کارسینوژن چیست؟ انواع کارسینوژن و سرطان‌زایی آن‌ها

فهرست مطالب نمایش

کارسینوژن چیست؟

کارسینوژن ها موادی هستند که خطر ابتلا به سرطان‌ را افزایش دهند. کارشناسان بیش از 100 عامل سرطان‌زا را شناسایی کرده اند. کارسینوژن ممکن است فیزیکی باشند، مانند اشعه ماوراء بنفش خورشید. شیمیایی، مانند آزبست؛ یا بیولوژیکی، مانند عفونتهای ناشی از برخی ویروسها. فقط تماس با یک ماده سرطان‌زا به این معنی نیست که به سرطان‌ مبتلا خواهید شد. در حالی که ممکن است نتوانید از برخی کارسینوژن اجتناب کنید، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به سرطان‌، در اثر قرار گرفتن در معرض این عوامل، انجام دهید.

کارسینوژن چگونه باعث سرطان‌ می‌شوند؟

برای درک اینکه چگونه کارسینوژن باعث ایجاد سرطان‌ می‌شوند، دانستن بیشتر در مورد رابطه بین کارسینوژن و ساختار ژنتیکی، کمک کننده است.

DNA در ژنها است و ژن‌ها حاوی دستورالعمل‌هایی برای ساخت پروتئین هستند. پروتئینها میلیونها عمل از جمله نحوه رشد و تکثیر سلولها را کنترل می‌کنند. هنگامی که یک ماده سرطان‌زا DNA را تغییر می‌دهد، یک واکنش زنجیره‌ای ایجاد می‌کند که سلولهای طبیعی را به سلولهای سرطانی‌ تبدیل می‌کند.

گاهی اوقات، کارسینوژن به DNA آسیب مستقیم می رسانند، بنابراین آنطور که باید کار نمی‌کند. در موارد دیگر، سلولهایی که به طور معمول آسیب DNA ناشی از کارسینوژن را ترمیم می‌کنند، نمی توانند از این مشکل مراقبت کنند. اگر DNA آسیب دیده ترمیم نشود ممکن است منجر به تغییرات (جهش) در ژنهای خاص شود.

بسته به جهش یا تغییر خاص، ژن‌ها ممکن است به سلول‌ها دستور دهند که به طور غیرقابل کنترلی تکثیر شوند و به تومورهای سرطانی یا سرطان‌ خون تبدیل شوند. اما سرطان‌ فوراً ایجاد نمی‌شود. کارسینوژن در طول زمان ایجاد می‌شوند. ممکن است سالها طول بکشد تا یک ماده سرطان‌زا در بین شما واکنش زنجیره‌ای را آغاز کند که منجر به سرطان‌ می‌شود.

چگونه با ماده سرطان‌زا تماس داریم؟

ممکن است با ماده سرطان‌زا تماس داشته باشید اگر:

عادات سبک زندگی خاصی مانند استفاده از تنباکو دارید.
زمانی را در محل کار می‌گذرانید که از مواد شیمیایی سرطان‌زا برای تولید محصولات استفاده می‌کند.
ویروسهای خاصی مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که باعث سرطان‌ می‌شود.

به هرحال فقط تماس با ماده سرطان‌زا به این معنی نیست که شما به سرطان‌ مبتلا خواهید شد. عواملی که خطر سرطان‌ را افزایش می‌دهند عبارتند از:

طولانی مدت قرار گرفتن در معرض ماده سرطان‌زا. به عنوان مثال، فردی که سال‌ها از تنباکو استفاده می‌کند یا در معرض دود دست دوم قرار دارد، نسبت به کسی که هرگز تنباکو مصرف نکرده، سیگار را ترک کرده و از دود دست دوم دوری می‌کند، احتمال بیشتری دارد که به سرطان‌ مبتلا شود.

