچنین میتوانند منجر به ایجاد فیستول (fistula) شوند (یک باز شدن غیر طبیعی بین 2 ناحیه که به طور معمول به هم متصل نیستند). ممکن است برای رفع آن نیاز به جراحی باشد.
یک عارضه بسیار نادر اما جدی جراحی گردن، پارگی شریان کاروتید (carotid artery، شریان بزرگ در دو طرف گردن) است.
پرتو درمانی (Radiation Therapy) برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس
مطالعات نشان داده است افرادی که در مراکزی که بسیاری از سرطانهای سر و گردن را با پرتو درمانی درمان میکنند، تحت درمان قرار میگیرند، عمر طولانی تری دارند. به دلیل انواع پیچیده جراحیها، در کنار نیاز به هماهنگی بین متخصصان سرطان برای ایجاد یک برنامه درمانی کامل، داشتن یک مرکز سرطان و انکولوژیست پرتو درمانی که تجربه درمان این سرطانها را داشته باشد، بسیار مهم است.
پرتو درمانی از اشعه ایکس یا ذرات پرانرژی برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده میکند. میتوان از آن به روشهای مختلفی برای درمان سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس استفاده کرد:
• به عنوان درمان اصلی (اولیه) برای برخی از سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس در مراحل اولیه. اگر سرطان کوچک باشد، اغلب میتواند توسط پرتو از بین برود و نیازی به جراحی نیست. این امر میتواند به حفظ کیفیت صدای بهتر کمک کند.
• برای افرادی که بیش از حد بیمار هستند و نمیتوانند جراحی کنند.
• پس از جراحی (درمان کمکی) به منظور تلاش برای از بین بردن نواحی کوچک سرطان (بسیار کوچک برای دیده شدن با چشم غیر مسلح) که ممکن است نادیده گرفته شود و به کاهش احتمال بازگشت سرطان کمک کند.
• برای سرطانی که پس از درمان عود میکند (عود سرطان).
• برای کاهش علائم سرطان پیشرفته حنجره و هیپوفارنکس مانند درد، خونریزی، مشکل در بلع و مشکلات ناشی از گسترش سرطان به ریهها یا استخوانها. (به این روش مراقبت تسکینی یا حمایتی – palliative or supportive care – میگویند.)
در بسیاری از مواقع برای سرطانهای پیشرفته حنجره و هیپوفارنکس، شیمی درمانی همزمان با پرتو درمانی انجام میشود. این ترکیب که شیمی پرتویی (chemoradiation) نامیده میشود، اغلب بهتر از پرتو درمانی به تنهایی کار میکند اما عوارض جانبی بیشتری نیز دارد.
تابش اشعه به این قسمت از بدن شما میتواند مشکلاتی برای دندانها و لثههای شما ایجاد کند، بنابراین قبل از شروع روند درمان ضروری است که به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک میتواند قبل از روند درمان از سلامت دهان شما اطمینان حاصل کند. آنها ممکن است توصیه کنند که برخی از دندانهای خراب قبل از شروع پرتو درمانی برداشته شوند زیرا این میتواند احتمال ابتلا عفونت شما را در طول روند درمان افزایش دهد. در طول و بعد از دوره درمان، دندانپزشک شما میتواند به بررسی و درمان هر گونه مشکلی که ممکن است پیش آید، مانند عفونت یا آسیب دندان و استخوان کمک کند.
قبل از درمان سرطان حنجره و هیپوفارنکس سیگار را ترک کنید
اگر سیگار میکشید، باید آن را ترک کنید. اگر در طول پرتو درمانی سیگار میکشید، توده سرطانی شما ممکن است به خوبی کوچک نشود، ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته باشید و سود شما از پرتو درمانی کمتر باشد (که میتواند خطر عود سرطان را افزایش دهد). سیگار کشیدن پس از روند درمان نیز میتواند شانس ابتلا به سرطان جدید دیگری را افزایش دهد. ترک سیگار برای همیشه (در صورت امکان قبل از شروع روند درمان) بهترین راه برای بهبود شانس بقا است. هیچ وقت برای ترک دیر نیست.
انواع پرتو درمانی برای سرطان حنجره و هیپوفارنکس
انواع پرتو درمانی که ممکن است برای درمان سرطان حنجره و هیپوفارنکس استفاده شود عبارتند از:
• پرتو درمانی خارجی (External beam radiation therapy)
• براکی تراپی (Brachytherapy)
پرتو درمانی خارجی
نوع اصلی پرتو درمانی مورد استفاده برای درمان سرطان حنجره و هیپوفارنکس، پرتو درمانی خارجی است. پرتو درمانی خارجی (EBRT) تابش را از منبعی خارج از بدن بر روی سرطان متمرکز میکند.
قبل از شروع دورههای درمانی شما، تیم پرتو درمانی از سی تی اسکن برای اندازه گیری دقیق و تعیین زوایای صحیح برای نشانه گیری پرتوهای تشعشعی و دوز مناسب تابش استفاده میکند. یک ماسک سر و گردن انعطافپذیر اما محکم که از یک توری پلاستیکی ساخته شده است، ممکن است برای نگه داشتن سر، گردن و شانههای شما در موقعیت یکسانی برای هر جلسه درمانس ساخته شود. برخی از افراد ممکن است در حین استفاده از این ماسک کمی احساس محدودیت کنند و ممکن است نیاز به درخواست دارویی برای کمک به آنها در طول درمان داشته باشند. گاهی اوقات میتوان ماسک را طوری تنظیم کرد که خیلی منقبض نشود. انکولوژیست رادیولوژی شما میتواند گزینههای مناسبتان را با شما در میان بگذارد.
