مقدمه‌ای بر درمان پسوریازیس
پسوریازیس یک اختلال خودایمنی مزمن است که قابل درمان نیست، اما می‌توان آن را به طور موثر تا حدی کنترل کرد. این کنترل معمولاً با خودمراقبتی، داروها و درمان با اشعه ماوراء بنفش (UV) انجام‌پذیرند.
علی‌رغم بسیاری از گزینه‌های درمانی، کنترل لکه‌های پوستی ملتهب و پوسته‌دار که با این بیماری همراه هستند می‌تواند مشکل باشد. این نیاز به یک رویکرد درمانی فردی بر اساس نوع، محل و شدت پسوریازیس هر فرد دارد.
همه افراد به روش‌های درمانی پسوریازیس به طور یکسان پاسخ نمی‌دهند. ممکن است برای یافتن ترکیبی از درمان‌های کارآمد، به صبر و پشتکار نیاز داشته باشید.
این مقاله به بررسی داروهای بدون نسخه (OTC) و با نسخه‌ای که معمولاً برای درمان پسوریازیس استفاده می‌شوند، گزینه‌های مختلف نوردرمانی، و مراقبت از پوست و استراتژی‌های سبک زندگی می‌پردازد که می‌توانند مفید باشند.
درمان‌های خانگی و سبک زندگی
راهبردهای خودمراقبتی با هدف کاهش خشکی، خارش و پوسته پوسته شدن پلاک‌های پوستی می‌تواند برای کمک به مدیریت علائم و حاد شدن در افراد مبتلا به پسوریازیس خفیف کافی باشد. در موارد شدیدتر، آن‌ها می‌توانند مکمل‌های درمانی دیگری استفاده کنند.
مراقبت پوستی
داشتن برنامه حمام کردن به صورت روزانه و مرطوب کردن پوست می‌تواند به کاهش پوسته پوسته شدن و تسکین خارش مداوم کمک کند.
گرمای زیاد باعث التهاب و افزایش خطر حاد شدن علائم پوستی می‌شود. در معرض آب قرار گرفتن بیش از حد پوست باعث افزایش خشکی پوست می‌شود. بنابراین از آب گرم ملایم به جای آب داغ استفاده کنید. همچنین دوش گرفتن را به پنج دقیقه و حمام کردن را به 15 دقیقه محدود کنید و از شستشوی بیش از حد بدنتان خودداری کنید.
یک لیف نرم برای جدا کردن فلس‌های شل نیاز دارید. استفاده از شامپو بصورت روزانه راه خوبی برای شستشوی ملایم پلاک‌های پوست سر است.
پس از دوش گرفتن یا حمام کردن، پوست را خشک کرده و بلافاصله با یک لوسیون نرم‌کننده بدون عطر، که حاوی مرطوب‌کننده است، استفاده کنید تا یک سد محافظ برای پوست ایجاد کنید.
برای حفظ اثر مرطوب‌کننده، پوست مرطوب شده را با یک پوشش غیر جاذب (مانند روکش یا دستکش پلاستیکی) برای چند ساعت یا حتی یک شب تا صبح بپوشانید.
تسکین خارش
یک لیف نرم برای جدا کردن فلس‌های شل نیاز دارید. استفاده از شامپو بصورت روزانه راه خوبی برای شستشوی ملایم پلاک‌های پوست سر است.
پس از دوش گرفتن یا حمام کردن، پوست را خشک کرده و بلافاصله با یک لوسیون نرم‌کننده بدون عطر، که حاوی مرطوب‌کننده است، استفاده کنید تا یک سد محافظ برای پوست ایجاد کنید.
برای حفظ اثر مرطوب‌کننده، پوست مرطوب شده را با یک پوشش غیر جاذب (مانند روکش یا دستکش پلاستیکی) برای چند ساعت یا حتی یک شب تا صبح بپوشانید.
نگهداری مرطوب‌کننده در یخچال راه خوبی برای استفاده از مزایای تسکین‌دهنده سرما است.
حمام بلغور جو دوسر همچنین می‌تواند با نرم کردن و لایه‌برداری ملایم پوست یا از بین بردن سلول‌های مرده پوست از لایه بیرونی پوست، خارش را کاهش دهد. می‌توانید محصولات مربوط به حمام بلغور جو دوسر را از داروخانه خریداری کنید یا خودتان با آسیاب کردن بلغور جو دوسر صبحانه در غذاساز، درست کنید. به اندازه کافی به آن آب گرم اضافه کنید تا یک مایع شیری ایجاد شود.