زیاد قرار گرفتن در معرض ماده سرطان‌زا. برای مثال، نوشیدن مقادیر قابل توجهی از نوشیدنی‌های حاوی الکل خطر ابتلا به سرطان‌ را افزایش می‌دهد. طبق گفته انجمن سرطان آمریکا، مردان باید مصرف خود را به دو نوشیدنی در روز محدود کنند. زنان نیز باید مصرف آن را به یک نوشیدنی در روز محدود کنند.
جهشهای ژنتیکی (ارثی). حدود 5 تا 12 درصد سرطان‌ها ارثی هستند، به این معنی که افراد با جهشهای ژنتیکی متولد می‌شوند که باعث سرطان می‌شود. فردی که سرطان ارثی دارد و در معرض کارسینوژن قرار دارد، خطر ابتلا به سرطان‌ را افزایش می‌دهد.

کارسینوژن چگونه شناخته می‌شوند؟

در ایالات متحده، برنامه ملی سم شناسی (NTP) تحقیقاتی را ارزیابی می‌کند و فهرستی از سرطان‌زاهای شناخته شده و احتمالی را منتشر می‌کند. آژانس بین المللی تحقیقات سرطان‌ (IARC) نیز تحقیقات را ارزیابی کرده و یافته‌های آن را منتشر می‌کند.

به طور کلی، هر دو سازمان برای تعیین سرطان‌زا‌ بودن یک ماده به آزمایش‌های آزمایشگاهی و تحقیقات اپیدمیولوژی (مطالعات در افراد) متکی هستند.

جدیدترین گزارش NTP 63 ماده سرطان‌زا را فهرست کرده است. در این گزارش همچنین 193 ماده‌ای که ممکن است باعث سرطان‌ شوند فهرست شده است. جدیدترین تحقیق IARC 122 ماده شناخته شده برای ایجاد سرطان‌، 93 ماده مشکوک به ایجاد سرطان‌ و 319 ماده که ممکن است باعث سرطان‌ شود را فهرست کرده است.

انواع کارسینوژن چیست؟

IARC سه دسته را معرفی کرده است:

کارسینوژنی فیزیکی، مانند پرتوهای فرابنفش خورشید و تشعشعات یونیزان از منابعی مانند رادون در خانه‌ها یا اشعه ایکس و سایر آزمایش‌های تصویربرداری پزشکی.
کارسینوژنی شیمیایی مانند آزبست، دود تنباکو، نوشیدنی‌های حاوی الکل، آفلاتوکسین (قارچی که غذا را آلوده می‌کند) و آرسنیک که به طور طبیعی در هوا، آب و خاک ظاهر می‌شود.
سرطان‌زاهای بیولوژیکی، مانند عفونتهای ناشی از ویروس، باکتری یا انگلهای خاص.

کارسینوژن های رایج کدامند؟

برخی از سرطان‌زاهای رایج عبارتند از:

نوشیدنی‌های حاوی الکل. NTP الکل را به عنوان عامل سرطان‌ معرفی می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که هرچه الکل بیشتری مصرف کنید، شانس ابتلا به انواع مختلف سرطان‌ از جمله سرطان‌ سر و گردن، کبد و مری بیشتر می‌شود.

محصولات تنباکو، از جمله تنباکوی بدون دود و دود دوم. مصرف دخانیات عامل اصلی سرطان‌ در ایالات متحده است.
اشعه ماوراء بنفش خورشید یا پرتودرمانی ممکن است باعث سرطان پوست شود.
رادون. این گاز بی رنگ و بی بو است. هنگامی که داخل ساختمانهایی مانند ادارات، مدارس یا حتی خانه خود هستید، ممکن است در معرض رادون قرار بگیرید. رادون دومین عامل سرطان ریه است.
آزبست. آزبست زمانی شکل رایجی برای عایق بود. اگر زمانی را در ساختمان‌هایی بگذرانید که قبل از سال 1989 ساخته شده‌اند ( زمانی که آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) استفاده‌های جدید از آزبست را ممنوع کرد) ممکن است در معرض آزبست قرار بگیرید. آزبست با مزوتلیومای بدخیم (سرطانی)، سرطان‌ ریه، حنجره و تخمدان مرتبط است.
فرمالدئید. مطالعات نشان می‌دهد افرادی که در محل کار در معرض سطوح بالایی از فرمالدئید هستند، خطر ابتلا به لوسمی حاد میلوئیدی و سرطان‌های نادر در حفره بینی و سینوسهای خود را افزایش می‌دهند.
گوشت فرآوری شده. گوشتی که با نمک زدن یا دودی کردن تغییر شکل داده است با سرطان‌ روده بزرگ مرتبط است.

