آناتومی موش سوری و رت: آشنایی با خصوصیات فیزیولوژیکی

مقدمه‌ای بر آناتومی موش سوری و رت

موش صحرایی (رت) و موش سوری پستاندارانی کوچک و چهارپا هستند که به دلیل شباهت فیزیولوژیکی به انسان و سرعت تولید مثل بالا و دستکاری ژنتیکی راحت، به طور گسترده در تحقیقات زیست پزشکی استفاده می شوند.

با استفاده از خصوصیات منحصر به فرد رت و موش سوری، می توان آن ها را از سایر پستانداران تشخیص داد.

بدن موش صحرایی (رت) و موش سوری دوکی شکل و دارای یک دم طویل است. بخش خارجی بدن آن ها به جز دم ، پاها و گوش آن ها از مو پوشیده شده است. دم از فلس هایی که روی هم قرار گرفته اند تشکیل شده است. نقش دم در رت حفظ تعادل حیوان و دفع حرارت است. موش صحرایی (رت) غدد عروقی ندارد . در رت و موش سوری پاهای جلو دارای 4 انگشت و پاهای عقبی دارای 5 انگشت هستند.

تشخیص جنس ماده و جنس نر

موش های نر دارای فاصله بیشتری از مقعد تا ناحیه تناسلی هستند و بیضه ها در کیسه اسکروتوم مشخص است. اما در ماده فاصله مقعد تا ناحیه تناسلی کوتاه تر و همینطور دارای 5 الی 6 جفت غدد پستانی هستند.

سر و گردن

در ناحیه سر موش صحرایی (رت) و موش سوری دارای چشم هایی برجسته به رنگ قرمز ، گوش هایی بزرگ و سیبیل های بلند است که این سیبیل ها نقش مهمی در حس لامسه آن ها دارند.

علت قرمزی چشم در این موجودات غدد هاردرین می باشد که ترشحات این غدد حاوی ماده ای به نام پورفیرین است که این ماده قرمز رنگ است.

این حیوان فاقد لوزه بوده و دارای سه جفت غده بزاقی شامل غدد پاراتیروئید، غدد sublingual و غدد submandibular می باشد.

دندان های پیشین حیوان برجسته است و نقش مهمی در جویدن دارد و دندان ها در تمام طول عمر حیوان به طور پیوسته رشد می کنند.

سیستم اسکلتی

سیستم اسکلتی حیوان باعث پشتیبانی بدن و حفاظت از اندام ها می شود.در هر دو گونه ( موش صحرایی و موش سوری)  ستون فقرات حاوی 7 مهره گردنی، ۱۳ مهره سینه‌ای، ۶ مهره کمری، ۴ مهره خاجی و تقریباً ۲۷ تا ۳۰ مهره دمی هستند. جمجمه نسبتاً بزرگ با حدقه‌های بزرگ و استخوان‌های فک قوی برای پشتیبانی از عضلات قدرتمند ماستر است.استخوان‌های بلند مانند استخوان ران، ساق پا، بازو و استخوان رادیوس، تحرک اندام‌ها را فراهم می‌کنند، در حالی که لگن و کمربند شانه‌ای، حرکت و تحمل وزن را پشتیبانی می‌کنند.

سیستم عضلانی

سیستم عضلانی در موش صحرایی و موش سوری به خوبی توسعه یافته است، که این سیستم عضلانی برای دویدن، بالا رفتن و فعالیت های حیوان مناسب است.

گروه‌های عضلانی اصلی شامل عضلات چهارسر ران و همسترینگ در اندام‌های عقبی و عضلات دوسر و سه سر در اندام‌های جلویی هستند. عضلات شکم در حفظ وضعیت بدن و تنفس نقش دارند و دیافراگم عضله اصلی مسئول تنفس است.