نمک اپسوم نیز می‌تواند گاهی کمک کند. مقداری را به یک وان آب گرم اضافه کنید و تا 15 دقیقه در آن بمانید.
جلوگیری از ایجاد آسیب و زخم شدن
تقریباً هر نوع ترومای پوستی می‌تواند در افراد مبتلا به پسوریازیس شعله‌ور یا حاد شود. اثر Koebner، می‌تواند در نتیجه بریدگی، سوختگی، خراشیدن یا هر چیزی که باعث اصطکاک یا التهاب شدید می‌شود، رخ دهد.
مثلا:
- خراش شدید
- اصلاح با تیغ زبر یا ژل اصلاح خیلی کم
- بستن کمربند تنگ و استفاده از پارچه خشن
- آفتاب گرفتن
- نیش حشرات
- واکنش‌های آلرژیک پوستی
در حالی که برخی از آسیب‌های پوستی اتفاق می‌افتند، می‌توان با انجام اقدامات احتیاطی لازم، مانند استفاده از کرم‌های ضد آفتاب یا دافع حشرات، پوشیدن پارچه‌های نرم، تعویض منظم تیغ اصلاح، از آسیب‌های پوستی جلوگیری کرد.
خلاصه
حمام کردن در آب گرم به جای آب داغ و مرطوب کردن پوست اغلب مفید است. سعی کنید تا حد امکان از آسیب‌های پوستی و گرمای بیش از حد یا در معرض آب ماندن بیش از حد خود جلوگیری کنید.
درمان‌های بدون نسخه
داروهای OTC می‌تواننو تسکین‌دهنده‌ی پسوریازیس خفیف باشند یا در ترکیب با داروهای تجویزی برای موارد شدیدتر استفاده شوند.
حتی اگر می‌توانید محصولات OTC را به تنهایی خریداری کنید، باید از خوددرمانی اجتناب کنید.
پسوریازیس می‌تواند علائمی شبیه بیماری‌های دیگر را ایجاد کند و بالعکس. بدون تشخیص مناسب، ممکن است به اشتباه درمان را برای بیماری پوستی دیگری انجام دهید؛ یا بدتر از آن، نسبت به بیماری جدی‌تری که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد، بی‌توجه باشید.
کرم هیدروکورتیزون
کرم هیدروکورتیزون OTC 1% نقش کلیدی در خط اول درمان پسوریازیس خفیف است. این کرم با مسدود کردن پروتئین‌های التهابی، به نام سیتوکین‌ها عمل می‌کند و در نتیجه قرمزی، تورم و خارش پوست را کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی شامل سوزش یا سوزش در محل مصرف، آکنه، تغییر رنگ پوست و افزایش خارش است.
کرم هیدروکورتیزون نباید روی صورت یا اندام تناسلی استفاده شود مگر اینکه توسط پزشک شما تجویز شود. استفاده طولانی مدت از آن می‌تواند باعث نازک شدن غیرقابل‌برگشت پوست یا آتروفی پوست شود.
کرم بی‌حسی
برخی از کرم‌های ضدخارش با بی‌حس کردن موقت گیرنده‌های عصبی در پوست عمل می‌کنند. این‌ها شامل محصولات ساخته شده با منتول یا کافور، یا مسکن‌های موضعی (که روی پوست اعمال می‌شود) حاوی بنزوکائین هستند.
آنتی‌هیستامین‌ها (داروهای ضدحساسیت)
آنتی‌هیستامین‌های خوراکی با مسدود کردن مواد شیمیایی به نام هیستامین که علائم آلرژی را تحریک می‌کنند، عمل می‌کنند. با انجام این کار، می‌توانند به کاهش خارش کمک کنند.
برخی از آن‌ها مانند بنادریل (دیفن هیدرامین) اثر آرام‌بخشی دارند که اگر خارش شما را در شب بیدار نگه دارد، می‌تواند مفید باشد.
محصولات سالیسیلیک اسید
اسید سالیسیلیک در دسته‌ی کراتولیتیک‌ها طبقه‌بندی می‌شود، نوعی دارویی که به برداشتن پوست اضافی کمک می‌کند. این کار با حل کردن فلس‌ها انجام می‌شود تا بتوان آن‌ها را به راحتی شست و پاک کرد. این کار باعث می‌شود که داروهایی که روی پوست استفاده می‌شوند راحت‌تر جذب شوند.
اسید سالیسیلیک در انواع محصولات OTC از جمله کرم‌ها، شامپوها، صابون‌ها و لوسیون‌ها موجود است.
اسید سالیسیلیک گاهی اوقات می‌تواند باعث تحریک شود و ممکن است منجر به ریزش موی موقت در ناحیه‌ای شود که در آن استفاده می‌شود.
محصولات قطران زغال سنگ
قطران زغال سنگ بیش از یک قرن است که برای درمان پسوریازیس و سایر بیماری‌های پوستی استفاده می‌شود. این محصول با تسکین التهاب و کند کردن رشد سلول‌های پوست عمل می‌کند. هنگامی که طبق تجویز مصرف شود، می‌تواند در عرض حدود هشت هفته به بهبود قابل توجهی در پلاک‌های پسوریازیس بیانجامد.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) اعلام کرده است که محصولات حاوی 0.5٪ تا 5٪ قطران زغال سنگ برای درمان پسوریازیس ایمن و موثر هستند.
شما می‌توانید محصولات قطران زغال سنگ را به‌صورت لوسیون‌ها، کرم‌ها، محلول‌های حمام و درمان‌های پوست سر تهیه کنید. بسته به محصول، قطران زغال سنگ معمولاً به مدت یک یا دو ساعت روی پوست باقی می‌ماند و سپس باید آبکشی شوند.
عوارض جانبی قطران زغال سنگ حداقل است و ممکن است شامل تحریک و قرمزی پوست باشد. قطران زغال سنگ بوی تند و رزینی دارد و در صورت ریختن روی پارچه می‌تواند به طور دائمی پارچه را لکه‌دار کند.
شامپوهای دارویی
درمان پسوریازیس پوست سر می‌تواند دشوارتر باشد زیرا موها می‌توانند بصورت مانع در مسیر داروهای موضعی قرار گیرند. شامپوهای دارویی (حاوی اسید سالیسیلیک، قطران یا هر دو) معمولاً به تنهایی یا به همراه درمان موضعی استفاده می‌شوند.
برای بهره‌وری بهینه از شامپوی دارویی، آن را روی پوست سر ماساژ دهید و اجازه دهید به مدت 5 تا 10 دقیقه بماند و سپس موها را به آرامی شانه و آبکشی کنید. این کار می‌تواند به شل شدن پلاک‌ها بدون درد و خونریزی کمک کند.
خلاصه
داروهای OTC، مانند هیدروکورتیزون 1٪، می‌توانند برای درمان موثر پسوریازیس خفیف کافی باشد. اگر قبلاً پسوریازیس در شما تشخیص داده نشده است، به پزشک مراجعه کنید تا سایر شرایط جدی پوستی در شما بررسی شود.
داروهای تجویزی یا با نسخه
داروهای تجویزی موضعی به‌عنوان پایه اصلی درمان پسوریازیس متوسط تا شدید در نظر گرفته می‌شوند.
داروهای موضعی فقط مناطقی را که روی آن اعمال می‌شوند درمان می‌کنند، اما داروهای سیستمیک (از طریق دهان یا تزریق به پوست یا رگ خونی) کل بدن را از داخل درمان می‌کنند.
از داروهای سیستمیک زمانی استفاده می‌شود که داروهای موضعی به تنهایی قادر به کنترل پسوریازیس نباشند. برخی از آن‌ها کل سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، در حالی که برخی دیگر بخش‌های خاصی از پاسخ ایمنی را هدف قرار می‌دهند.
کورتیکواستروئیدهای موضعی
کورتیکواستروئیدهای موضعی می‌توانند به کاهش التهاب، به ریزش سلول‌های پوستی کمک کرده و به بازسازی پوست سالم کمک کنند. آن‌ها فرمولاسیون‌های مختلفی دارند و بر اساس شدت و محل ضایعات تجویز می‌شوند.
انواع آن‌ها عبارتند از:
- پمادها: چرب، اما با اثر قوی
- کرم‌ها: بهترین کرم‌ها برای صورت، کشاله ران یا زیربغل
- روغن‌ها: برای کل بدن یا به‌عنوان یک درمان شبانه برای پوست سر استفاده می‌شود
- ژل و فوم: به راحتی روی پوست سر و نواحی پر مو اعمال می‌شود
- اسپری‌ها: عموماً با قدرت اثر بالا
- نوارها: برای استفاده روی زانو یا آرنج
کورتیکواستروئیدهای موضعی در صورت عدم استفاده طبق دستور و تحویز می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند.
به‌عنوان مثال، اگر در اطراف چشم استفاده شود، می‌تواند به داخل بافت‌ها نفوذ کند و با ایجاد آب سیاه یا آب مروارید بینایی را تحت تاثیر قرار دهد. استروئیدهای خیلی قوی می‌توانند باعث آکنه، روزاسه و تلانژکتازی (وریدهای عنکبوتی) شوند.
