اسپوندیلیت آنکیلوزان چیست؟ علائم، علل، تشخیص و درمان

اسپوندیلیت آنکیلوزان (Ankylosing Spondylitis) چیست؟

اسپوندیلیت آنکیلوزان نوعی آرتریت (Arthritis) است که در درجه اول ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم این بیماری مادام‌العمر معمولا در اوایل بزرگسالی شروع و شامل درد و خشکی در ناحیه پایین کمر می‌شود. علاوه بر ستون فقرات، اسپوندیلیت آنکیلوزان ممکن است مفاصل دیگر، از جمله مفاصل ران، زانو، مچ پا یا شانه‌ها را نیز درگیر کند. در حالی که هیچ درمانی برای اسپوندیلیت آنکیلوزان وجود ندارد، فیزیوتراپی و داروهای مختلف می‌توانند علائم را کاهش داده و به پیشگیری از عوارض ستون فقرات کمک کنند.

علائم اسپوندیلیت آنکیلوزان

چیزی فراتر از آرتریت ستون فقرات

اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) یک بیماری التهابی مزمن در مفاصل ستون فقرات و مفصل ساکروایلیاک (Sacroiliac) است. افراد مبتلا به AS ممکن است در مفاصل دیگر مانند شانه‌ها یا زانوها نیز دچار التهاب شوند. گاهی اوقات افراد علائمی در سایر اندام‌ها مانند چشم، نیز دارند.

گوناگونی علائم

علائم AS معمولا در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. این علائم روی همه افراد یکسان تاثیر نمی‌گذارد. به عبارت دیگر، برخی از افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان دارای بیماری بسیار خفیف‌تری هستند که تأثیر کمتری بر زندگی روزمره آن‌ها دارد. برخی دیگر علائم بسیار ناتوان کننده‌تری دارند.

در حالی که علائم از نظر نوع و شدت متفاوت هستند، ممکن است بر اساس جنسیت نیز متفاوت باشد. در یک مطالعه در سال 2011 در حوزه روماتولوژی بالینی (Clinical Rheumatology)، کمردرد به عنوان مشکل اصلی AS در مردان و زنان گزارش شد. اما زنان مبتلا به AS بیشتر در گردن، زانو یا لگن خود درد داشتند، در حالی که مردان بیشتر در ساق پا احساس درد داشتند.

زنان ممکن است بیشتر در معرض خستگی و افسردگی مرتبط با AS باشند.

با این حال تحقیقات در مورد تفاوت‌های جنسی هنوز نسبتاً جدید است، و افراد از هر دو جنس می‌توانند هر یک از علائم AS را داشته باشند.

علائم شایع

درد کمر

شایع‌ترین علامت AS، درد و خشکی کمر است که در اثر التهاب مفاصل ستون فقرات (که مهره نامیده می‌شوند) ایجاد می‌شود. به همین دلیل، گاهی اوقات به آن «کمر درد التهابی» (Inflammatory back pain) می‌گویند.

کمردرد التهابی مربوط به AS دارای ویژگی‌های متمایزی می‌باشد. این ویژگی‌ها به پزشکان در افتراق کمردرد التهابی از کمردرد مکانیکی (Mechanical back pain) که بسیار رایج‌تر است، کمک می‌کند. کمردرد التهابی اغلب با موارد زیر مشخص می‌شود:

• مزمن است و سه ماه یا بیشتر طول می‌کشد.
• زمانی شروع می‌شود که سن فرد کمتر از 40 سال باشد.
• به آهستگی طی هفته‌ها تا ماه‌ها انجام می‌شود.
• با ورزش بهبود می‌یابد و با استراحت یا دراز کشیدن بهبود پیدا نمی‌کند.
• در شب بدتر می‌شود (حتی در صورت بیدار بودن شخص).
• با یک ضد‌التهاب غیر استروئیدی بهبود می‌یابد (Non-steroidal anti-inflammatory (NSAID)).

چگونگی درد در اسپوندیلیت آنکیلوزان نیز می‌تواند در تشخیص آن از کمردرد مکانیکی مفید باشد. به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به AS معمولاً کمردرد خود را مذبهم و “در همه جا” توصیف می‌کند، اگرچه گاهی اوقات درد در ناحیه باسن منتشر می‌شود.

مدت زمان خشکی کمر می‌تواند سرنخی برای شناسایی کمردرد التهابی باشد. خشکی کمر در AS معمولاً بیش از 30 دقیقه پس از بیدار شدن در صبح طول می‌کشد و با ورزش بهبود می‌یابد. خشکی کمر ناشی از استئوآرتریت (Osteoarthritis) (شکل غیر التهابی آرتریت) کمتر از 30 دقیقه طول می‌کشد.

