خلاصه
مخملک عموما بیماری مختص دوران کودکی است که توسط استرپتوکوک گروه A ایجاد می‌شود یعنی همان باکتری عامل گلودرد استرپتوکوکی. زمانی یک بیماری خطرناک بود، اما امروزه به راحتی با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
افراد مبتلا به مخملک علائمی مشابه افراد مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی دارند، اما در آنها بثورات و زبان قرمز نیز ایجاد می‌شود.
بیماری مخملک چیست؟
مخملک نوعی عفونت ناشی از استرپتوکوک گروه A، همان باکتری عامل گلودرد استرپتوکوکی است. به تب اسکارلت نیز معروف است.
بر خلاف گلودرد استرپتوکوکی، افراد مبتلا به مخملک دچار بثورات و زبان قرمز رنگ می‌شوند. مخملک به احتمال زیاد کودکان بین سنین 5 تا 15 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به ندرت، بزرگسالان را بیمار می‌کند. اگرچه زمانی مخملک بیماری خطرناکی در دوران کودکی بود، اما امروزه در بیشتر نقاط جهان قابل درمان و غیر معمول است.
این مقاله به تب مخملک و علائم، علل، تشخیص و درمان آن می پردازد.
مقایسه مخملک با گلو درد استرپتوکوکی
مخملک توسط همان باکتری‌ای ایجاد می‌شود که عامل ایجاد گلودرد استرپتوکوکی است. این دو بیماری مشابه هستند اما یک تفاوت مهم دارند: علاوه بر علائم معمول مربوط به گلودرد استرپتوکوکی، کودکان مبتلا به مخملک نیز دچار بثورات پوستی و زبان قرمز خواهند شد.
گلودرد استرپتوکوکی همیشه به مخملک تبدیل نمی‌شود. اگرچه مخملک بدتر از گلودرد استرپتوکوکی به نظر می‌رسد، اما تا زمانی که درمان شود، جدی تر نیست.
علائم مخملک
مانند گلودرد استرپتوکوکی، مخملک با علائم زیر شروع می‌شود:
- تب
- گلو درد
- سردرد
- لرز
یک یا دو روز پس از شروع این علائم، کودکان مبتلا به مخملک نیز دچار بثورات مایل به قرمز می‌شوند. بثورات تا مدتی پس از درمان باقی می‌مانند. گاهی اوقات پوست نواحی خاصی از بدن برای چند هفته پوسته پوسته می‌شود.
اگرچه شایع نیست، اما مخملک میتواند پس از عفونت استرپتوکوکی پوست، مانند زرد زخم، ایجاد شود. این نوع مخملک به جای شروع با عفونت گلو، با علائم عفونت در اطراف سوختگی یا زخم شروع می‌شود.
در موارد بسیار نادر، مخملک میتواند منجر به مشکلات جدی درازمدت سلامتی، از جمله تب روماتیسمی و مشکلات کلیوی شود. اما چنین عوارضی بسیار غیرمعمول هستند و با درمان سریع مخملک (و سایر عفونتهای استرپتوکوکی) با یک دوره مصرف کامل آنتی‌بیوتیک، به راحتی قابل پیشگیری هستند.
عامل مخملک چیست؟
باکتری‌های گروه A مسئول بسیاری از عفونتها از جمله گلودرد استرپتوکوکی و عفونتهای پوستی هستند. باکتری‌های متعلق به سویه استرپتوکوک گروه A که باعث مخملک می‌شوند، سمی تولید می‌کنند که مسئول بثورات و قرمزی زبان است که ویژگی‌های منحصر به فرد این بیماری است.
از طریق تماس با فرد مبتلا، به باکتری گروه A مبتلا می‌شوید. این باکتری همچنین میتواند از طریق قطرات عفونی به هنگام سرفه یا عطسه فرد آلوده در هوا حرکت کند و سپس از طریق لمس وسایل آلوده و سپس تماس با دهان، چشم یا بینی باعث عفونت می‌شود.
این بیماری در شرایط ازدحام جمعیت بیشتر گسترش می‌یابد. شستن دستها میتواند از انتشار جلوگیری کند. کودکان تا دو روز پس از مصرف آنتی بیوتیک همچنان ناقل هستند.
تشخیص مخملک
مخملک به همان روش گلودرد استرپتوکوکی تشخیص داده می‌شود. سه روش برای تشخیص وجود دارد:
- سواب گلو گرفته می‌شود
- آزمایش سریع استرپتوکوکی انجام می‌شود
- نمونه کشت داده می‌شود. اغلب تا دو روز هر سه آزمایش انجام می‌شوند زیرا آزمایش‌های سریع می توانند غیرقابل اعتماد باشند.
درمان
دو جنبه مهم برای درمان مخملک وجود دارد: کشتن باکتری‌ها با یک دوره کامل آنتی بیوتیک و کاهش علائم.
یک دوره کامل درمان با آنتی بیوتیک حیاتی است. آنتی بیوتیکهایی که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند پنی سیلین و آموکسی سیلین هستند. برای افرادی که به پنی سیلین حساسیت دارند، جایگزینهای بی خطر فراوانی وجود دارد.
برای مقابله با علائم دردناک مخملک، انواع مختلفی از داروهای خانگی و داروهای بدون نسخه (OTC) وجود دارد. اینها شامل رویکردهای ساده برای تسکین گلودرد مانند خوردن غذاهای سرد، نوشیدن مایعات گرم و استفاده از یک رطوبت ساز برای مرطوب نگه داشتن هوا است. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند تب را کاهش دهند و درد عمومی بدن را کاهش دهند.
چگونه از ابتلا به مخملک جلوگیری کنیم
مخملک و باکتری‌های ایجاد کننده آن مسری هستند و کودکان مبتلا به این بیماری باید تا 48 ساعت پس از شروع درمان با آنتی بیوتیک در خانه بمانند. مخملک درمان نشده میتواند تا چند هفته پس از شروع علائم گسترش یابد.
عدم تماس با افراد آلوده تا زمانی که حداقل دو روز آنتی بیوتیک مصرف کرده‌اند، از ابتلا به استرپتوکوک گروه A جلوگیری می‌کند. اگر خانه مشترکی با فرد مبتلا به مخملک دارید، سطوح را مرتباً تمیز و ضدعفونی کنید تا از انتشار باکتری در خانه جلوگیری کنید.
شیر خام و غیر پاستوریزه میتواند حاوی باکتری‌های خطرناکی از جمله استرپتوکوک گروه A باشد. از نوشیدن شیر خام یا خوردن لبنیات غیر پاستوریزه خودداری کنید.
همچنین بخوانید:
- لوپوس چیست؟ انواع، علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری
- ویروس نیپا (NiV):ساختار، انتقال، تکثیر و تظاهرات بالینی
- ویروس تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چیست؟
مترجم: معصومه قریبی ششده