سیستم عصبی

سیسم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع می باشد. مغز نسبتاً کوچک و صاف (لیسنسفالیک) است و فاقد چین‌ها و شیارهای مغزی است که در پستانداران بزرگ تر دیده می‌شود. دلیل حس قوی بویایی در این حیوانات به دلیل توسعه قابل توجه لوب های بویایی می باشد. هیپوتالاموس و غده هیپوفیز عملکرد غدد درون ریز را تنظیم می‌کنند. اعصاب محیطی در سراسر بدن پخش شده اند  و عملکردهای ارادی و غیرارادی را کنترل می‌کنند.

سیستم تنفسی

دستگاه تنفسی شامل حفره بینی، حلق، حنجره، نای، نایژه‌ها و ریه‌ها است. ریه‌ها در هر دو گونه (موش صحرایی و موش سوری) نامتقارن هستند: ریه چپ یک لوب دارد، در حالی که ریه راست چهار لوب دارد. دیافراگم حفره‌های سینه‌ای و شکمی را از هم جدا می‌کند و نقش مهمی در تنفس دارد. میزان تنفس در موش‌های سوری بیشتر از موش‌های صحرایی (رت) است.

سیستم قلبی- عروقی

سیستم قلبی عروقی از یک قلب چهار حفره‌ای تشکیل شده است که در حفره قفسه سینه قرار دارد.خون درون  یک سیستم عروقی بسته که شامل شریان‌ها، وریدها و مویرگ‌ها می‌شود، گردش می کند.در این حیوانات ضربان قلب سریع است و محدوده نرمال آن در موش صحرایی 300تا 500 ضربه در دقیقه و در موش سوری 500 تا 700 ضربه در دقیقه می باشد. طحال و مغز استخوان در خون‌سازی نقش دارند.

سیستم گوارشی

موش‌های صحرایی و موش های سوری  سیستم گوارشی تک معده‌ای دارند. دهان شامل دندان‌های پیشین و آسیای تیز است که برای جویدن و آسیاب کردن سازگار شده‌اند. مری به معده‌  منتهی می‌شود . روده کوچک از دوازدهه (دئودنوم) ، ژژنوم  و ایلئوم تشکیل شده است و مسئول جذب مواد مغذی است، پس از ایلئوم به سکوم بزرگ و کیسه‌مانند حیوان می رسیم . روده بزرگ آب را جذب و مدفوع را فشرده می‌کند.

دستگاه ادراری

دستگاه ادراری شامل دو کلیه، میزنای، مثانه و مجرای ادرار است. کلیه‌ها خون را تصفیه می‌کنند تا ادرار تولید شود که ادرار از طریق میزنای به مثانه رفته و از طریق مجرای ادرار از بدن خارج می‌شود. کلیه‌ها به صورت خلف صفاقی در دو طرف ستون فقرات قرار دارند و مثانه در حفره لگن قرار دارد.

دستگاه تولیدمثلی

در موش های نر، دستگاه تولید مثل شامل بیضه ها که خارج ازناحیه شکمی در داخل کیسه بیضه قرار دارند و هم چنین دستگاه تولید مثلی جنس نر شامل غدد جنسی، سمینال وزیکول و غده پروستات می باشد.

در موش های ماده، دستگاه تولید مثل شامل جفت تخمدان و شاخ رحمی است. واژن در طول چرخه جنسی و یا زایمان باز می شود . موش های ماده 24 ساعت پس از زایمان توانایی بارداری مجدد را کسب خواهند کرد.

دستگاه درون ریز

غدد درون ریز شامل غدد ترشح کننده هورمون مانند هیپوفیز، تیروئید، غدد فوق کلیوی و پانکراس است. غده هیپوفیز که در پایه مغز قرار دارد، عملکرد سایر غدد درون ریز را تنظیم می‌کند. غدد فوق کلیوی در بالای کلیه‌ها قرار دارند و هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین را ترشح می‌کنند. پانکراس هم عملکرد برون ریز و هم درون ریز دارد، آنزیم‌های گوارشی تولید می‌کند و قند خون را از طریق ترشح انسولین و گلوکاگون تنظیم می‌کند.

همچنین بخوانید: