آنتی ژن

در ایمونولوژی، آنتی ژن (Ag) یک مولکول یا ساختار مولکولی است، که می تواند بر سطح سلول ها وجود داشته باشد مثلا بر سطح عوامل بیماری زا مولکول آنتی ژن وجود دارد. این مولکول آنتی ژن می تواند به یک آنتی بادی مخصوص همان آنتی ژن یا گیرنده های آنتی ژنی سلول های B  متصل شود. وجود آنتی ژن در بدن به طور معمول پاسخ ایمنی بدن را تحریک می کند.

آنتی ژن ها توسط آنتی بادی ها مورد هدف قرار می گیرند. هر آنتی بادی به طور خاص توسط سیستم ایمنی بدن تولید می شود تا پس از تماس سلول های سیستم ایمنی با آنتی ژن هدف با آن  مطابقت داشته باشد. این اجازه می دهد تا شناسایی دقیق و یا مطابقت آنتی ژن و آنتی بادی صورت گیرد و پاسخ ایمنی نسبت به آن شکل گیرد. در بیشتر موارد، یک آنتی بادی سازگار فقط می تواند به یک آنتی ژن خاص واکنش نشان دهد و به آن اتصال پیدا کند. در برخی موارد، آنتی بادی ها ممکن است واکنش متقاطع نشان دهند و به بیش از یک آنتی ژن متصل شود.

آنتی ژن ها پروتئینی، پپتیدی (زنجیره های اسید آمینه) و یا پلی ساکاریدی (زنجیره های مونوساکاریدها / قندهای ساده) هستند اما لیپیدها و اسیدهای نوکلئیک تنها در صورت ترکیب با پروتئین ها و پلی ساکاریدها می توانند تشکیل آنتی ژن دهند.

آنتی ژن ممکن است از داخل بدن (“پروتئین خودی”) یا محیط خارجی (“پروتئین غیرخودی”) نشات گرفته باشد. سیستم ایمنی آنتی ژن های خارجی “غیر خودی” را شناسایی و به آن ها حمله می کند و معمولاً به پروتئین خودی  واکنش نشانمر؛ نمی دهد و علت این امر، انتخاب منفی سلول های T در تیموس است.

واکسن ها نمونه ای از آنتی ژن ها به شکل ایمونوژنیک هستند که به طور عمدی به گیرنده تزریق می شوند تا عملکرد حافظه سیستم ایمنی را به سمت آنتی ژن های بیماریزای مهاجم القا کنند. به عنوان مثال، از نمونه های رایج واکسنی می توان  واکسن ویروس آنفلوانزای فصلی را نام برد.