کمردرد در AS می‌تواند کاملاً ناتوان کننده شود و با گذشت زمان این درد گسترش می‌یابد.

بنابراین در حالی که درد AS ممکن است از یک طرف کمر شروع شود، در نهایت به هر دو طرف منتقل می‌شود. درد ممکن است در نهایت به سمت قسمت بالای ستون فقرات و حتی به سمت گردن حرکت کند.

درد مفاصل

گاهی AS باعث درد در مفاصلی غیر از مفاصل ستون فقرات می‌شود. برای مثال، برخی از افراد مبتلا به AS درد مفاصل را در مکان‌هایی مانند شانه‌ها، لگن، زانو، آرنج و مچ پا نیز تجربه می‌کنند. با این حال همه افراد مبتلا به AS دردی یامشکلی در این مفاصل ندارند.

آنتزیت (Enthesitis)

یکی دیگر از علائم AS، التهاب آنتزها (Entheses) (به نام انتزیت) است، که مناطقی از بدن هستند که در آن تاندون یا رباط به استخوان متصل می‌شود. پاشنه پا شایع‌ترین محل آنتزیت است. این التهاب ممکن است منجر به ایجاد علائمی مانند درد پاشنه پا شود. بسته به این‌که کدام آنتزها تحت تأثیر قرار می‌گیرند، ممکن است در سایر نقاط بدن نیز درد داشته باشید.

یووئیت قدامی (Anterior Uveitis)

بر اساس مطالعه‌ای در سال 2015 در سالنامه بیماری روماتیسمی (Annals of Rheumatic Disease)، یووئیت قدامی که به التهاب قسمت رنگی چشم اشاره دارد، تقریباً در 26 درصد از افراد مبتلا به AS رخ می‌دهد. یووئیت معمولا باعث درد در یک چشم، حساسیت به نور و تاری دید می‌شود.

احتمال بروز این بیماری در افرادی که مدت طولانی‌تری به AS مبتلا بوده‌اند و تست تنوع ژنتیکی آنتی‌ژن لکوسیت انسانیB27  (Human leukocyte antigen (HLA)-B27) آن‌ها مثبت است، بیشتر است.

علائم سیستمیک

علاوه بر التهاب مفاصل و بافت، فرد ممکن است علائم التهاب کل بدن مانند بی‌حالی، خستگی، تب خفیف و کاهش اشتها را نیز تجربه کند. برخی از افراد نیز به دلیل درد، مشکلاتی در خوابیدن را تجربه می‌کنند.

ظاهر “گوژپشت” و تحرک محدود

وقتی که که اسپوندیلیت آنکیلوزان بیشتر پیشرفت می‌کند، التهاب می‌تواند باعث تغییر شکل در ستون فقرات شود. این تغییر شکل جدید در استخوان ممکن است منجر به جوش خورن مهره‌های ستون فقرات شود که باعث می‌شود پشت فرد به سمت جلو خم شود (به آن هایپرکیفوز (hyperkyphosis) می‌گویند). در موارد شدید، این امر می‌تواند یک ظاهر دائمی “گوژپشت” مانند ایجاد کند. در برخی موارد، تغییرات دیگری در ستون فقرات نیز ممکن است رخ دهد.

با این حال مهم است که توجه داشته باشید که این امر فقط در تعداد کمی از افراد اتفاق می‌افتد. این فرآیند ممکن است تحرک ستون فقرات را محدود کرده و برداشتن چیزی از روی زمین را دشوارتر کند.

درمان زودهنگام ممکن است به شما در جلوگیری از بروز این مشکلات طولانی مدت کمک کند.

علائم نادر

به طور کمتر معمول، AS می‌تواند سایر سیستم‌های بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال برخی از عوارض AS ممکن است بر قلب، ریه یا کلیه تأثیر بگذارد. هم التهاب آئورت و هم نارسایی دریچه آئورت می‌توانند باعث نارسایی قلبی شوند که می‌تواند کشنده باشد. نقص هدایتی قلب (Heart conduction defect) نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

مشکلات ریوی در AS ممکن است ناشی از محدودیت حرکتی دیواره قفسه سینه و ستون فقرات یا فیبروز (Fibrosis) ریه باشد. مشکلات کلیوی مانند نفروپاتی IgA (IgA nephropathy) نیز ممکن است رخ دهد. اگرچه برخی از این مشکلات ممکن است تهدید کننده زندگی باشند، اما بسیار کمتر از مشکلات مربوط به ستون فقرات در AS، اتفاق می‌افتند.