چگونه می‌توانیم کمتر در معرض کارسینوژن قرار گیریم؟

متأسفانه، شما نمی‌توانید از همه کارسینوژن اجتناب کنید. اما می توانید از برخی عوامل جلوگیری کنید:

عدم استفاده از تنباکو
اجتناب از نوشیدنی‌های حاوی الکل
واکسینه شدن در برابر ویروسهایی که سرطان‌زا محسوب می‌شوند
محافظت از پوست در برابر نور خورشید و سایر منابع اشعه ماوراء بنفش

چه زمانی باید در مورد خطر سرطان‌ با پزشک صحبت کنیم؟

اگر از تنباکو استفاده می کنید یا به طور منظم نوشیدنی‌های حاوی الکل می‌نوشید، ممکن است بخواهید با پزشک صحبت کنید. آنها برنامه‌هایی را برای کمک به ترک سیگار توصیه می‌کنند و نیز به شما توصیه می‌کنند که مقدار نوشیدنی‌های الکلی را کاهش دهید.

ممکن است بخواهید از پزشک در مورد خطر ابتلا به سرطان‌ در طول زندگی خود بپرسید (موسسه ملی سرطان داده‌های خطر مادام العمر را منتشر می‌کند). اگر خطر ابتلا به سرطان‌ خاصی در طول زندگی شما افزایش یافته است، ممکن است بخواهید از عوامل مرتبط با آن نوع اجتناب کنید.

بسته به وضعیت ، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که آزمایشهای غربالگری سرطان‌ خاصی را انجام دهید.

سخن پایانی

کارسینوژن موادی هستند که می توانند باعث سرطان‌ شوند. بیش از 100 ماده سرطان‌زا شناخته شده است. ممکن است در زندگی روزمره خود با کارسینوژن مواجه شوید. به عنوان مثال، ممکن است مقادیر کمی آرسنیک در آب آشامیدنی وجود داشته باشد. پرتوهای فرابنفش خورشید سرطان‌زا هستند. ممکن است مواد شیمیایی سرطان‌زا در خانه یا محل کارتان وجود داشته باشد.

ممکن است نگران باشید که آیا در معرض خطر هستید یا خیر. این قابل درک است اما تحقیقات نشان می‌دهد که سرطان‌زاهایی که بیشتر باعث ایجاد سرطان می‌شوند شامل فعالیت‌های رایج سبک زندگی هستند که می‌توانید آن را مدیریت کنید. به عنوان مثال، تنباکو یک ماده سرطان‌زا شناخته شده است که با چندین سرطان‌ مرتبط است. با ترک دخانیات می‌توانید خطر ابتلا را کاهش دهید.

اگر در مورد قرار گرفتن در معرض کارسینوژن نگران هستید، با پزشک صحبت کنید. آنها وضعیت کلی شما را ارزیابی خواهند کرد و دیدگاهی در مورد خطر ابتلا به سرطان‌ ناشی از کارسینوژن ارائه می‌دهند. دانش قدرت است و دانستن خطر و چگونگی کاهش آن به شما کمک می‌کند تا سلامتی خود را حفظ کنید.

همچنین بخوانید:

مترجم: معصومه قریبی ششده

منبع

از این مطلب چقدر راضی بودید؟

روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه