ویروسها همیشه سلولهایی را که آلوده میکنند، نمیکشند. محققان دانشگاه Bazel (بازل) در آزمایش روی موشها دریافتند که سلولها قدرت مداوای خود و از بین بردن ویروسها را دارند. با این حال، این سلولها دچار تغییرات طولانیمدت میشوند. این یافته ها ممکن است اشاره ای به این داشته باشد که چرا بیماران مبتلا به هپاتیت C تا سالها بعد بیشتر مستعد ابتلا به سرطان کبد هستند.
ویروسها برای تکثیر به زیرساخت سلولهای بدن نیاز دارند. در بسیاری از انواع ویروسها، اگر غشای سلول آسیبدیده حل شود و ویروسهای تازه ایجاد شده، برای حمله به سلول های جدید تجمع یابند، در نهایت به معنی مرگ سلول آسیب دیده است. اما برخی از ویروس ها سلول هایی را که آلوده میکنند، نمیکشند-احتمالا با این هدف که تا جایی که ممکن است، عفونت را برقرار نگه دارند. اینها شامل ویروس های هپاتیت B و C هستند که باعث عفونتهای شدید در انسان میشوند.
تا به الان، به طور کلی تصور میشد که چنین ویروس هایی به طور دائم در سلول های آلوده بدن باقی می مانند. با این حال، اکنون یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی پروفسور دانیل پینچور (Daniel Pinschewer) از دانشگاه بازل، در مجله پزشکی تجربی گزارش می دهد که اینطور نیست. آزمایشات آنها شامل یک ویروس موش به نام ویروس کورومننژیت لنفوسیت (LCMV) بود که باعث ایجاد عفونت شدید در موش ها می شود-مشابه ویروس هپاتیت C در انسان- و همچنین کبد را آلوده می کند.
ویروس از بین رفته است، اما ردپایی برجا گذاشته
این نمونه محققان را قادر میسازد تا نشان دهند که ویروس پس از یک دوره زمانی مشخص، از سلول های کبدی آلوده ناپدید می شود. هنوز دقیقاً مشخص نیست که چگونه این اتفاق میافتد. هرچند محققان این احتمال را که سلولها برای این کار به حمایت سلولهای ایمنی نیاز دارند، رد کرده اند. دکتر پیتر روتر (Peter Reuther)، یکی از دو نویسنده اصلی این مطالعه، میگوید:« به نظر می رسد سلول های کبدی مکانیسم خاص خود را برای حذف ویروس از درون دارند.» عفونت شدید توسط چنین ویروس هایی بر اساس عفونت مداوم سلول های جدید است.
با وجود قدرت شگفت انگیز خوددرمانی سلول ها، عفونت بدون برجای گذاشتن ردپا نمیرود. به طوری که تجزیه و تحلیل بیشتر سلولهای بهبود یافته نشان داد، مشخصات ژنتیکی آنها تغییر کرده است: ژنهای مشابه ژن سلول هایی که دچار عفونت نشده بودند، دیگر به شکل آن ها بیان نمی شد. این تغییر به طور ویژه ژنهای مرتبط با تقسیم سلول و متابولیسم سلولی را تحت تاثیر قرار داد. با این حال هنوز مشخص نیست این تغییرات تا چه زمانی ادامه دارد.
تشابهات با هپاتیت C
دکترکاترین مارتین (Katrin Martin)، نویسنده اصلی مقاله، توضیح می دهد:« ما تشابهات قابل توجهی را با مطالعات دیگر بر روی بیماران مبتلا به هپاتیت C که درمان شدند، مشاهده میکنیم. سلولهای کبدی که قبلا آلوده بودند، تغییراتی را در مواد ژنتیکی شان نشان میدهند که بر برنامه های ژنتیکی تأثیر می گذارد. این به جد نشان میدهد که یافته هایی که در حال حاضر درمورد موش ها به دست آمده است، حداقل در برخی موارد مهم می تواند به انسانها تعمیم داده شود. می توان حدس زد که این تغییرات طولانی مدت، یکی از دلایلی است که بیماران درمان شده هپاتیت C، ریسک بالایی برای ابتلا به سرطان کبد را دارند. محققان در حال حاضر قصد دارند طی مطالعات بیشتر تعیین کنند که آیا چنین تغییراتی در برنامههای ژنتیکی در پی عفونتهای موقت ویروسی، بر سلولهای سایر اندام ها نیز تأثیر می گذارد یا خیر. در عین حال، آنها همچنین می خواهند مکانیسمی را که سلول های بدن از طریق آنها می توانند از شر ویروس ها خلاص شوند ، شناسایی کنند.
پینچور(Pinschewer) نتیجه میگیرد:« از دیدگاه پزشکی دو سوال مطرح می شود؛ چگونه می توان از گسترش این ویروسها در سلولهای مختلف و اثرگذاشتن بر تعداد زیادی از سلولها، در یک عفونت شدید جلوگیری کرد؟ و آیا میتوان تغییرات در مشخصات ژنتیکی را وارونه کرده و از آسیب بعدی جلوگیری کرد؟» وی میافزاید که مسئله تغییرات طولانیمدت ناشی از عفونت ویروسی به دیگر نشانه هایی مثل آسم و کووید طولانی هم مربوط میشود.
ترجمه: سرکار خانم ستایش بصیری