پرتو درمانی بسیار شبیه عکس برداری با اشعه ایکس است اما پرتو درمانی بسیار قوی تر است. این روش به خودی خود ضرری ندارد. هر جلسه درمانی فقط چند دقیقه طول میکشد، اما زمان تنظیم – قرار دادن شما در موضعیت مناسب برای روند درمان – معمولاً بیشتر طول میکشد.
EBRT استاندارد برای سرطان حنجره و هیپوفارنکس معمولاً به صورت فراکسیونهای روزانه (دوز)، 5 روز در هفته، برای حدود 7 هفته تجویز میشود. سایر برنامههای پرتو درمانی که ممکن است برای درمان سرطان حنجره یا هیپوفارنکس استفاده شود عبارتند از:
• تشعشع بیش از حد شکست (Hyperfractionation radiation): دوز کمی کمتر از تشعشع بیش از یک بار در روز داده میشود (به عنوان مثال، پرتو دو بار در روز به مدت 7 هفته داده میشود).
• تشعشع تکه تکه شدن تسریع شده (Accelerated fractionation radiation): یک دوز استاندارد پرتو هر روز در مدت زمان کوتاه تری (5 تا 6 هفته) به جای 7 هفته معمول داده میشود (مثلاً به جای حالت استاندارد 5 روز در هفته به مدت 7 هفته ، 6 روز در هفته در طول 5 هفته پرتو داده میشود.)
• تشعشعات هیپوفرکشناسیون (Hypofractionation radiation): برای کاهش تعداد دورههای درمانی، هر روز دوز کمی بالاتر از تابش داده میشود (به عنوان مثال، دوز پرتو بالاتر هر روز به مدت 6 هفته داده میشود، نه 7 هفته استاندارد).
همچنین تکنیکهای پیشرفتهتری EBRT وجود دارد که به پزشکان کمک میکند پرتو را با دقت بیشتری متمرکز کنند:
• پرتو درمانی منسجم سه بعدی (3D-CRT): 3D-CRT از رایانههای خاصی برای ترسیم دقیق محل تومور استفاده میکند. سپس چندین پرتو تشعشعی شکل میگیرد و از جهات مختلف به سمت تومور نشانه میرود، که احتمال آسیب رساندن به بافتهای طبیعی را کاهش میدهد.
• پرتو درمانی تعدیل شده با شدت (IMRT یا Intensity modulated radiation therapy): IMRT شکلی از 3D-CRT است. این دستگاه از یک ماشین کامپیوتری استفاده میکند که در واقع در حین ارسال پرتو در اطراف بیمار حرکت میکند. همراه با شکل دادن به پرتوها و هدف قرار دادن آنها به سمت تومور از چندین زاویه، میتوان شدت (قدرت) پرتوها را تنظیم کرد تا دوز رسیدن به بافتهای طبیعی مجاور را محدود کرد. این کار به پزشک کمک میکند تا دوز بالاتری را به تومور برساند.
براکی تراپی
پرتو درمانی داخلی (Internal radiation therapy) که به نام براکی تراپی نیز شناخته میشود، مواد رادیو اکتیو را دقیقاً در داخل یا نزدیک سرطان قرار میدهد. این روش به ندرت برای درمان سرطان حنجره و هیپوفارنکس به عنوان اولین روش درمانی استفاده میشود اما ممکن است در صورت عود سرطان (بازگشت) استفاده شود.
عوارض جانبی پرتو درمانی برای سرطان حنجره یا هیپوفارنکس
اگر میخواهید پرتو درمانی کنید، مهم است که از پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی سوال کنید تا بدانید چه انتظاری باید داشته باشید.
عوارض جانبی رایج بستگی به این دارد که تابش کجا را هدف قرار گرفته است و میتواند شامل موارد زیر باشد:
• مشکلات پوستی در ناحیه تحت درمان، از قرمزی گرفته تا تاول و پوسته پوسته شدن
• زخمهای دهانی
• دهان خشک
• بدتر شدن گرفتگی صدا
• مشکل در بلعیدن
• تغییر ذائقه
• مشکلات تنفسی احتمالی ناشی از تورم
• خستگی
• مشکلات شنوایی
اکثر این عوارض جانبی با پایان دوره درمان به آرامی از بین میروند. اگر همزمان شیمی درمانی انجام شود، عوارض جانبی پرتو درمانی بدتر میشود. در مورد هر گونه عوارض جانبی که دارید به پزشک خود بگویید زیرا اغلب راههایی برای کمک به بهبود آنها وجود دارد.
زخمهای دهانی و مشکلات بلع
بسیاری از افرادی که با پرتو درمانی در ناحیه گردن و گلو درمان میشوند، زخمهای دردناکی در دهان و گلو دارند که میتواند خوردن و نوشیدن را بسیار سخت کند. این امر میتواند منجر به کاهش وزن و سوء تغذیه شود. زخمها با گذشت زمان پس از پایان پرتو درمانی بهبود مییابند اما برخی از افراد ممکن است مدتها پس از پایان روند درمان مشکلات بلع را داشته باشند.