نازک شدن پوست، ترک‌های پوستی و روشن شدن پوست (هیپوپیگمانتاسیون) در هنگام مصرف بیش از حد کورتیکواستروئیدها شایع هستند.
مشتقات ویتامین D
داروهای پسوریازیس مشتق شده از ویتامین D، معروف به آنالوگ‌های ویتامین D، با کاهش سرعت رشد سلول‌های پوست عمل می‌کنند. این داروهای موضعی کار را به آرامی انجام می‌دهند و حدود 4 تا 6 هفته طول می‌کشد تا نتیجه حاصل شود. گفته می‌شود، آن‌ها هیچ یک از عوارض جانبی طولانی مدت استروئیدهای موضعی را ندارند.
دوونکس (کلسیپوترین) مشتقی از ویتامین D است که معمولاً تجویز می‌شود و به صورت کرم یا محلول پوست سر عرضه می‌شود. Dovonex را می‌توان به طور مداوم استفاده کرد و آن را به همراه درمان‌های دیگر، از جمله استروئیدهای موضعی و درمان با نور UV استفاده کرد.
مهارکننده‌های کلسینورین
مهارکننده‌های کلسینورین، که به‌عنوان تعدیل‌کننده‌های سیستم ایمنی نیز شناخته می‌شوند، با مسدود کردن یک ماده شیمیایی مورد نیاز برای تحریک پاسخ التهابی عمل می‌کنند. این داروها ملایم هستند و حتی می‌توان آن‌ها را روی صورت و کشاله ران نیز استفاده کرد.
پروتوپیک (تاکرولیموس) و الیدل (پیمکرولیموس) توسط FDA برای درمان اگزما تایید شده‌اند اما از آن‌ها برای درمان انواع پسوریازیس نیز استفاده می‌شوند. عوارض جانبی حاصل از آن‌ها خفیف هستند و شامل خارش، آکنه، قرمزی، سوزش، گزش، حساسیت به سرما یا گرما و فولیکولیت می‌باشد.
FDA هشدار مهمی را در سال 2005 صادر کرد که نشان می‌داد این داروها ممکن است با سرطان پوست و لنفوم مرتبط باشند. با این حال، آکادمی درماتولوژی آمریکا قاطعانه اعلام کرده است که هیچ ارتباط قانع کننده‌ای پیدا نشده است و این داروها زمانی که طبق تجویز مصرف شوند، ایمن و مؤثر هستند.
رتینوئیدهای موضعی
رتینوئیدها که از ویتامین A مشتق شده‌اند، می‌توانند به کاهش رشد سلول‌های پوستی کمک کنند که درنتیجه به کاهش ایجاد لکه‌های پوستی خشک و خارش‌دار در مبتلایان به پسوریازیس می‌انجامد.
تازوراک (تازاروتن) رتینوئید موضعی تایید شده برای درمان پسوریازیس پلاکی است. زمانی که با سایر داروهای پسوریازیس استفاده شود، بهترین نتیجه را دارد. همچنین می‌تواند پوست را نسبت به اشعه ماوراء بنفش حساس‌تر کند تا با درمان با نور UV نتایج بهتری حاصل شود.
این دارو را می‌توان در اکثر قسمت‌های بدن از جمله ناخن‌ها استفاده کرد، اما اثبات شده است که باعث تحریک پوست می‌شود. به این ترتیب، فقط باید بر روی صورت یا اندام تناسلی تحت نظر متخصص پوست، می‌تواند استفاده شود.
Tazorac نباید در دوران بارداری استفاده شود زیرا می‌تواند به جنین آسیب برساند.
Tazorac به صورت کرم، ژل یا فوم موجود است. عوارض جانبی متداول شامل خارش، قرمزی و سوزش در محل مصرف است. استفاده از مرطوب‌کننده قبل از مصرف آن می‌تواند این علائم را
به حداقل برساند.
پسوریاتک (آنترالین)
آنترالین از اوایل دهه 1900 وجود داشت و زمانی استاندارد طلایی درمان پسوریازیس بود. اگر چه داروهای موثرتر (تمیزتر) جایگزین آن شده است، آنترالین هنوز هم گاهی اوقات، در صورت عدم تسکین موثر سایر داروها، به عنوان یک گزینه جایگزین استفاده می‌شود.
Psoriatec، می‌تواند از تولید بیش از حد سلول‌های پوست، لکه‌دار شدن یا تحریک پوست جلوگیری کند یا سرعت آن را کم کند. این دارو مستقیماً روی پوست مالیده می‌شود و 30 دقیقه باقی می‌ماند و سپس با آب خنک یا ولرم شسته می‌شود.
