مقدمهای بر آزمایش هموسیستئین (آزمایش Homocysteine)
آزمایش هموسیستئین یک آزمایش خونی است که میزان هموسیستئین، یک آمینواسید، را در بدن اندازهگیری میکند. این آزمایش اغلب برای تشخیص کمبود ویتامین B6، B9 (فولات) یا B12 استفاده میشود. افرادی که میزان هموسیستئین بالایی دارند ممکن است در معرض خطر بالاتری برای بیماریهای قلبی عروقی قرار گیرند. در نوزادان، آزمایش هموسیستئین میتواند به تشخیص یک بیماری نادر به نام هموسیستینوریا کمک کند.
آزمایش هموسیستئین چیست؟
آزمایش هموسیستئین یک آزمایش خونی است که میزان آمینواسید هموسیستئین را در بدن شما اندازهگیری میکند. هموسیستئین یک ماده شیمیایی است که به مقدار کمی در خون شما وجود دارد. ویتامینهای B6، B9 و B12 به تجزیه هموسیستئین و تبدیل آن به سایر مواد مورد نیاز بدن کمک میکنند. این فرایند باید مقدار کمی هموسیستئین در خون باقی بگذارد. اما اگر این فرایند به درستی عمل نکند، سطح هموسیستئین ممکن است افزایش یابد. هموسیستئین میتواند در شریانهای خون انباشته شود و خطر بیماریهای قلبی عروقی را افزایش دهد، به ویژه:
- لختههای خونی
- بیماری شریان کرونری
- تصلب شریانها (آترواسکلروز)
- حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد)
- بیماری عروقی محیطی
- سکته
چه زمانی آزمایش هموسیستئین انجام میشود؟
آزمایش هموسیستئین اغلب به پزشکان کمک میکند:
- کمبود ویتامین B6، B9 یا B12 را تشخیص دهند.
- خطر بیماری قلبی یا سکته را ارزیابی کنند.
- افرادی که بیماری قلبی دارند را پایش کنند تا ببینند آیا وضعیت آنها بدتر شده است یا خیر. آزمایش هموسیستئین همچنین ممکن است بخشی از غربالگری نوزادان باشد و یک بیماری نادر به نام هموسیستینوریا را تشخیص دهد که در آن بدن نمیتواند برخی از آمینواسیدها را پردازش کند.
علائم کمبود ویتامین B چیست؟
پزشک شما ممکن است در صورت شک به کمبود ویتامین B، آزمایش هموسیستئین تجویز کند. علائم کمبود ویتامین B ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افسردگی
- اسهال یا یبوست
- خستگی و ضعف
- تپش قلب
- بیحسی یا سوزنسوزن شدن در انگشتان دست و پا
- مشکلات در تعادل، تمرکز یا حافظه
- پوست پوستهپوسته
- تنگی نفس
- تغییرات زبان، مانند تورم یا قرمزی
چه کسی آزمایش خون هموسیستئین را انجام میدهد؟ پزشک، پرستار، فلبوتومیست یا تکنسین آزمایشگاه میتواند نمونه خون را برای این آزمایش بگیرد. سپس، کارکنان آزمایشگاه میزان هموسیستئین در خون را اندازهگیری میکنند.
چگونه باید برای آزمایش سطح هموسیستئین آماده شوم؟
پزشک شما دستورالعملهای خاصی برای آزمایش به شما میدهد. ممکن است نیاز داشته باشید که هشت تا دوازده ساعت ناشتا باشید. این یعنی نباید چیزی جز آب بنوشید یا بخورید. همچنین باید پزشک خود را در جریان هرگونه دارو، چه نسخهای و چه بدون نسخه، و مکملهایی که مصرف میکنید بگذارید، زیرا ممکن است بر نتایج آزمایش هموسیستئین تأثیر بگذارند.
چه چیزی باید در طی آزمایش هموسیستئین انتظار داشته باشم؟
جمعآوری نمونه خون تنها چند دقیقه طول میکشد. در یک مطب، کلینیک یا آزمایشگاه، یک متخصص مراقبتهای بهداشتی:
- نوار محکمی دور بازوی بالایی شما میبندد.
- یک منطقه از پوست را تمیز میکند.
- سوزنی را به ورید ناحیه داخلی آرنج وارد میکند که ممکن است احساسی از نیش یا فشار ایجاد کند.
- یک لوله را به سوزن متصل کرده و آن را با خون پر میکند.
- نوار و سوزن را برداشته و سپس برای کمک به متوقف کردن خونریزی روی زخم فشار میدهد.
- یک بانداژ روی پوست شما قرار میدهد.
پس از آزمایش هموسیستئین چه انتظاری باید داشته باشم؟
پزشک شما ممکن است از شما بخواهد چند ساعت بانداژ را نگه دارید. همچنین ممکن است نیاز داشته باشید تا چند ساعت پس از آزمایش از انجام ورزش خودداری کنید.
خطرات آزمایش هموسیستئین چیست؟
آزمایشهای خون بسیار ایمن هستند و خطرات کمی دارند. ممکن است در ناحیهای که سوزن وارد پوست شده است، کبودی کوچکی ایجاد شود. بهندرت، ورید ممکن است متورم شود. کمپرسهای گرم میتوانند به بهبود کمک کنند.
چه زمانی باید نتایج آزمایش هموسیستئین را دریافت کنم؟
نتایج آزمایش هموسیستئین معمولاً طی یک یا دو روز آماده میشود، بسته به اینکه آزمایشگاه چقدر سریع عمل کند.
نتایج آزمایش هموسیستئین چه معنایی دارد؟
به طور معمول، سطح هموسیستئین شما باید کمتر از ۱۵.۱ میکرومول بر لیتر (µmol/L) باشد. البته این محدوده طبیعی ممکن است بسته به آزمایشگاه کمی متفاوت باشد. پزشک شما در مورد نتایج و معنای آنها برای شما صحبت خواهد کرد. سطح بالای هموسیستئین ممکن است به این معنی باشد که شما:
- به اندازه کافی ویتامین دریافت نمیکنید، زیرا سوءتغذیه دارید، تغذیه ضعیفی دارید یا نمیتوانید ویتامینهای کافی از رژیم غذایی جذب کنید.
- بیشتر از مقدار توصیهشده الکل مصرف میکنید.
- در معرض خطر بالاتر بیماریهای قلبی یا سکته قرار دارید.
- به بیماری هموسیستینوریا مبتلا هستید، که نیاز به آزمایشهای بیشتری دارد.
- به شرایط پزشکی دیگری مانند کمکاری تیروئید یا بیماری آلزایمر مبتلا هستید.
با این حال، سطوح بالای هموسیستئین لزوماً به این معنی نیست که شما به بیماری خاصی مبتلا هستید. پزشک شما علاوه بر سطح هموسیستئین، عوامل دیگری را نیز در نظر میگیرد تا تصمیمات بهداشتی مناسبی برای شما بگیرد، از جمله:
- سن، زیرا به طور کلی مردان سطوح بالاتری از هموسیستئین دارند.
- یائسگی، زیرا هموسیستئین در زنان پس از یائسگی افزایش مییابد.
- داروهایی که میتوانند هموسیستئین را افزایش دهند.
- سابقه سیگار کشیدن، که میتواند بر سطح هموسیستئین تأثیر بگذارد.
سخن پایانی
آزمایش هموسیستئین یک آزمایش خونی ساده است. سطح بالای هموسیستئین ممکن است نشاندهنده کمبود ویتامین، خطر بالاتر بیماریهای قلبی عروقی یا وضعیتهای پزشکی دیگر باشد. پزشک شما درباره نتایج، عوامل مهم دیگر و معنای کلی آن برای سلامتی شما صحبت خواهد کرد.
همچنین بخوانید:
- آزمایش خون MCH: تعریف، محاسبه، نتایج و مقدار بالا و پایین MCH
- تست CRP (پروتئین واکنشی C): اساس، موارد استفاده، روش و تفسیر نتایج
- تست RPR یا Rapid Plasma Reagin چیست؟ تست تشخیص سیفلیس
- مسیرهای انعقادی خون و آزمایشات مرتبط با آن
مترجم: محمد صادق محمودی لرد