از آسیب شناس گفتار خود در مورد تمرینات بلعی که میتوانید برای کمک به کارکرد ماهیچهها و افزایش شانس شما برای بلعیدن طبیعی بعد از روند درمان انجام دهید، سوال بپرسید.
دهان خشک
تشعشعات به سمت سر و گردن ممکن است به غدد بزاقی آسیب برساند و منجر به خشکی دهان شود که با گذشت زمان بهتر نمیشود. این عارضه میتواند باعث ناراحتی و مشکلات بلع و همچنین میتواند منجر به پوسیدگی دندان و آسیب به استخوان فک شود. افرادی که تحت درمان با پرتوهای گردن و گلو قرار میگیرند باید به سلامت دهان و دندان خود توجه زیادی داشته باشند و به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنند.
مشکلات تیروئید
اشعه ممکن است به غده تیروئید شما آسیب برساند.
پزشک شما آزمایش خون منظم را برای بررسی میزان عملکرد تیروئید شما تجویز میکند. اگر آسیب دیده باشد و خوب کار نکند، ممکن است نیاز به رسیدگیهای درمانی داشته باشید.
ادم لنف (Lymphedema)
برخی از افرادی که تحت درمان با پرتو درمانی قرار میگیرند ممکن است در معرض خطر ابتلا به ادم لنف در نواحی سر و گردن باشند که پرتو درمانی شده است. این نواحی میتوانند متورم و سفت شوند. اگر فرد تحت عمل جراحی نیز قرار گرفته باشد، این عارضه میتواند بدتر شود. گاهی اوقات، داروها، فیزیوتراپی یا ماساژ درمانی ممکن است مفید باشند.
آسیب به شریان کاروتید (carotid artery)
فردی که در ناحیه گردن تابش اشعه داشته است ممکن است سالها پس از درمان در معرض خطر سکته مغزی قرار گیرد. این پدیده ممکن است به دلیل مشکلات سلامتی باشد که قبلاً قبل از تشعشع وجود داشته است مانند تنگ شدن شریان یا افزایش پلاک که هر دو میتوانند جریان خون را کاهش دهند. افرادی که سیگار میکشند نیز در معرض خطر هستند. به همین دلیل، برخی از پزشکان ممکن است سونوگرافیهای منظم را پس از درمان برای شما برنامه ریزی کنند تا مراقب شریانهای شما باشند.
شیمی درمانی (Chemotherapy) برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس
قبل از درمان سرطان حنجره و هیپوفارنکس سیگار را ترک کنید
اگر سیگار میکشید، باید آن را ترک کنید. سیگار کشیدن در طول دوره شیمی درمانی میتواند عوارض جانبی بیشتری ایجاد کند و باعث شود داروهای شیمی درمانی نیز به خوبی کار نکنند. این امر میتواند به شما شانس بیشتری برای ابتلا به عفونت بدهد و با پیامدهای بدتری مرتبط است. سیگار کشیدن پس از دوره درمان همچنین میتواند خطر عود سرطان و ابتلا به سرطان جدید دیگری را افزایش دهد. ترک سیگار (در صورت امکان قبل از شروع روند درمان) بهترین راه برای بهبود شانس بقا است. هیچ وقت برای ترک دیر نیست.
شیمی درمانی چگونه برای درمان سرطان حنجره یا هیپوفارنکس استفاده میشود؟
شیمی درمانی (chemo) درمان با داروهای ضد سرطان است که به داخل ورید تزریق شده یا از طریق دهان مصرف میشوند. این داروها وارد جریان خون میشوند و به اکثر نقاط بدن میرسند. شیمی درمانی ممکن است در زمانهای مختلف در طول روند درمان سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس استفاده شود:
• به عنوان درمان اولیه (اصلی): برای سرطانهای پیشرفته تر حنجره، شیمی درمانی همراه با پرتو درمانی تجویز میشود. این نوع روند درمانی که شیمی پرتویی (chemoradiation) نامیده میشود، معمولا برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس مورد استفاده قرار میگیرد. این امر میتواند به برخی از بیماران اجازه دهد از انجام جراحی برداشتن حنجره اجتناب کنند، به این معنی که پس از درمان مشکلی در صحبت کردن نخواهند داشت. این روش همچنین میتواند به عنوان روش درمانی اصلی برای افرادی که برای جراحی خیلی بیمار هستند یا نمیخواهند جراحی کنند، استفاده شود.
• پس از جراحی (شیمی درمانی کمکی): شیمی درمانی همراه با پرتو درمانی را میتوان بعد از جراحی برای از بین بردن سلولهای سرطانی که ممکن است باقی مانده باشند اما بسیار کوچک هستند که در آزمایشهای تصویر برداری دیده نمیشوند، استفاده کرد. این امر همچنین میتواند احتمال عود سرطان را کاهش دهد، به خصوص اگر سرطان در لبههای (حاشیه) تومور برداشته شده یافت شود یا اگر سرطان دارای ویژگیهای دیگری باشد که احتمال بازگشت آن را بیشتر میکند.