تحقیقات همچنین افزایش شیوع بیماری التهابی روده و پسوریازیس (Psoriasis) را در افراد مبتلا به AS نشان می‌دهد. بنابراین افراد مبتلا به AS با احتمال بیشتری ممکن است به این بیماری‌های مبتلا شوند. با این حال تصور نمی‌شود که این بیماری‌ها، عوارض مستقیم AS باشند. در عوض آن‌ها احتمالاً منعکس کننده یک فاکتور ژنتیکی مشترک هستند که ممکن است خطر ابتلا به هر سه بیماری ذکر شده را افزایش دهند.

عوارض

عوارض ناشی از فشردگی یا شکستگی مهره‌ها

افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان در معرض افزایش خطر شکستگی مهره هستند. در برخی موارد، چنین شکستگی ممکن است به نخاع آسیب برساند. آسیب نخاعی می‌تواند منجر به بروز انواع علائم عصبی مانند ضعف، بی‌حسی یا حتی فلج شود.

انحراف شدید ستون فقرات ناشی از AS نیز می‌تواند باعث فشردگی نخاع شود که یک وضعیت اورژانسی مربوط به عصب است. با این حال توجه به این نکته مهم است که اکثر افراد مبتلا به AS این عوارض را تجربه نخواهند کرد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر علائم شما در حال بدتر شدن هستند یا به درمان پاسخ نمی‌دهند، یک وقت ملاقات از پزشک خود بگیرید. ممکن است لازم باشد گزینه‌های درمانی دیگری را بررسی کنید.

همچنین مطمئن شوید که علائمی را که ممکن است نشانه یک عارضه جدی مربوط به AS باشد (مانند ضعف یا فلج ناگهانی)، می‌شناسید.

اگر علائم ناگهانی مانند ضعف، فلج، کمردرد شدید، چشم درد یا درد قفسه سینه را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. این کار بهترین شانس برای رسیدن به یک نتیجه پزشکی خوب را به شما می‌دهد.

چه چیزی باعث اسپوندیلیت آنکیلوزان می‌شود؟

کارشناسان هنوز در حال بررسی منشا آن هستند.

اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) یک نوع مزمن، ناتوان‌کننده و دردناک مربوط به آرتریت التهابی است که ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. محققان هنوز در حال تحقیق برای درک علت AS هستند. با این حال تصور می‌شود که عوامل مختلفی از جمله برخی عوامل ژنتیکی و محیطی، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. مردان و بزرگسالان جوان تا میانسال ممکن است بیشتر به این بیماری مبتلا شوند.

علل محیطی

محققان حدس می‌زنند که ممکن است یک سری عوامل محیطی وجود داشته باشند که خطر ابتلا به AS را افزایش می‌دهند. برخی از علل محیطی AS ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• قرار گرفتن در معرض عفونت‌های خاص
• قرار گرفتن در معرض سموم خاص
• فشار یا آسیب مکانیکی به مفاصل آسیب دیده
• تغییرات در میکروبیوم (Microbiome) (جمعیت باکتری‌هایی که در روده بزرگ شما ساکن هستند)
• التهاب روده

علل ژنتیکی

احتمال ابتلا به AS در افرادی با تنوع ژن‌های خاص بیشتر است. یکی از این گونه‌های ژنی به نام HLA-B27 شناخته می‌شود. ژن HLA در ساخت یک پروتئین مهم برای سیستم ایمنی استفاده می‌شود. نتیجه تست ژن نوع HLA-B27 در 90 درصد از افراد مبتلا به AS، مثبت می‌باشد.

با این حال توجه به این نکته مهم است که همه افراد دارای تنوع ژنی HLA-B27 به این بیماری مبتلا نمی‌شوند، به این معنی که عواملی غیر از ژنتیک باید در ابتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان نقش داشته باشند.

همچنین تصور می‌شود که سایر ژن‌ها در افزایش خطر ابتلا به AS نقش دارند، از جمله ژنی به نام ERAP-1. سایر ژن‌های مرتبط با سیستم ایمنی نیز ممکن است نقش مهمی ایفا کنند.

علل فیزیولوژیکی

محققان هنوز در حال کار بر روی یافتن عوامل فیزیولوژیکی احتمالی AS هستند. تصور می‌شود که علت ابتلا به AS تا حدی از تغییرات در سیستم ایمنی فرد ناشی می‌شود. به عنوان مثال، محققان در حال حاضر بر این باورند که یک مولکول پیام‌دهنده ایمنی به نام IL-17 ممکن است نقش مهمی در این بیماری ایفا کند.

سایر عوامل خطر

به دلایلی که محققان به طور کامل نمی‌دانند، AS نیز در گروه‌های خاصی از افراد بیشتر از سایرین رخ می‌دهد. توجه به این نکته ضروری است که بسیاری از افرادی که این فاکتورهای خطر را ندارند نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند.

در حالی که قبلاً تصور می‌شد که AS عمدتاً مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در سال‌های اخیر روشن‌تر شده است که ممکن است این‌طور نباشد. ممکن است زنان تقریباً به اندازه مردان به این عارضه مبتلا شوند.

برخی از محققان ادعا می‌کنند که در حال حاضر AS در زنان تا حدی کمتر تشخیص داده می‌شود، به این دلیل که زنان اغلب علائم متفاوتی نسبت به مردان از خود نشان می‌دهند.

ممکن است که جنسیت خود نوعی نقش سببی در این بیماری داشته باشد. به عنوان مثال، مطالعه‌ای در حوزه آرتریت و روماتیسم، الگوهای متفاوتی از پاسخ‌های ایمنی را در زنان مبتلا به AS در مقایسه با مردان نشان داد. این امر ممکن است به برخی تفاوت‌های فیزیولوژیکی اساسی در نحوه ظاهر شدن بیماری در زنان اشاره کند.

فاکتورهای خطر مربوط به سبک زندگی

مشخص نیست که آیا سیگار کشیدن خطر ابتلا به AS را افزایش می‌دهد یا خیر، اگرچه شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این امر امکان‌پذیر است. با این حال به نظر می‌رسد که سیگار کشیدن علائم بیماری موجود را بدتر می‌کند.

ورزش نکردن ممکن است خطر ابتلا به بیماری را بیشتر کند. یک برنامه ورزشی روزانه می‌تواند به شما کمک کند تا بدن شما انعطاف‌پذیر و قوی باشد و تأثیر بیماری را بر زندگی شما کاهش دهد. تقویت برخی عضلات به شما امکان می‌دهد وضعیت بهتری داشته باشید که می‌تواند احتمال ایجاد انحنای غیر طبیعی در ستون فقرات به نام کیفوز (Kyphosis) را کاهش دهد.

پزشک یا فیزیوتراپیست شما می‌تواند یک برنامه ورزشی مناسب را به شما پیشنهاد کند.

همانطور که AS خود را مدیریت می‌کنید، یکی از مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید این است که به طور منظم به دنبال درمان باشید و توصیه‌های پزشک خود را دنبال کنید. این کار احتمال ابتلا به عوارض شدید AS را به حداقل می‌رساند.

نحوه تشخیص اسپوندیلیت آنکیلوزان

پزشک شما باید رویکردی چند جانبه داشته باشد

تشخیص اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) نیاز به بررسی دقیق و خوب از جانب پزشک شما دارد، زیرا هیچ آزمایشی وجود ندارد که 100٪ تشخیص بیماری را تضمین کند. در عوض، یک پزشک باید علائم فرد، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تصویربرداری و آزمایش خون را برای تشخیص صحیح در نظر بگیرد.

از آن‌جایی که تشخیص AS گاهی اوقات کاری دقیق و ظریف است، بیماری برخی از افراد برای سال‌ها به درستی تشخیص داده نمی‌شود.

تاریخچه پزشکی

یک فرد مبتلا به AS اغلب ابتدا با شکایت از درد، معمولاً در پشت یا بالای باسن، به پزشک یا متخصص مراجعه می‌کند.

ویژگی‌های AS عبارتند از:

• سن کمتر از 40 سال
• تداوم درد برای سه ماه یا بیشتر
• درد با ورزش بهبود می‌یابد.
• درد با استراحت به خصوص در شب تشدید می‌شود.
• درد پس از مصرف یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن به طور قابل توجهی بهبود می‌یابد.

موارد ذکر شده در بالا، ویژگی‌های آرتریت التهابی (مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان)، در مقایسه با کمردردهای مکانیکی که رایج‌تر هستند (به عنوان مثال: کشیدگی عضلانی یا بیماری دژنراتیو دیسک (Degenerative disc))، می‌باشند.

پزشک شما همچنین درباره علائم کل بدن مانند خستگی یا بی‌حالی بررسی و پرس و جو می‌کند، زیرا این مشکلات اغلب با AS رخ می‌دهند.

سابقه خانوادگی AS یا سابقه شخصی در ابتلا به عفونت‌های گوارشی، بیماری التهابی روده، یووئیت (التهاب قسمت رنگی چشم) یا پسوریازیس اغلب با AS همراه است.

اگر پزشک یا متخصص خانوادگی شما مشکوک باشد که شما ممکن است به اسپوندیلیت آنکیلوزان یا سایر بیماری‌های ناشی از سیستم ایمنی مبتلا باشید، ممکن است شما را به یک روماتولوژیست (پزشکی که در حوزه بیماری‌های مفصلی و خود ایمنی تخصص دارد) ارجاع دهد.