پسوریاتک ممکن است باعث قرمزی و سوزش شود اما حتی با استفاده طولانی مدت به پوست آسیب نمی‌رساند. همچنین هزینه کمتری نسبت به برخی از درمان‌های جدیدتر پسوریازیس دارد.
گیرنده‌های آریل هیدروکربن
کرم Vtama (tapinarof) 1% یک آگونیست گیرنده آریل هیدروکربن است که به تازگی برای درمان پسوریازیس پلاکی خفیف، متوسط و شدید در بزرگسالان تایید شده است. این ماده با فعال کردن گیرنده‌های هیدروکربنی آریل واقع در پوست باعث کاهش التهاب می‌شود.
این کرم یک بار در روز استفاده می‌شود و نشان داده شده است که برای استفاده در نقاط مختلف بدن – از جمله مناطق حساس پوست – موثر و ایمن است. عوارض جانبی شایع عبارتند از خارش، فولیکولیت، بثورات پوستی و سردرد.
این اولین و تنها داروی موضعی غیر استروئیدی مورد تایید FDA در کلاس خود است.
DMARDS
داروهای ضدروماتیسمی (DMARDs) مانند متوترکسات و سیکلوسپورین با تضعیف سیستم ایمنی عمل می‌کنند. هنگامی که پسوریازیس پلاکی متوسط تا شدید با داروهای خوراکی درمان می‌شوند، این‌ها معمولاً اولین داروهایی هستند که استفاده می‌شوند.
متوترکسات می‌تواند عوارض جانبی اعم از آسیب کبدی تا سرکوب مغز استخوان ایجاد کند که باعث کاهش تولید سلول‌های خونی می‌شود. برای جلوگیری از عوارض درمان، آزمایش خون دوره‌ای لازم است.
داروهای بیولوژیکی
داروهای بیولوژیکی داروهایی هستند که از سلول‌های زنده کشت شده در آزمایشگاه به دست می‌آیند.
این داروها به جای تأثیر بر کل سیستم ایمنی، گلبول‌های سفید خونی که پاسخ التهابی را تحریک می‌کنند یا سیتوکین های خاص (مانند فاکتور نکروز تومور آلفا، اینترلوکین 17-A یا اینترلوکین‌های 12 و 23) را مسدود می‌کنند.
انواع مختلفی از داروهای بیولوژیکی برای درمان پسوریازیس متوسط تا شدید و آرتریت پسوریاتیک، نوعی آرتریت مرتبط با این بیماری پوستی، استفاده می‌شوند. بیشتر داروهای بیولوژیکی از طریق تزریق یا انفوزیون IV (از طریق ورید) استفاده می‌شوند.
هنگام مصرف داروهای بیولوژیکی، توجه داشته باشید که ممکن است بین سه تا چهار ماه طول بکشد تا نتایج قابل توجه مشاهده شود. پیش از آن، ممکن است بدتر شدن موقت علائم پسوریازیس را تجربه کنید
از جمله داروهای بیولوژیک مورد استفاده برای پسوریازیس عبارتند از:
- Cosentyx (secukinumab)
- انبرل (اتانرسپت)
- هومیرا (ادالیموماب)
- Remicade (infliximab)
- Stelara (ustekinumab)
- ترمفیا (گوسل کوماب)
سرکوب سیستم ایمنی، کاهش توانایی سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت‌ها، یک عارضه جانبی رایج است. به همین دلیل، آزمایش سل (TB) و سایر بیماری‌های عفونی اغلب قبل از شروع درمان مورد نیاز است.
سایر عوارض جانبی شامل درد در محل تزریق، لرز، ضعف، اسهال، تهوع، استفراغ و بثورات پوستی است.
همچنین نوعی داروی بیولوژیک به نام مهارکننده‌های JAK، مانند Xeljanz (توفاسیتینیب) وجود دارد که داروهای خوراکی برای آرتریت پسوریاتیک هستند. عوارض جانبی شایع عبارتند از سردرد، اسهال و عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی.
Xeljanz و سایر مهارکننده‌های JAK هشدارهای مصرفی خاصی دارند که می‌توانند خطرات جدی مرتبط با مانند حمله قلبی یا سکته مغزی، سرطان، عفونت، لخته شدن خون و مرگ را افزایش دهند.
رتینوئیدهای خوراکی
گاهی اوقات یک رتینوئید خوراکی مانند سوریاتان (اسیترتین) برای افراد مبتلا به پسوریازیس متوسط تا شدید تجویز می‌شود.