• قبل از عمل جراحی (شیمی درمانی نئوادجوانت یا القایی): شیمی درمانی را میتوان به تنهایی (شیمی درمانی القایی یا induction chemo) یا همراه با اشعه (شیمی درمانی نئوادجوانت یا neoadjuvant chemoradiation) قبل از جراحی برای کمک به کوچک کردن یک تومور بزرگ تجویز کرد تا روند درمان یا کاهش مشکلاتی که ممکن است ایجاد کند آسانتر شود. میزان کوچک شدن تومور با شیمی درمانی القایی ممکن است به تصمیم گیری در مورد روش درمانس بعدی کمک کند. اگر هیچ نشانه ای از سرطان باقی نماند، پرتو درمانی به تنهایی ممکن است بهترین باشد. اگر تومور بسیار کوچک شود اما همچنان در آزمایشهای تصویر برداری دیده شود، شیمی درمانی یا پرتو درمانی به تنهایی ممکن است گزینههایی باشند. (این مطالب در بخش شیمی درمانی توضیح داده شده اند.) اگر پاسخ تومور کم باشد یا أصلا پاسخی به روند درمان ندهد، ممکن است به جراحی نیاز باشد.
• برای سرطان پیشرفته موضعی: ممکن است شیمی درمانی برای کمک به تسکین علائم سرطانهایی که خیلی بزرگ هستند یا به حدی گسترش یافته اند که نمیتوانند با جراحی به طور کامل برداشته شوند، تجویز شود. این روش ممکن است مراقبت حمایتی (supportive care) یا تسکینی (palliative care) نامیده شود.
• برای سرطان متاستاتیک (سرطانی که به اندامهای دور گسترش یافته است): ممکن است برای سرطانی که به نواحی خارج از ناحیه سر و گردن مانند ریهها یا استخوانها گسترش یافته است، شیمی درمانی داده شود.
شیمی پرتویی (Chemoradiation)
شیمی پرتویی شیمی درمانی است که همزمان با پرتو درمانی انجام میشود. نشان داده شده است که این ترکیب تومورهای حنجره و هیپوفارنکس را بیشتر از هر دو روش درمانی به تنهایی کوچک میکند. برخی این روش را درمان حفظ اندام (organ preservation treatment) مینامند زیرا میتوان از شیمی درمانی به جای جراحی استفاده کرد، بنابراین ساختارهای داخل و نزدیک حنجره “حفظ” میشوند و تغییر نمیکنند.
یک برنامه معمول، شامل تجویز یک دوز سیس پلاتین هر 3 هفته (در مجموع 3 دوز) در طول تابش است. گاهی اوقات، دوز کمتری از سیس پلاتین هر هفته (در مجموع 7 دوز) همراه با اشعه داده میشود. برای افرادی که نمیتوانند شیمی درمانی را تحمل کنند، داروی هدفمند cetuximab اغلب همراه با پرتو درمانی استفاده میشود.
شیمی درمانی چگونه انجام میشود؟
داروهای شیمی درمانی برای سرطان حنجره یا هیپوفارنکس که در ورید (IV) داده میشوند، میتوانند به صورت انفوزیون در مدت زمان معینی تجویز شوند. این کار را میتوان در مطب پزشک، مرکز انفوزیون یا تزریق یا در یک محیط بیمارستان انجام داد.
اغلب، برای انجام شیمی درمانی، یک IV کمی بزرگتر و محکم تر باید در سیستم ورید قرار داده شود. اینها به عنوان کاتترهای ورید مرکزی (central venous catheters یا CVCs)، دستگاههای دسترسی ورید مرکزی (central venous access devices یا CVAD) یا خطوط مرکزی شناخته میشوند.
آنها برای قرار دادن داروها، فرآوردههای خونی، مواد مغذی یا مایعات مستقیماً در خون شما استفاده میشوند. همچنین میتوان از آنها برای گرفتن خون برای آزمایش استفاده کرد. انواع مختلفی از CVCها وجود دارد. رایج ترین انواع پورت و خط PICC هستند.
شیمی درمانی به صورت چرخه ای تجویز میشود و به دنبال آن یک دوره استراحت به شما فرصت میدهد تا از اثرات داروها بهبود پیدا کنید. چرخهها میتوانند هفتگی یا هر 3 هفته یکبار باشند. برنامه درمانی بسته به داروهای مورد استفاده متفاوت است. به عنوان مثال، با برخی داروها، شیمی درمانی فقط در روز اول چرخه انجام میشود.
در دیگر برنامعها دارو چند روز متوالی یا هفته ای یکبار داده میشود. سپس، در پایان چرخه، برنامه شیمی درمانی برای شروع چرخه بعدی تکرار میشود.
بسته به داروهای مورد استفاده، شیمی درمانی کمکی یا نئوادجوانت را میتوان طی هفتهها یا ماهها تجویز کرد. طول درمان بستگی به این دارد که دارو چقدر خوب کار میکند و چه عوارض جانبی ممکن است داشته باشید.
داروهای شیمی درمانی که برای درمان سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس استفاده میشوند
داروهای شیمی درمانی با حمله به سلولهایی که به سرعت تقسیم میشوند، کار میکنند، این شامل سلولهای سرطانی نیز میشود. برخی از داروهای شیمی درمانی که معمولا برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس استفاده میشوند عبارتند از:
• سیس پلاتین (Cisplatin)
• کربوپلاتین (Carboplatin)
• 5-فلوئورواوراسیل (5-FU)
• Docetaxel (Taxotere)
• پاکلیتاکسل (Taxol یا Paclitaxel)
• متوترکسات (Methotrexate)
• کاپسیتابین (Xeloda یا Capecitabine)، قرصی که پس از رسیدن به تومور به 5-FU تبدیل میشود.
ممکن است با یک یا 2 دارو یا تعداد بیشتری با هم و به صورت ترکیبی درمان شوید. داروهای شیمی درمانی رایج شامل سیس پلاتین یا کربوپلاتین به تنهایی یا در ترکیب با 5-FU هستند اما ترکیبات دیگری نیز در دسترس اند.
عوارض جانبی احتمالی شیمی درمانی برای سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس
داروهای شیمی درمانی سلولهایی را که به سرعت تقسیم میشوند از بین میبرند، به همین دلیل است که آنها علیه سلولهای سرطانی عمل میکنند. اما سلولهای دیگر مانند سلولهای مخاطی دهان و روده و فولیکولهای مو نیز به سرعت در حال تقسیم شدن هستند. شیمی درمانی میتواند بر این سلولها نیز تأثیر بگذارد، که میتواند منجر به ایجاد عوارض جانبی شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع و دوز داروهای مورد استفاده، دوز آنها و مدت زمان مصرف آنها بستگی دارد. هنگامی که شیمی درمانی همراه با پرتو درمانی داده میشود، عوارض جانبی بدتر میشود. عوارض جانبی رایج شیمی درمانی میتواند شامل موارد زیر باشد:
• تهوع و استفراغ
• از دست دادن اشتها یا کاهش وزن
• زخمهای دهانی
• اسهال
• ریزش مو
• تغییر در ناخنها
• تغییرات پوستی
• شنیدن صدای زنگ در گوش
شیمی درمانی همچنین میتواند سلولهای خون ساز در مغز استخوان را تحت تاثیر قرار دهد که میتواند منجر به موارد زیر شود:
• افزایش احتمال عفونت (به علت تعداد کم گلبولهای سفید خون)
• خونریزی یا کبودی آسان (به دلیل تعداد کم پلاکت خون)
• خستگی یا تنگی نفس (به علت تعداد کم گلبولهای قرمز خون)
سایر عوارض جانبی مختص داروهای خاصی است. از تیم مراقبت سرطان خود در مورد عوارض جانبی احتمالی داروهای خاصی که دریافت میکنید بپرسید. مثلا:
نوروپاتی (آسیب عصبی یا Neuropathy) یک عارضه جانبی رایج سیس پلاتین، دوستاکسل و پاکلیتاکسل است که میتواند منجر به بی حسی، گزگز یا حتی درد در دستها و پاها شود. آسیب عصبی ناشی از سیس پلاتین نیز میتواند باعث کاهش شنوایی شود.
این عارضه اغلب پس از قطع دوره درمانی بهبود مییابد اما در برخی افراد میتواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد. اگر ممکن است با هر یک از داروهای ذکر شده در اینجا تحت درمان قرار بگیرید، از قبل با پزشک خود در مورد عوارض جانبی صحبت کنید و در صورت شروع بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن یا سایر عوارض جانبی، فوراً به او اطلاع دهید.
سندرم دست و پا (Hand-foot syndrome) میتواند در طول روند درمان با کپسیتابین یا 5-FU (زمانی که به صورت انفوزیون داده میشود) رخ دهد. این بیماری میتواند به صورت قرمزی در دستها و پاهای شما شروع شود و سپس ممکن است به درد و حساسیت در کف دست و پا تبدیل شود. اگر وضعیت بیماری بدتر شود، پوست ممکن است تاول زده یا پوسته پوسته شود که گاهی منجر به زخمهای دردناک نیز میشود. مهم است که فوراً در مورد علائم اولیه مانند قرمزی یا حساسیت به پزشک خود اطلاع دهید تا اقدامات لازم برای جلوگیری از بدتر شدن اوضاع انجام شود.
اگرچه اکثر عوارض جانبی پس از قطع روند درمان بهبود مییابند اما برخی از آنها میتوانند برای مدت طولانی یا حتی برای همیشه باقی بمانند. اگر پزشک شما در حال برنامه ریزی برای دوره درمانی با شیمی درمانی است، حتما در مورد داروهای مورد استفاده و عوارض جانبی احتمالی آنها صحبت کنید. پس از شروع شیمی درمانی، به تیم مراقبتهای بهداشتی خود اطلاع دهید که آیا عوارض جانبی دارید تا بتوان آنها را درمان کرد. راههایی برای پیشگیری یا درمان بسیاری از عوارض جانبی شیمی درمانی وجود دارد. به عنوان مثال، داروهای زیادی وجود دارند که میتوانند به پیشگیری یا درمان تهوع و استفراغ کمک کنند. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد دوز داروهای شیمی درمانی کاهش یابد یا روند درمان به تاخیر بیفتد یا متوقف شود تا مشکل بدتر نشود.