معاینه فیزیکی

تشخیص این بیماری نیاز به معاینه فیزیکی کامل دارد. در طول معاینه فیزیکی برای تشخیص AS، پزشک شما موارد ذیل را انجام دهد:

• ستون فقرات، مفصل ران و مفاصل ساکروایلیاک شما را با فشار دادن بر روی آن‌ها برای بررسی حساسیت این نواحی، معاینه می‌کند.
• از شما می‌خواهد که مفاصل خود را حرکت دهید تا دامنه حرکت و انعطاف‌پذیری آن‌ها را ارزیابی کند
• مفاصل کوچک دست‌ها و پاها و سایر مفاصل مانند آرنج، زانو و شانه‌های شما را با توجه ویژه به تغییر شکل‌ها، تورم، گرما یا وجود مایعات بررسی می‌کند.
• انتزیت پاشنه پای شما را چک می‌کند.
• به صدای ریه‌های شما گوش می‌دهد.
• برای بررسی ابتلا به پسوریازیس، پوست بدن و پوست سر شما را بررسی می‌کند.

تعجب نکنید اگر پزشک متخصص شما در صورت داشتن هر گونه درد چشم، قرمزی و/یا تاری دید شما را به یک چشم پزشک ارجاع دهد. یووئیت یکی از عوارض احتمالی اسپوندیلیت آنکیلوزان است.

تمام تلاش خود را برای پاسخ دادن به سؤالاتی که پزشک می‌پرسد، انجام دهید، اما سؤالات خود را نیز حتما بپرسید. شما باید بدانید که آن‌ها چه چیزی را تست می‌کنند، چرا، نتایج به چه معناست، و پیامدهای این نتایج چیست.

آزمایشات خون

آزمایش خون HLA-B27

اصلی‌ترین آزمایش خون برای تشخیص اسپوندیلیت آنکیلوزان، آزمایش HLA-B27 است.

این آزمایش می‌تواند به تشخیص اسپوندیلیت آنکیلوزان کمک کند، اما به طور قطعی این وضعیت را رد یا تایید نمی‌کند.

• HLA-B27 در درصد زیادی از افراد با پیشینه نژادی سفید که اسپوندیلیت آنکیلوزان دارند، وجود دارد.
• از بین کسانی که HLA-B27 مثبت هستند، تنها درصد کمی در واقع به اسپوندیلیت آنکیلوزان مبتلا می‌شوند.
• در میان آفریقایی-آمریکایی‌های مبتلا به AS، HLA-B27 چندان رایج نیست.

برخی از افراد AS دارند اما آزمایش این ژن در آن‌ها منفی است. و HLA-B27 نیز در درصد نسبتاً بالایی در افراد مبتلا به سایر انواع آرتریت‌های التهابی مانند آرتریت پسوریاتیک (Psoriatic arthritis) وجود دارد.

HLA-B27 پروتئینی است که در اکثر سلول‌های بدن شما از جمله گلبول‌های سفید خون (سلول‌های مبارزه کننده با عفونت) یافت می‌شود. در صورت وجود، می‌تواند باعث شود گلبول‌های سفید خون شما به سلول‌های سالم بدن مانند سلول‌های ستون فقرات، گردن یا چشم‌ها حمله کنند.

سایر آزمایشات خون

دو آزمایش خون دیگر که ممکن است پزشک شما در حین فرایند تشخیص بیماری از شما بخواهد که آن را انجام دهید، عبارتند از:

• آزمایش پروتئین واکنشی C (C-reactive protein (CRP))
• آزمایش سرعت رسوب گلبول قرمز (Erythrocyte sedimentation rate (ESR))

هنگامی که التهاب فعالی در بدن وجود دارد، ممکن است یک یا هر دوی این نشانگرها افزایش یابند. با این حال، CRP و ESR آزمایش‌های خون غیراختصاصی هستند. این نشانگرها می‌توانند در تعدادی از بیماری‌های دیگر علاوه بر AS، مانند بیماری‌های خودایمنی یا عفونت، افزایش پیدا کنند.

علاوه بر این، میزان ESR و CRP گاهی اوقات در AS طبیعی هستند، به خصوص اگر اسپوندیلیت آنکیلوزان در زمان خون‌گیری فعال نباشد.

تست‌های تصویربرداری

اشعه ایکس و گاهی اوقات تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (Magnetic resonance imaging (MRI)) مفاصل ساکروایلیاک  و گاهی اوقات ستون فقرات، به طور کلی در فرایند تشخیص AS احتمالی استفاده می‌شوند.

یک مسئله در آزمایش‌های تصویربرداری این است که التهاب ممکن است سال‌ها طول بکشد تا ظاهر شود. ام آر آی به طور کلی در تشخیص علائم اولیه بیماری بهتر از اشعه ایکس است.

تست‌های تصویربرداری نیز برای نظارت بر پیشرفت بیماری پس از تشخیص اسپوندیلیت آنکیلوزان در فرد، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اسپوندیلیت آنکیلوزان را می‌توان زیرمجموعه کوچکتری از گروه بزرگتری از بیماری‌ها به نام اسپوندیلوآرتریت محوری (Axial spondyloarthritis) در نظر گرفت. به عنوان بخشی از فرآیند تشخیص اسپوندیلیت آنکیلوزان، پزشک شما تعیین می‌کند که آیا شما اسپوندیلیت محوری غیر رادیوگرافی دارید یا اسپوندیلیت محوری رادیوگرافی.

مورد دوم اساساً مشابه اسپوندیلیت آنکیلوزان در نظر گرفته می‌شود. این تمایز در درجه اول بر اساس تصویربرداری پزشکی (معمولا MRI) انجام می‌شود.

تشخیص‌های افتراقی

تعدادی از بیماری‌ها می‌توانند برخی از علائم و نشانه‌های مشابه AS را ایجاد کنند، اگرچه ممکن است ویژگی‌های دیگری نیز داشته باشند. از آن‌جایی که یک آزمایش تاییدی تکی برای تشخیص اسپوندیلیت آنکیلوزان وجود ندارد، پزشک شما سایر علل احتمالی ایجاد کننده این علائم را در نظر می‌گیرد.

برخی از شرایط پزشکی که دارای برخی از علائم و نشانه‌های مشابه با AS هستند، عبارتند از:

• استئوآرتریت (Osteoarthritis)
• آرتریت پسوریاتیک
• آرتریت واکنشی (Reactive arthritis) (آرتریت در پاسخ به عفونت)
• آرتریت مرتبط با بیماری التهابی روده
• کمر درد مکانیکی
• شکستگی مهره
• کمردرد ناشی از سرطان متاستاتیک (Metastatic)

رد کردن ابتلا به این بیماری‌های احتمالی دیگر، مهم است زیرا آن‌ها اغلب به درمان‌های متفاوتی نیاز دارند.

درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان

تغییرات سبک زندگی، فیزیوتراپی، NSAIDها و موارد دیگر

در حالی که هیچ درمانی برای اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) وجود ندارد، یک رژیم درمانی شامل فیزیوتراپی و دارو می‌تواند به طور موثر علائم درد مفاصل، خشکی و تورم را در فرد کاهش دهد و همچنین عملکرد روزمره او را بهبود بخشد.

کالج روماتولوژی آمریکا (American College of Rheumatology (ACR)) دستورالعمل‌هایی را برای درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان به منظور کمک به پزشکان در بهبود مراقبت از بیماران مبتلا به AS به روشی سیستماتیک و بر اساس مطالعات تحقیقاتی، ارائه داده است.

به عنوان یک فرد مبتلا به AS (یا به عنوان فردی با یک دوست یا یکی از اعضای خانواده مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان)، داشتن دانش در مورد دستورالعمل‌های درمان به شما کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری از این بیماری پیچیده و مزمن عبور کنید.

تغییرات سبک زندگی

ترک سیگار یک جزء ضروری برای بهبود علائم اسپوندیلیت آنکیلوزان است. شواهد نشان می‌دهند که سیگار ممکن است علائم بیماری را تشدید کند.

ورزش همچنین بخش مهمی از درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان است. ورزش روزانه می‌تواند به کاهش علائم و افزایش تحرک، انعطاف‌پذیری و قدرت شما کمک کند. تمرین در مورد طرز ایستادن و قرار گرفتن خوب نیز ممکن است به جلوگیری از بروز عوارض طولانی مدت کمک کند. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا یک برنامه ورزشی ایمن و موثر برای خودتان تهیه کنید.

علاوه بر دارو، کالج روماتولوژی آمریکا فیزیوتراپی را برای افراد مبتلا به AS فعال (یعنی کسانی که علائم التهاب مانند درد و خشکی مفاصل دارند) توصیه می‌کند.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که فیزیوتراپی در کاهش درد و بهبود تحرک ستون فقرات، وضعیت بدن، انعطاف‌پذیری، عملکرد فیزیکی و تندرستی مفید می‌باشد.

خبر خوب این است که فیزیوتراپی ضرر کمی دارد. همچنین، فرد می‌تواند در خانه یا در یک محیط گروهی به انجام تمرینات و حرکات کششی بپردازد. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهند که فیزیوتراپی گروهی تحت نظارت ممکن است مفیدتر از تمرینات خانگی باشد.

چیزی که ممکن است برای مبتلایان به اسپوندیلیت آنکیلوزان جذاب‌تر (و بسیار راحت‌تر) باشد، نوعی درمان به نام ورزش درمانی در آب گرم است. این نوع درمان شامل ورزش در آب گرم، ماساژ با جت‌های آب درمانی و استراحت در سونای بخار است.