سوریاتان به ویژه برای افراد مبتلا به پسوریازیس ناخن، پسوریازیس پوسچولار (شامل تاول‌های پر از چرک) و پسوریازیس اریترودرمیک (نوع نادری که باعث بثورات قرمز گسترده می‌شود) مفید است.
رتینوئیدهای خوراکی همچنین برای افراد مبتلا به سرکوب سیستم ایمنی که گزینه مناسبی برای مصرف متوترکسات یا بیولوژیک نیستند، ایده‌آل هستند.
برخلاف سایر داروهای خوراکی، سوریاتان را می‌توان همراه با داروهای بیولوژیک مصرف کرد. اما، نباید آن را با هیچ محصول رتینوئید دیگری استفاده کرد زیرا ممکن است منجر به مسمومیت با ویتامین A شود.
سوریاتان هرگز نباید در دوران بارداری استفاده شود زیرا خطر نقص مادرزادی وجود دارد. زنان در سنین باروری باید در حین مصرف سوریاتان از دو نوع پیشگیری از بارداری استفاده کنند و همچنین تست بارداری ماهانه انجام دهند.
مهارکننده‌های PDE4
Otezla (apremilast) یک داروی خوراکی است که به‌عنوان یک مهارکننده PDE4 طبقه‌بندی می‌شود. این دارو برای درمان پسوریازیس متوسط تا شدید و همچنین آرتریت پسوریاتیک فعال تایید شده است.
Otezla با مسدود کردن آنزیمی به نام فسفودی استراز 4 (PDE4) عمل می‌کند که باعث افزایش التهاب در سلول‌ها می‌شود. عوارض جانبی شامل اسهال، سردرد، تهوع، عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی، استفراغ، آبریزش بینی، درد شکم و خستگی است.
خلاصه
نسخه‌های موضعی، مانند کورتیکواستروئیدها و مشتقات ویتامین D، درمان‌های اولیه برای پسوریازیس متوسط تا شدید هستند. داروهای خوراکی یا تزریقی تهاجمی‌تر هستند و خطر عوارض جانبی جدی را به همراه دارند، بنابراین معمولاً تنها در صورتی استفاده می‌شوند که داروهای موضعی علائم حاد پوسته پوسته شدن و التهاب نتوانند مدیریت کنند.
روش‌های درمانی تخصصی محور
پسوریازیس با جراحی درمان نمی‌شود. با این حال، این وضعیت به نور خورشید پاسخ می‌دهد و زمانی که قرار گرفتن در معرض آن به حدود 10 دقیقه در روز محدود شود، می‌تواند به شکل قابل توجهی بهبود یابد.
درمان با اشعه ماوراء بنفش که فتوتراپی نیز نامیده می‌شود از همین اصل استفاده می‌کند. انتشار کنترل شده اشعه ماوراء بنفش می‌تواند تولید سلول‌های پوست را کند کرده و به بهبودی کمک کند. فتوتراپی در درمان پسوریازیس به تنهایی یا همراه با داروهای موضعی یا سیستمیک بسیار موثر است.
انواع فتوتراپی
فتوتراپی دارای اثرات سرکوب‌کننده در سیستم ایمنی و ضد التهابی است که برای افراد مبتلا به پسوریازیس مفید است. به ویژه زمانی مفید است که بیش از 30 درصد بدن تحت تأثیر قرار گرفته باشد و درجه بیماری متوسط تا شدید باشد.
سیستم‌های فتوتراپی یا نور ماوراء بنفش قوی‌تر B (UVB) یا نور ماوراء بنفش ضعیف‌تر A (UVA) به شرح زیر است:
- UVB باریک (NB-UVB): این بیشتر برای پسوریازیس استفاده می‌شود و شامل استفاده از بخش کوچک‌تر و شدیدتر UVB می‌باشد. می‌توان آن را به همراه قطران زغال سنگ استفاده کرد که پوست را به نور حساس‌تر می‌کند، یا می‌توان بدون آن استفاده شود. استفاده با قطران زغال سنگ به‌عنوان درمان گوکرمن شناخته می‌شود.
- پسورالن به علاوه UVA (PUVA): پوست با یک عامل به نام پسورالن درمان می‌شود. این امر ضروری در نظر گرفته می‌شود زیرا UVA معمولاً ضعیف‌تر از آن است که به تنهایی موثر باشد.
- لیزر درمانی اگزایمر: لیزرهای اگزایمر، که پرتوهای متمرکز نور UVB را تولید می‌کنند، برای درمان نواحی کوچک‌تر پوست، مانند آرنج یا زانو (جایی که پسوریازیس می‌تواند سرسخت‌تر باشد) استفاده می‌شوند.