درمان سرطان حنجره و هیپوفارنکس بر اساس مرحله
درمان سرطان حنجره یا هیپوفارنکس عمدتاً بر اساس مرحله (وسعت) سرطان است اما عوامل دیگری مانند سلامت کلی و ترجیحات شخصی شما نیز مهم هستند.
اگر در مورد برنامه درمانی توصیه شده سوالی دارید با پزشک خود صحبت کنید. بپرسید که آیا روند درمان ظاهر، صحبت کردن، تنفس و غذا خوردن شما را تغییر میدهد یا خیر.
سیگار کشیدن در طول دوره درمان سرطان با عوارض جانبی بیشتر، پیامدهای بدتر و کاهش مزایای دوره درمان مرتبط است. بهتر است قبل از شروع روند درمان سیگار کشیدن را به طور کامل ترک کنید.
سیگار همچنین خطر عود سرطان پس از روند درمان و همچنین خطر ابتلا به سرطان جدید را افزایش میدهد. ترک سیگار برای همیشه بهترین راه برای بهبود بقا و زنده مانی است.
سرطانهای حنجره (Laryngeal cancers)
مرحله 0
این سرطانها تقریباً همیشه سرطانهای گلوت (طناب صوتی) هستند که به دلیل تغییرات صدا در مراحل اولیه پیدا میشوند. آنها تقریباً همیشه با جراحی آندوسکوپی یا پرتو درمانی قابل درمان هستند. سپس بیمار به دقت تحت نظر قرار میگیرد تا ببینند آیا سرطان عود میکند یا خیر. اگر سرطان عود کرد، میتوان از اشعه و پرتو درمانی استفاده کرد.
در این مرحله، تقریباً تمام سرطانها بدون نیاز به جراحی بزرگ قابل درمان هستند. اما، مهم است که مردم بدانند که اگر به سیگار کشیدن ادامه دهند، این امر باعث میشود درمان کمتر موثر واقع شود و احتمال ایجاد تومور دیگری را نیز افزایش میدهد.
مرحله I و II سرطان حنجره
اکثر سرطانهای حنجره مرحله I و II را میتوان با موفقیت بدون برداشتن کل حنجره درمان کرد.
در اکثر افراد میتوان از پرتو درمانی به تنهایی یا جراحی با حنجره جزئی استفاده کرد. بسیاری از پزشکان از پرتو درمانی برای سرطانهای کوچکتر استفاده میکنند. مشکلات صدا با انجام پرتو درمانی کمتر از لارنژکتومی جزئی است و مشکلات کمتری با پرتو درمانی بوجود خواهد آمد.
درمان سرطان گلوت (طناب صوتی) و سرطان سوپراگلوت (آنهایی که از بالای تارهای صوتی شروع میشوند) کمی متفاوت است.
سرطان گلوت: برخی از سرطانهای گلوت اولیه ممکن است با برداشتن تارهای صوتی با سرطان (کوردکتومی یا cordectomy) یا حتی با جراحی لیزر درمان شوند. پرتو یا جراحی معمولا برای درمان اکثر سرطانهای گلوت کافی است مگر اینکه علائمی وجود داشته باشد که روش درمانی ممکن است سرطان را درمان نکرده باشد (مانند یافتن سلولهای سرطانی در لبه تومور برداشته شده). اگر پس از جراحی به دوره درمانی بیشتری نیاز دارید، گزینههای شما ممکن است شامل پرتو درمانی، شیمی درمانی یا جراحی برای برداشتن بیشتر حنجره باشد.
سرطان سوپراگلوت: سرطانهای سوپراگلوت بیشتر به غدد لنفاوی گردن گسترش مییابند. اگر برای لارنژکتومی سوپراگلوتیک جراحی انجام میدهید، جراح ممکن است غدد لنفاوی گردن شما را نیز بردارد (به نام دیسکسیون غدد لنفاوی یا lymph node dissection). اگر روند درمان شما شامل پرتو درمانی به تنهایی باشد، به غدد لنفاوی گردن نیز پرتو تابی انجام خواهد شد. اگر بعد از جراحی مشخص شود که سرطان دارای ویژگیهایی است که احتمال بازگشت آن را بیشتر میکند، ممکن است به روند درمانی بیشتری (مانند پرتو درمانی، شیمی درمانی یا جراحی گسترده تر) نیاز باشد.
مرحله III و IV سرطان حنجره
گزینههای اصلی برای درمان اولیه این سرطانها، جراحی، شیمی درمانی و به دنبال آن شیمی پرتویی یا شیمی درمانی با پرتو درمانی است. پرتو درمانی به تنهایی (یا با داروی هدفمند کتوکسیماب) ممکن است گزینه مناسبی برای افرادی باشد که نمیتوانند دورههای درمانی فشرده تری را تحمل کنند. ایمونوتراپی ممکن است گزینه دیگری برای برخی از افراد مبتلا به سرطان مرحله IV باشد.جراحی برای این تومورها تقریباً همیشه شامل حذف کامل حنجره (لارنژکتومی کامل یا total laryngectomy) است اما تعداد کمی از این سرطانها ممکن است با لارنژکتومی جزئی (partial laryngectomy) درمان شوند.