درمان‌های بدون نسخه (Over-the-Counter (OTC)).

درمان ضد التهابی غیر استروئیدی (Non-Steroidal Anti-Inflammatory (NSAID))

درمان اصلی اسپوندیلیت آنکیلوزان، درمان با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) است. NSAID‌ها مدت زیادی است که وجود داشته‌اند و در کاهش التهاب در بدن بسیار موثر هستند. آن‌ها با مهار کردن آنزیم‌هایی به نام آنزیم‌های سیکلواکسیژناز (Cyclooxygenase) (آنزیم‌های COX) کار می‌کنند.

با مهار کردن این آنزیم‌ها، سطوح پروستاگلاندین (Prostaglandin) در بدن کاهش می‌یابد. از آن‌جایی که پروستاگلاندین‌ها نقش کلیدی در التهاب دارند، با کاهش آن‌ها، علائم التهاب مانند درد و تورم به حداقل می‌رسد. با این حال، NSAIDها درمان مناسبی برای همه نیستند.

NSAIDها را نمی‌توان به دلیل مضرات احتمالی برای همه تجویز کرد. مهم است که فقط تحت راهنمایی پزشک خود از NSAID استفاده کنید.

به عنوان مثال یکی از مضرات بالقوه شناخته شده در درمان با NSAID این است که ممکن است باعث آسیب به معده، زخم معده و خونریزی شود. NSAIDها همچنین می‌توانند خطر حمله قلبی، نارسایی قلبی یا سکته را افزایش دهند. آن‌ها همچنین ممکن است فشار خون فرد را افزایش دهند و باعث ایجاد یا بدتر شدن مشکلات کلیوی شوند.

علاوه بر این مضرات بالقوه که ذکر شد، NSAID‌ها ممکن است با سایر داروهای شما تداخل داشته باشند. به همین دلیل مهم است که در مورد همه داروهایی که مصرف می‌کنید، از جمله گیاهان دارویی، ویتامین‌ها یا مکمل‌ها، به پزشک خود بگویید و از آن‌ها سؤال کنید.

NSAIDهای مختلفی برای درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان وجود دارد، از جمله NSAIDهای بدون نسخه و NSAIDهای تجویزی. این NSAIDها عبارتند از:

• NSAIDهای بدون نسخه: ادویل (Advil) یا موترین (Motrin) (ایبوپروفن (Ibuprofen)) و آلو (Aleve) (ناپروکسن (Naproxen))
• NSAIDهای تجویزی: ولتارن (Voltaren) (دیکلوفناک (Diclofenac))، موبیک (Mobic) (ملوکسیکام (Meloxicam))، یا ایندوسین (Indocin) (ایندومتاسین (Indomethacin))

NSAIDهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن با قدرت بالاتر با نسخه در دسترس هستند. نوع دیگری از NSAID که معمولاً برای درمان AS تجویز می‌شود، سلبرکس (Celebrex) (سلکوکسیب (Celecoxib)) است که برای محدود کردن مشکلات معده و روده طراحی شده است.

داروهای تجویزی

مهار کننده‌های فاکتور نکروز تومور (Tumor Necrosis Factor Inhibitors (TNFi))

اگر فرد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان نتواند NSAID مصرف کند، یا اگر علائم او مانند درد و خشکی با NSAIDها بهبود نیابد، معمولاً مهار کننده TNF توصیه می‌شود. فاکتور نکروز تومور، پروتئینی است که در فرآیند التهابی نقش دارد، بنابراین با مهار تولید آن، التهاب در بدن کاهش می‌یابد.

خبر خوب در مورد مهارکننده‌های TNF این است که شواهد علمی فراوانی در مورد مزایای آن‌ها در کاهش فعالیت بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان وجود دارد، به عبارت دیگر TNF موجب آرام شدن التهاب در بدن می‌شود.

مهار کننده‎های TNF درمان‌های کاملاً بی‌خطری نیستند. آن‌ها خطراتی دارند که باید برای هر فرد به دقت سنجیده شوند.

با توجه به این واقعیت که مهار کننده‌های TNF سیستم ایمنی فرد را سرکوب می‌کنند (البته در افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان که سیستم ایمنی آن‌ها بیش فعال است)، می‌توانند خطر ابتلا به عفونت خفیف و عفونت جدی را در فرد افزایش دهند. یک مثال از عفونت خفیف، سرماخوردگی است. از سوی دیگر، یک عفونت جدی که پزشکان در مورد افراد استفاده کننده از مهار کننده‌های TNF، نگران آن هستند، ابتلا به بیماری سل است.

به دلیل خطر فعال شدن مجدد سل، قبل از شروع درمان با مهار کننده TNF، آزمایش سل لازم است. به ندرت مهار کننده‌های TNF با افزایش شانس ابتلا به سرطان‌های خاص مرتبط شده است.

