آزمایش 2ME چیست؟ کاربردها و محدودیت‌ها

مقدمه‌ای بر آزمایش 2ME

آزمایش 2ME (آزمایش ۲- مرکاپتو اتانول) یک روش سرولوژیکی است که برای شناسایی و تمایز بین انواع آنتی‌بادی‌های موجود در سرم بیمار به کار می‌رود، به ویژه در زمینه تشخیص سیفلیس. این آزمایش به طور خاص در تفسیر نتایج سایر آزمایش‌های غربالگری سیفلیس مفید است و به تمایز بین عفونت‌های فعال و عفونت‌های گذشته کمک می‌کند.

آزمایش 2ME شامل استفاده از یک عامل کاهنده به نام 2- مرکاپتو اتانول است که برای شکستن پیوندهای دی‌سولفید در آنتی‌بادی‌های موجود در سرم استفاده می‌شود و باعث دناتوره کردن انواع خاصی از آنتی‌بادی‌ها می‌شود. آزمایش 2ME به طور خاص زمانی کاربرد دارد که از آزمایش‌های غربالگری سیفلیس مانند VDRL یا RPR برای غربالگری استفاده می‌شود.

این آزمایش‌ها گاهی ممکن است نتایج مثبت کاذب تولید کنند یا در تشخیص اینکه آیا عفونت جدید است یا قدیمی، مبهم باشند. آزمایش 2ME به روشن کردن چنین وضعیت‌هایی کمک می‌کند و بین آنتی‌بادی‌های IgM و آنتی‌بادی‌های IgG تمایز قائل می‌شود، که به مراحل مختلف عفونت مربوط هستند.

آزمایش 2ME چیست؟

آزمایش 2ME برای شناسایی آنتی‌بادی‌های خاص در سرم و تعیین نوع آنها IgM یا IgG با استفاده از ۲-مرکاپتو اتانول به عنوان معرف انجام می‌شود. ۲-مرکاپتو اتانول یک ترکیب شیمیایی است که به عنوان عامل کاهنده عمل می‌کند، به این معنی که می‌تواند پیوندهای دی‌سولفید را که ساختار برخی آنتی‌بادی‌ها را حفظ می‌کند، بشکند.

حضور این پیوندها به طور معمول مختص آنتی‌بادی‌های IgM است، که معمولاً اولین آنتی‌بادی‌هایی هستند که در پاسخ به یک عفونت تولید می‌شوند. زمانی که این پیوندها شکسته می‌شوند، ساختار آنتی‌بادی‌های IgM دچار تغییر می‌شود و باعث کاهش یا از بین رفتن واکنش‌پذیری آنتی‌بادی‌های IgM در آزمایش می‌شود.

با استفاده از 2ME در یک نمونه، آنتی‌بادی‌های IgM (که معمولاً با عفونت‌های حاد یا جدید همراه هستند) دناتوره می‌شوند. اگر نتیجه آزمایش پس از مواجهه با 2ME هیچ واکنشی نشان ندهد، نشان‌دهنده آن است که آنتی‌بادی‌های موجود در سرم IgM هستند و مربوط به یک عفونت فعال یا جدید می‌باشند. از سوی دیگر، اگر نتیجه آزمایش پس از مواجهه با 2ME   هنوز مثبت باشد، این نشان‌دهنده آن است که آنتی‌بادی‌های موجود در سرم IgG هستند. آنتی‌بادی‌های IgG به طور معمول در پاسخ ایمنی دیرتر تولید می‌شوند و معمولاً برای مدت طولانی‌تری در بدن باقی می‌مانند، حتی پس از آنکه عفونت برطرف شده یا دیگر فعال نیست.

مکانیسم آزمایش 2ME

آزمایش 2ME بر اساس توانایی آن در شکستن ساختار آنتی‌بادی‌ها از طریق کاهش پیوندهای دی‌سولفید عمل می‌کند. در اینجا نحوه عملکرد آزمایش به تفصیل توضیح داده شده است:

1. آزمایش اولیه سرم: ابتدا یک نمونه از سرم بیمار با استفاده از آزمایش‌های سرولوژیکی معمولی سیفلیس مانند VDRL یا RPR آزمایش می‌شود. این آزمایش‌ها آنتی‌بادی‌های راژین را که در پاسخ به مواد چربی آزاد شده از سلول‌های آسیب‌دیده، معمولاً به دلیل عفونت سیفلیس، تولید می‌شوند، شناسایی می‌کنند. با این حال، این آزمایش‌ها گاهی ممکن است نتایج مثبت کاذب ایجاد کنند، به ویژه در مواردی که شرایطی مانند لوپوس، بارداری یا عفونت‌های دیگر وجود دارد، یا ممکن است نتایج مثبت در سیفلیس نهفته (مرحله‌ای که فرد دیگر عفونی نیست اما هنوز آنتی‌بادی‌هایی در خون دارد) نشان دهند.
2. استفاده از 2ME پس از آزمایش اولیه، سرم با 2-مرکاپتو اتانول (2ME)مواجه می‌شود. این ماده شیمیایی به عنوان یک عامل کاهنده عمل می‌کند، به این معنی که پیوندهای دی‌سولفید را که ساختار آنتی‌بادی‌های IgM را حفظ می‌کند، می‌شکند. از آنجایی که آنتی‌بادی‌های IgM این پیوندهای دی‌سولفید را دارند، بیشتر تحت تأثیر درمان قرار می‌گیرند و ساختار آنها از بین می‌رود. آنتی‌بادی‌های IgG در مقابل این درمان مقاوم‌تر هستند و واکنش‌پذیری خود را حفظ می‌کنند.
3. آزمایش مجدد پس از درمان: پس از مواجهه نمونه سرم با 2ME  ، دوباره برای آنتی‌بادی‌های راژین آزمایش می‌شود. اگر درمان با  2MEباعث از بین رفتن واکنش‌پذیری آنتی‌بادی‌ها شود، نشان‌دهنده آن است که آنتی‌بادی‌ها  IgM هستند و مربوط به یک عفونت جدید یا فعال می‌باشند. اگر آنتی‌بادی‌ها پس از درمان همچنان واکنش‌پذیر باشند، این نشان‌دهنده آن است که آنتی‌بادی‌ها IgG هستند که معمولاً با عفونت‌های گذشته یا مرحله نهفته سیفلیس مرتبط هستند.
4. تفسیر نتایج:
   • نتیجه مثبت: یک نتیجه مثبت پس از مواجهه با 2ME  نشان‌دهنده آن است که آنتی‌بادی‌ها IgG هستند، که معمولاً با عفونت‌های گذشته یا عفونت مزمن همراه هستند. در زمینه سیفلیس، این نشان‌دهنده آن است که فرد احتمالاً سیفلیس را در گذشته داشته است یا وارد مرحله نهفته شده است.
   • نتیجه منفی: یک نتیجه منفی پس از مواجهه با 2ME  نشان‌دهنده آن است که آنتی‌بادی‌های شناسایی شده IgM هستند، که نشان‌دهنده عفونت جدید یا فعال سیفلیس است. عدم واکنش پس از درمان نشان‌دهنده آن است که فرد در حال حاضر عفونت فعال دارد.

کاربردهای بالینی آزمایش 2ME

آزمایش  2ME بیشتر در زمینه تشخیص سیفلیس کاربرد دارد، زیرا می‌تواند در تفسیر نتایج آزمایش‌های غیر ترپونمایی مانند VDRL و RPR که برای تشخیص آنتی‌بادی‌های سیفلیس استفاده می‌شوند، کمک کند. در اینجا چگونگی کاربرد آزمایش  2ME در عمل بالینی آمده است:

1. روشن کردن نتایج مبهم: در برخی موارد، افراد ممکن است نتایج مثبت برای آزمایش‌های غیر ترپونمایی مانند VDRL یا RPR نشان دهند، اما ممکن است روشن نباشد که عفونت جدید است یا قدیمی. آزمایش 2ME به تمایز بین آنتی‌بادی‌های IgM و آنتی‌بادی‌های IgG کمک می‌کند و به پزشکان کمک می‌کند تا مشخص کنند که آیا فرد دارای عفونت جدید است، عفونت گذشته دارد یا در مرحله نهفته سیفلیس است.
2. تأیید سیفلیس نهفته یا عفونت‌های گذشته: در سیفلیس نهفته، فرد عفونی نیست اما آنتی‌بادی‌های مربوط به ترپونما پالیدوم (باکتری که عامل سیفلیس است) هنوز در خون باقی می‌مانند. آزمایش 2ME می‌تواند این آنتی‌بادی‌ها را شناسایی کند، به ویژه آنتی‌بادی‌های IgG که نشان‌دهنده عفونت‌های گذشته هستند.
3. تمایز بین سیفلیس و سایر شرایط: آزمایش 2ME همچنین در شناسایی نتایج مثبت کاذب از آزمایش‌های غیر خاص مفید است، زیرا برخی شرایط دیگر (مانند لوپوس یا بارداری) می‌توانند باعث نتایج مثبت کاذب در آزمایش‌هایی مانند VDRL و RPR شوند. با تمایز بین IgM و IgG، آزمایش 2ME به شناسایی دقیق‌تر سیفلیس کمک می‌کند.
4. نظارت بر پاسخ درمانی: برای افرادی که تحت درمان سیفلیس هستند، آزمایش  2ME می‌تواند در نظارت بر پیشرفت درمان مفید باشد، به ویژه در تمایز بین پاسخ موفق درمانی (که در آن سطح IgG به تدریج کاهش می‌یابد) و ادامه عفونت فعال، که در آن آنتی‌بادی‌های IgM باقی می‌مانند.

محدودیت‌های آزمایش 2ME

در حالی که آزمایش 2ME در زمینه‌های خاصی مفید است، محدودیت‌هایی نیز دارد:

1. آزمایش مستقل نیست: آزمایش 2ME معمولاً به طور مستقل استفاده نمی‌شود. این یک آزمایش تاییدی است که به همراه سایر آزمایش‌های سرولوژیکی مانند VDRL یا RPR برای تفسیر نتایج مبهم به کار می‌رود.
2. نتایج مثبت کاذب: خود آزمایش 2ME ممکن است گاهی نتایج مثبت کاذب ایجاد کند اگر مشکلی در کیفیت معرف، نحوه نگهداری نمونه یا سایر عوامل فنی در محیط آزمایشگاه وجود داشته باشد.
3. محدودیت به سیفلیس: در حالی که آزمایش 2ME برای سیفلیس مفید است، به طور کلی برای تشخیص عفونت‌های دیگر استفاده نمی‌شود. بنابراین کاربرد آن بیشتر محدود به سیفلیس است.

همچنین بخوانید:

• دوره مهارت آموزی تکنسین علوم آزمایشگاهی
• آزمایش VDRL چیست؟ اصول، مراحل و تفسیر نتایج
• تست ویدال: مقدمه، اصول، روش استفاده، تفسیر نتایج و محدودیتها

نویسنده: مهرداد ایزدی راد