اگر تومورها قبلاً گسترش نیافته اند، این سرطانها در معرض خطر بالایی برای گسترش به غدد لنفاوی مجاور گردن هستند، بنابراین اگر جراحی انجام شود، اغلب این غدد لنفاوی همراه با تومور برداشته میشوند. پرتو درمانی، که اغلب همراه با شیمی درمانی انجام میشود، ممکن است پس از جراحی مورد نیاز باشد، به خصوص اگر سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته باشد یا دارای ویژگیهای دیگری باشد که احتمال بازگشت آن را افزایش میدهد.
به جای استفاده از جراحی به عنوان اولین قدم، بسیاری از پزشکان اکنون ترجیح میدهند درمان را با شیمی پرتویی (پرتو درمانی و شیمی درمانی با هم) شروع کنند. اگر سرطانی پس از روند درمان باقی بماند، میتوان جراحی را برای حذف آن انجام داد. تحمل شیمی پرتویی میتواند دشوار باشد اما اغلب به خوبی لارنژکتومی کامل عمل میکند و فرصتی برای نجات حنجره را میدهد. اگر چارچوب حنجره (مانند غضروف تیروئید) در اثر سرطان از بین رفته باشد، مهم نیست که چه روش درمانی انتخاب شده باشد، حنجره ممکن است دیگر هرگز مانند حالت عادی کار نکند. در این موارد، بهترین روش درمانی ممکن است جراحی برای برداشتن حنجره و بافتهای مجاور مبتلا به سرطان (مانند غده تیروئید) باشد.
گزینه دیگر ممکن است شروع روند درمان فقط با شیمی درمانی باشد که به آن شیمی درمانی القایی (induction chemotherapy) میگویند. اگر تومور کوچک شود، پرتو درمانی یا شیمی پرتویی انجام میشود. اگر تومور کوچک نشود، جراحی معمولاً روش درمان بعدی است.
سرطانهایی که خیلی بزرگ هستند یا به حدی گسترش یافته اند که نمیتوانند به طور کامل توسط جراحی برداشته شوند، اغلب با پرتو درمانی، معمولاً با شیمی درمانی یا کتوکسیماب، درمان میشوند. گزینه دیگر ممکن است درمان با یک داروی ایمونوتراپی، به تنهایی یا با شیمی درمانی باشد. گاهی اوقات، اگر تومور به اندازه کافی کوچک شود، جراحی تومور و غدد لنفاوی گردن ممکن است یک گزینه باشد. اما برای بسیاری از سرطانهای پیشرفته، هدف روند درمان اغلب متوقف کردن یا کند کردن رشد سرطان تا حد ممکن و کمک به تسکین علائمی است که ممکن است ایجاد کند. اکثر متخصصان موافقند که در صورت ابتلا به سرطان حنجره در مراحل پیشرفته، شرکت در روند درمان یک کارآزمایی بالینی باید در نظر گرفته شود.
سرطانهای هیپوفارنکس (Hypopharyngeal cancers)
درمان این سرطانها اغلب سخت تر از سرطانهای حنجره است.
از آن جایی که آنها زمانی که کوچک هستند علائمی ایجاد نمیکنند، بیشتر آنها زمانی که تشخیص داده میشوند، در مرحله پیشرفته هستند. تومورهای این ناحیه نیز تمایل دارند به غدد لنفاوی گسترش پیدا کنند، حتی زمانی که توده آشکاری در گردن وجود ندارد. به همین دلیل، رسیدگی درمانی برای غدد لنفاوی گردن اغلب توصیه میشود.
مرحله اول سرطانهای هیپوفارنکس
گزینههای اصلی برای درمان اولیه این سرطانها، جراحی با اشعه و پرتو درمانی به غدد لنفاوی یا بدون آن است.
جراحی شامل برداشتن تمام یا بخشی از حلق (گلو) و همچنین غدد لنفاوی در یک یا هر دو طرف گردن (تحلیل غدد لنفاوی یا lymph node dissection) است. حنجره (جعبه صدا) نیز اغلب باید برداشته شود. افرادی که شانس بالایی برای بازگشت سرطان دارند (بر اساس آنچه در طول جراحی پیدا شده است) ممکن است با پرتو درمانی یا شیمی درمانی همراه با پرتو درمانی (شیمی پرتویی) درمان شوند.برخی از بیماران مبتلا به تومورهای کوچک ممکن است تحت پرتو درمانی به عنوان روش درمانی اصلی قرار گیرند. سرطان پس از تکمیل دوره درمان مجددا ارزیابی میشود و در صورت باقی ماندن سرطان، جراحی انجام میشود.
سرطانهای هیپوفارنکس مرحله II، III و IV
یکی از گزینههای درمانی این سرطانها جراحی برای برداشتن حلق، حنجره، غده تیروئید و غدد لنفاوی گردن است. این کار معمولاً با پرتودهی به تنهایی یا پرتو درمانی همراه با شیمی درمانی دنبال میشود، به خصوص اگر احتمال بازگشت سرطان بر اساس آنچه در طول جراحی یافت میشود، زیاد باشد.گزینه دیگر این است که ابتدا با پرتو درمانی و شیمی درمانی (شیمی پرتویی) درمان شوید. اگر بعد از روند درمان سرطان باقی بماند، جراحی میتواند آن را از بین ببرد.
گزینه سوم، انجام شیمی درمانی به عنوان اولین روش درمان است که شیمی درمانی القایی نامیده میشود. این کار معمولا با پرتو درمانی یا شیمی پرتویی، بسته به میزان کوچک شدن تومور، دنبال میشود. اگر تومور کوچک نشود، ممکن است جراحی انجام شود. اگر بعد از درمان گرههای لنفاوی گردن همچنان بزرگ شده باشند، میتوان برای برداشتن آنها جراحی انجام داد (تحلیل گره لنفاوی).
سرطانهایی که خیلی بزرگ هستند یا به حدی گسترش یافته اند که نمیتوانند به طور کامل توسط جراحی برداشته شوند، اغلب با پرتو درمانی درمان میشوند که معمولاً با شیمی درمانی یا کتوکسیماب ترکیب میشود. گزینه دیگر ممکن است درمان با یک داروی ایمونوتراپی، به تنهایی یا با شیمی درمانی باشد. گاهی اوقات، اگر تومور به اندازه کافی کوچک شود، جراحی برای برداشتن تومور و غدد لنفاوی گردن ممکن است یک گزینه باشد. اما برای بسیاری از سرطانهای پیشرفته، هدف درمان اغلب متوقف کردن یا کند کردن رشد سرطان تا حد ممکن و کمک به تسکین علائمی است که ممکن است ایجاد کند.
اکثر متخصصان موافقند که اگر سرطانهای هیپوفارنکس در مراحل پیشرفته دارید، شرکت در یک کارآزمایی بالینی برای انجام یک روش درمانی جدید باید در نظر گرفته شود.سرطانهای حنجره و هیپوفارنکس که پس از درمان پیشرفت کرده یا عود میکنند
اگر سرطان در طول روند درمان به رشد خود ادامه دهد (پیشرفت کند) یا دوباره عود کند.
روند درمانی بیشتر به محل و وسعت سرطان، روشهای درمانی که استفاده شده است و زمان آن ها و همچنین به سلامت فرد و تمایل وی برای دوره درمانی بیشتر بستگی دارد. عود میتواند موضعی (در همان جایی که شروع شده است یا نزدیک آن) یا دور (به سایر قسمتهای بدن مانند ریهها یا استخوانها گسترش یابد) باشد. مهم است که هدف هر روش درمانی دیگری را درک کنید – اگر تلاش برای درمان سرطان، کند کردن رشد آن یا کمک به تسکین علائم باشد. همچنین درک مزایا و خطرات روش درمانی بیشتر مهم است.ئاز آن جایی که درمان عود سرطان سخت است، بیماران ممکن است بخواهند در مورد شرکت در آزمایشات بالینی روشهای درمانی جدیدتر فکر کنند.
عود موضعی (Local recurrence)
عود موضعی در افرادی که قبلاً جراحی محدودی مانند لارنژکتومی جزئی داشته اند، اغلب با جراحی گسترده تر (مانند لارنژکتومی کامل) قابل درمان است. این روش ممکن است با پرتو درمانی یا شیمی پرتویی (پرتو درمانی و شیمی درمانی همزمان داده میشود) دنبال شود.عود موضعی نیز ممکن است با ایمونوتراپی به تنهایی یا همراه با شیمی درمانی درمان شود. در برخی موارد، شیمی درمانی ممکن است همراه با کتوکسیماب داده شود یا ممکن است از شیمی پرتویی استفاده شود.
اگر سرطان به صورت موضعی پس از پرتو درمانی عود کند، درمان معمول لارنژکتومی کامل است اما گاهی اوقات از پرتو درمانی بیشتری نیز استفاده میشود.
اگر جراحی نمیتواند انجام شود، ایمونوتراپی به تنهایی یا همراه با شیمی درمانی یا شیمی پرتویی میتواند برای کمک به کنترل سرطان و کاهش هر گونه مشکلی که ممکن است ایجاد کند، استفاده شود. (به این روش مراقبت تسکینی یا حمایتی میگویند.)
عود دور (Distant recurrence)
عود دور که در آن پرتو درمانی و جراحی گزینه مناسبی نیستند، میتواند با ایمونوتراپی به تنهایی یا ایمونوتراپی همراه با شیمی درمانی درمان شود. گزینه دیگر ممکن است درمان با یک عامل هدفمند، به تنهایی یا با شیمی درمانی باشد. در صورتی که فرد بتواند از نظر فیزیکی آن را تحمل کند، ممکن است از شیمی پرتویی نیز استفاده شود.
اگر فقط تعداد کمی تومور وجود داشته باشد، ممکن است جراحی انجام شود. پرتو درمانی یا شیمی درمانی نیز گزینههای مناسبی هستند.
شیمی درمانی، ایمونوتراپی یا شیمی پرتویی میتوانند برای کمک به کنترل سرطان و کاهش هر گونه مشکلی که ممکن است ایجاد کند، استفاده شوند. (همان مراقبت تسکینی یا حمایتی)
مطالعه صدها مطلب علمی در حوزه بیولوژی
آرشیو جدیدترین خبرهای روز دنیای بیولوژی
مترجم: فاطمه فریادرس