همچنین مهم است که بدانید افراد خاصی کاندید مصرف مهار کننده‌های TNF نیستند. شرایطی که باعث می‌شوند فرد نتواند مهار کننده‌های TNF را مصرف کند، موارد منع مصرف در نظر گرفته می‌شوند.

موارد منع مصرف مهار کننده‌های TNF

• اسکلروز چندگانه (Multiple sclerosis)
• نارسایی قلبی
• یک عفونت فعال مانند سینه پهلو

زنان باردار یا شیرده ممکن است کاندید درمان با مهار کننده TNF نباشند.

با توجه به دستورالعمل‌های پزشکی فعلی، تنها در صورتی باید استفاده از مهار کننده TNF برای فرد در نظر گرفته شود که بیماری وی با حداقل دو نوع مختلف NSAID (با حداکثر دوز قابل تحمل) بهبود نیابد.

مهار کننده‌های TNF که برای درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان استفاده می‌شوند عبارتند از:

• انبرل (Enbrel) (اتانرسپت (Etanercept))
• رمیکید (Remicade) و رنفلکسیس (Renflexis) (اینفلیکسیماب (infliximab))
• هومیرا (Humira) (ادالیموماب (Adalimumab))
• سیمپونی (Simponi) (گلیموماب (Golimumab))
• سیمزیا (Cimzia) (سرتولیزوماب (Certolizumab))

رمیکید، انفلکترا (Inflectra)، و رنفلکسیس (اینفلیکسیماب) به صورت وریدی و انبرل (اتانرسپت)، هومیرا (ادالیموماب)، سیمپونی (گلیموماب) و سیمزیا (سرتولیزوماب) به صورت زیر جلدی (به بافت چربی) تزریق می‌شوند.

کوزنتیکس (Cosentyx) (سکوکینوماب (Secukinumab))

اگر فردی به TNFi به خوبی پاسخ ندهد، پزشک او ممکن است تجویز کوزنتیکس (سکوکینوماب) را در نظر بگیرد. کوزنتیکس توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (US Food and Drug Administration (FDA)) برای درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان فعال تایید شده است.

این دارو با مهار IL-17A که یک سیتوکین (Cytokine) پیش‌التهابی (یک پیام رسان مولکولی که باعث ایجاد پاسخ التهابی در بدن می‌شود) است، عمل می‌کند. IL-17A نقش مهمی در پیشرفت اسپوندیلیت آنکیلوزان ایفا می‌کند.

کوزنتیکس یک بار در هفته به مدت چهار هفته و سپس هر چهار هفته یک بار، به صورت زیر جلدی تجویز می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که به خوبی قابل تحمل است و شایع‌ترین عارضه جانبی آن علائم سرماخوردگی مانند آبریزش بینی و گلو درد است.

تحقیقات هنوز در مورد کوزنتیکس در حال پیشرفت است. با این وجود، هیجان انگیز است که اکنون گزینه‌ای برای افرادی که بیماری آن‌ها با یک مهار کننده TNF بدتر می‌شود یا نمی‌توانند یک مهار کننده TNF مصرف کنند، وجود دارد.

عمل جراحی

در موارد نادر، جراحی برای درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان مورد نیاز است. این جراحی معمولاً مختص افرادی است که آسیب و درد شدید در مفصل ران دارند. در این موارد توصیه می‌شود که تعویض کامل مفصل ران را انجام دهند تا این‌که اصلا جراحی نکنند.

جراحی‌های خطرناک‌تر مانند آن‌هایی که ستون فقرات را درگیر می‌کنند، بسیار کمتر رایج هستند و زمانی انجام می‌شوند که انحنای شدید ستون فقرات در قسمت پایین آن (“حالت قوز پشت”) وجود دارد.

طب مکمل / جایگزین

برخی از افراد برای درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان خود روش‌های جایگزین را دنبال می‌کنند. این روش‌ها از طریق انجام مطالعات دقیق لازم برای تایید دارو به دست نیامده‌اند. با این حال برخی از افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان مزایای انجام موارد زیر را گزارش کرده‌اند:

• درمان کایروپراکتیک (Chiropractic)
• طب سوزنی
• یوگا
• ماساژ درمانی
• تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (Transcutaneous electric nerve stimulation (TENS))

توجه به این نکته ضروری است که اثربخشی این درمان‌ها ثابت نشده است. به ویژه درمان کایروپراکتیک که نگرانی اصلی پزشکان است. آن‌ها نگران هستند که ممکن است این درمان منجر به عوارضی مانند شکستگی ستون فقرات شود.

همچنین بخوانید:

• استئوآرتریت خفیف چیست؟

منبع

مترجم: صادق حسینی‌کیا