- UVB با باند پهن (BB-UVB): این طیف وسیع‌تری از UVB است و همچنین می‌تواند با قطران زغال سنگ نیز استفاده شود. UVB باند پهن نسبت به سایر انواع فتوتراپی کمتر موثر است و معمولاً فقط زمانی استفاده می‌شود که NB-UVB گزینه‌ی مناسبی نباشد.
به‌طور معمول دوره فتوتراپی سه تا پنج جلسه در هفته به مدت چند هفته می‌باشد و به دنبال آن جلسات درمانی دیگر نیز گاه به گاه انجام می‌شود.
عوارض جانبی بالقوه شامل سوزش، خارش، قرمزی و آفتاب سوختگی (به ویژه در افراد با پوست روشن) است.
این درمان همچنین خطر ابتلا به سرطان پوست، به ویژه کارسینوم سلول سنگفرشی را افزایش می‌دهد. احتمال این خطرات برای افرادی که درمان PUVA را در مدت زمان طولانی دریافت می‌کنند، بالاتر است.
فتوتراپی برای افرادی که دچار سرکوب سیستم ایمنی هستند، یا داروهایی مصرف می‌کنند که حساسیت به نور را افزایش می‌دهند، مناسب نیست.
همچنین افرادی که سابقه سرطان پوست (به ویژه ملانوم)، بیماری خودایمنی لوپوس، یا اختلالات حساسیت به نور مانند پروتوپورفیری اریتروپوئیتیک دارند، نباید از آن استفاده کنند.
خلاصه
قرار گرفتن پوست در معرض اشعه ماوراء بنفش تحت نظارت پزشک اغلب یک درمان موثر برای پسوریازیس متوسط تا شدید است. ممکن است به تنهایی یا با برخی درمان‌های دیگر استفاده شود. با این حال، این درمان برای همه مناسب نیست.
طب مکمل و جایگزین
مردم به طور مرتب به درمان‌های طبیعی برای حمایت از درمان‌های پزشکی استاندارد پسوریازیس روی می‌آورند. با این حال، تعداد بسیار کمی از این‌ها – از جمله آلوئه ورا یا زردچوبه – در تحقیقات بالینی نقش موثری ایفا کرده‌اند.
موارد زیر چند استثنا هستند که از آن‌ها معمولاً در کنار سایر درمان‌ها استفاده می‌شود.
درمان‌های ذهنی و بدنی
استرس عامل اصلی عود پسوریازیس است. بر اساس یک بررسی در سال 2018 از مطالعات مربوط به نشانگرهای بیماری، تخمین زده شده که حدود 40٪ تا 80٪ از افراد مبتلا به پسوریازیس استرس را به‌عنوان یک عامل عودکننده معرفی می‌کند.
تکنیک‌های خاصی برای کاهش استرس وجود دارد که اگر به طور مداوم تمرین شوند، می‌توانند کمک‌کننده باشند.
این‌ها عبارتند از:
- مدیتیشن یا تکنیک‌های تمرکز
- تمرینات تنفس عمیق که شامل تنفس آهسته به داخل و خارج می‌شود
- یوگا، تمرینی که می‌تواند شامل حرکات ملایم و مدیتیشن باشد
- تصویرسازی هدایت‌شده، که شامل فکر کردن در مورد یک صحنه آرامش‌بخش و اینکه چگونه تمام حواس شما را درگیر می‌کند، می‌شود
- ریلکس کردن عضلات (PMR)، که شامل کشش و سپس شل کردن عضلات است
- بیوفیدبک، که از حسگرها برای اندازه‌گیری عملکردهای فیزیکی مختلف استفاده می‌شود، بنابراین می‌توانید درباره پاسخ‌های استرس فردی خود و آنچه ممکن است برای مدیریت آن‌ها انجام دهد، اطلاعات بیشتری کسب کنید.
کپسایسین
کپسایسین یک ماده شیمیایی مشتق شده از فلفل چیلی است که به نظر می‌رسد وقتی روی پوست استفاده می‌شود سیگنال‌های درد را مسدود می‌کند. این می‌تواند به کاهش خارش و ناراحتی کمک کند.
کپسایسین به‌عنوان کرم یا پچ موضعی با نام‌های تجاری مختلف فروخته می‌شود.
تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که کرم‌های موضعی حاوی 0.025٪ کپسایسین می‌توانند برای خارش حاصل از پسوریازیس مفید باشند، اما تحقیقات بیشتری در این باره لازم است.
کپسایسین نباید روی پوست زخم یا جراحت دیده مالیده شود.
بیوتین
بیوتین نوعی ویتامین B است که گاهی اوقات برای درمان پسوریازیس ناخن استفاده می‌شود. مکانیسم‌های بیماری که باعث خرد شدن، فرورفتگی یا بلند شدن صدف ناخن می‌شوند را تغییر نمی‌دهد، بلکه رشد طبیعی ناخن را در صورت استفاده به همراه درمان‌های موضعی افزایش می‌دهد.
طبق گفته مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، کمبود بیوتین یکی از دلایل اصلی شکنندگی ناخن‌ها است. مصرف روزانه توصیه شده حدود 30 میکروگرم در روز (میلی‌گرم) است، اما در صورت مشکوک بودن به کمبود این مکمل، ممکن است پزشک شما مقدار بیشتری را تجویز کند.
خلاصه
حفظ یک روال ملایم مراقبت از پوست، مانند حمام کردن روزانه و مرطوب کردن، می‌تواند به مدیریت پسوریازیس خفیف کمک کند. افزودن داروهای OTC می‌تواند در هنگام حاد شدن علائم کمک کند.
پسوریازیس متوسط و شدید نیاز به مراقبت بیشتری دارد و معمولاً با تجویز داروهای موضعی و نور درمانی، درمان می‌شود. اگر این درمان‌ها کافی نباشند، ممکن است داروهای خوراکی یا تزریقی برای سرکوب یا هدف قرار دادن بخش‌هایی از سیستم ایمنی تجویز شود.
پاسخ به درمان‌ها از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. ممکن است لازم باشد گزینه‌های مختلفی را تحت نظر متخصص خود امتحان کنید تا ببینید چه درمانی برای شما بهتر است.
سوالات متداول شما
- چگونه پسوریازیس خفیف درمان می‌شود؟
پسوریازیس خفیف را معمولاً می‌توان با کرم هیدروکورتیزون 1 درصد بدون نسخه و استفاده از مرطوب کننده‌ها و نرم کننده‌ها برای مرطوب نگه داشتن پوست درمان کرد. مرطوب کننده‌های حاوی اسید سالیسیلیک برای از بین بردن پوست خشک و پوسته پوسته شده مفید هستند. کرم‌های ضدخارش می‌توانند به تسکین خارش و کاهش خراش کمک کنند.
- چگونه پسوریازیس متوسط تا شدید درمان می‌شود؟
معمولاً از داروهای موضعی مانند استروئیدها و رتینوئیدها استفاده می‌شود. آن‌ها را می‌توان با داروهای خوراکی مانند متوترکسات، انبرل (اتانرسپت) و غیره را برای موارد شدیدتر ترکیب کرد.
- چگونه پسوریازیس ناخن درمان می‌شود؟
همان درمان‌هایی که برای پسوریازیس پوست کار می‌کنند، برای پسوریازیس ناخن نیز مؤثر هستند. در موارد شدید از تزریق استروئید به بستر یا ماتریکس ناخن (جایی که ناخن شروع به رشد می‌کند) استفاده می‌شود. ممکن است برای برداشتن ناخن‌های بد شکل نیاز باشد تا ناخن‌های جدید رشد کنند.
- چگونه فتوتراپی پسوریازیس را درمان می‌کند؟
قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) با کند کردن رشد سلول‌های پوستی آسیب دیده عمل می‌کند. انواع مختلفی از فتوتراپی وجود دارد که هر کدام از آن‌ها از نوارهای خاصی برای رسیدن اشعه ماوراء بنفش به نقطه‌ی موردنظر استفاده می‌کنند.
- آیا درمان‌های طبیعی برای پسوریازیس وجود دارد؟
یکی از قدیمی‌ترین درمان‌ها قطران سرد است که باعث ریزش سلول‌های پوست می‌شود. قطران زغال سنگ که به صورت بدون نسخه در لوسیون‌ها، کرم‌ها و شامپوها موجود است، بی خطر و موثر می‌باشد. با این حال، می‌تواند باعث خشکی و سوزش، لک و حساس شدن پوست نسبت به نور شود.
- آیا پسوریازیس قابل درمان است؟
در حال حاضر هیچ درمانی برای پسوریازیس وجود ندارد، اما بهبودی و تسکین طولانی مدت با درمان مناسب امکان‌پذیر است. اگر با داروهای بدون نسخه و مراقبت روزانه از پوست بهبودی نیافتید، به متخصص پوست خود اطلاع دهید تا بتواند در مورد سایر گزینه‌های درمانی تصمیم بگیرد.
همچنین بخوانید:
مترجم: شقایق مرتاضی
