تعامل بین لیگاند و رسپتور

در دنیای بیولوژی واکنش و تعامل بین آنزیم و مواد بایولوژیکی و یا تعامل بین سلول و بایو ماکرومولکول های زیستی بر اساس نظریه لیگاند و رسپتور است طبق این نظریه لیگاند ماده ای بوده که دارای یک پیام است و رسپتور به عنوان گیرنده این پیام عمل میکند برای مثال هورمون شناخته شده انسولین دارای پیام کاهش سطح گلوکز خون است اما این پیام باید توسط سلول دریافت و پاسخ داده شود.

بدین ترتیب به روی برخی از سلول ها گیرنده انسولین وجود داشته که به محض جریان یافتن انسولین در خون این هورمون به این گیرنده های اختصصاصی خود رسیده به طوری که با رسیدن انسولین که یک لیگاند است درست مانند یک کلید عمل میکند و گیرنده انسولین که ازجنس پروتئین بوده و در سطح غشای سلول قرار گرفته است درست مانند قفل عمل کرده و این دو به طور اختصصاصی بهم متصل میشوند.

با اتصال لیگاند به رسپتور تغیر شکل فضایی رسپتور اتفاق افتاده به طوری که حال ترکیبی با یک شکل فضایی جدید داریم که میتواند خود به عنوان لیگاند جدید عمل کرده و رسپتور جدیدی در سلول داشته باشد تمام مکانیسم های سلولی بر این اساس هستن حتی انزیم فسفریله کننده گلوکز یعنی گلوکوکیناز نیز خود یک رسپتور بود و لیگاند آن گلوکز است به طور کلی در یک تعامل بیوشیمایی یا سلولی جز انجام دهنده کار رسپتور و علت انجام کار لیگاند است مثلا تبدیل گلوکز به گلوکز -6-فسفات  در مسیر متابولیسیم کربوهیدارت، علت کار وجود لیگاند گلوکز است  که باعث فعال شدن گلوکوکیناز به عنوان یک رسپتور میشود.

گفتیم نظریه اتصال لیگاند به رسپتور درست مانند قرار گرفتن یک کلید در یک قفل اختصاصی است یعنی رسپتورها درست مانند قفل هستند اختصاصی هستنند و هر کلید یا لیگاندی نمیتواند باعث غعال یا مهار شدن آن ها شود در واقع انزیم ها اگر در نقش رسپور باشند یا به طور کلی قرار باشد یک کاتالیز زیستی انجام بدهند در درون خود دارای جایگاهی هستن بنام جایگاه فعال انزیم درست مثل درون قفل که کلید وارد آن میشود لیگاند اختصاصی وارد این جایگاه فعال شده و کاتالیز آنزیمی به روی آن انجام میشود .