سندرم کروزون چیست؟

سندرم کروزون چیست؟

سندرم کروزون یک اختلال ژنتیکی نادر و یک نوعی کرانیوسینوستوز است، وضعیتی که در آن جوش خوردن زودرس مفاصل فیبری (درزهای جمجمه) بین استخوان‌های خاصی از جمجمه اتفاق می‌افتد.

درز‌ها اجازه رشد و بزرگ شدن به سر نوزاد را می‌دهند، در نهایت، این استخوان‌ها بهم جوش می‌خورند تا جمجمه را تشکیل دهند. در سندرم کروزون، درز‌ها پیش از موعد به هم می‌پیوندند که بر رشد مناسب جمجمه و سر تأثیر می‌گذارد و شکل و تکوین جمجمه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برخی از استخوان‌های صورت نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. شدت کرانیوسینوستوز در یک نوزاد در مقایسه با نوزاد دیگر متفاوت است.

علائم در درجه اول شامل ناهنجاری‌های  سر و صورت است. هوش معمولاً تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. سندرم کروزون در اثر جهش در یکی از ژن‌های FGFR، معمولاً FGFR2، ایجاد می‌شود و به صورت اتوزومال غالب به ارث می‌رسد.

علائم و نشانه‌ها:

سندرم کروزون که به نام دیسوستوزیس (Dysostosis ) جمجمه و صورت نیز شناخته می‌شود، عمدتاً با بسته شدن زود هنگام درز‌های جمجمه بین استخوان‌های خاصی در جمجمه (کرانیوسینوستوز) و ناهنجاری‌های صورت، مشخص می‌شود. ناهنجاری‌های جمجمه و صورت حتی در بین اعضای یک خانواده، ممکن است از خفیف تا شدید متفاوت باشد. درجه ناهنجاری جمجمه متغیر است و به درزهای جمجمه درگیر و همچنین سرعت پیشرفت بستگی دارد.

در بیشتر افراد مبتلا، جوش خوردن زودرس درز‌ها (درزهای تاجی و ساجیتال) بین استخوان‌های تشکیل‌دهنده پیشانی (استخوان پیشانی) و قسمت‌های بالایی جمجمه (parietal bones) وجود دارد. علاوه بر این، درز بین پشت و دو طرف جمجمه (lambdoidal suture) یا درز‌های دیگر ممکن است در برخی افراد درگیر باشد. در اکثر افراد مبتلا به سندروم کروزون، جوش زودرس درزها باعث می‎‌شود سر به طور غیرمعمول کوتاه و پهن به نظر برسد (براکی سفالی)

در سایر بیماران، سر ممکن است بلند و باریک (اسکافوسفالی) یا مثلثی (تریگونوسفالی) به نظر برسد. به ندرت، بسته شدن زودرس درزهای متعدد (معروف به کرانیوسینوستوز نوع Kleeblattschadel) باعث می‌شود که جمجمه به طور غیر طبیعی به سه لوب تقسیم شود.

در مبتلایان به سندرم کروزون، کرانیوسینوستوز معمولاً در سال اول زندگی شروع می‌شود و تقریباً تا سن دو تا سه سالگی پیشرفت می‌کند. با این حال، کرانیوسینوستوز ممکن است گاهی اوقات در بدو تولد آشکار شود یا به ندرت ممکن است در اوایل کودکی دیده نشود.

در بیشتر افراد، حفره‌های استخوانی جمجمه که کره چشم را در خود جای می‌دهند، غیرمعمول است. در‌نتیجه، به نظر می‌رسد که کره چشم بیرون زده یا به سمت جلو برآمده است. (proptosis)

به دلیل چنین ناهنجاری‌هایی، افراد مبتلا به طور غیرعادی، مستعد ابتلا به التهاب در نواحی جلویی و شفاف چشم و همچنین غشاهایی که سطوح داخلی پلک‌ها و سفیدی چشم‌ها را می‌پوشانند، هستند. سندرم کروزون همچنین اغلب با ناهنجاری‌های چشمی دیگری همراه است، از جمله هیپرتلوریسم (چشم‌ها بیشتر از حد معمول از هم فاصله دارند) و انحراف چشم هستند (استرابیسم). گاهی اوقات، ناهنجاری‌های مختلف چشم می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی شود.

سندرم کروزون با ناهنجاری‌های جمجمه‌ای صورت دیگری نیز همراه است:

افراد مبتلا اغلب دارای پیشانی برجسته هستند (frontal bossing)؛ بینی دارای انحنا، لب بالایی کوتاه، هیپوپلازی میانی صورت (مناطق میانی صورت غیرطبیعی صاف هستند)،همچنین فک فوقانی کوچک و توسعه نیافته (هیپوپلاستیک) با بیرون زدگی فک پایین (پروژناتیسم نسبی فک پایین) نیز ممکن است رخ دهد. شکاف لب و یا کام به ندرت ممکن است مشاهده شود. مشکلات دندانی معمول شامل کام باریک بسیار قوس دار با دندان‌های نامرتب است و دندان‌های بالا و پایین هنگام گاز گرفتن به هم نمی‌رسند (malocclusion).

تقریباً 30 درصد از افراد مبتلا به سندرم کروزون دچار هیدروسفالی می‌شوند، وضعیتی که با اختلال در جریان مایع مثل مایع مغزی نخاعی [CSF] که از طریق حفره‌ها (بطن‌ها) مغز و کانال نخاعی به گردش در‌می‌آید، مشخص می‌شود و به طور بالقوه منجر به افزایش فشار مایع در داخل جمجمه (فشار داخل جمجمه) و مغز می‌شود.

برخی از افراد مبتلا به دلیل ناتوانی در انتقال تکانه‌های صوتی به مغز دچار اختلال شنوایی هستند.( از دست دادن شنوایی حسی عصبی). در برخی از نوزادان، مشکلات تنفسی ممکن است در دوران نوزادی به دلیل ناهنجاری‌های مختلف صورت و راه هوایی فوقانی ایجاد شود. که در موارد شدید، این عوارض تنفسی می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد.

اتیولوژی بیماری:

سندرم Crouzon در اثر جهش در یکی از ژن‌های FGFR (بیشتر FGFR2 )ایجاد می‌شود. ژن‌ها دستورالعمل‌هایی را برای ایجاد پروتئین‌هایی ارائه می‌دهند که نقش مهمی در بسیاری از عملکردهای بدن دارند. هنگامی که یک جهش در یک ژن رخ می‌دهد، محصول پروتئین ممکن است معیوب، ناکارآمد یا وجود نداشته باشد.

بسته به عملکرد پروتئین خاص، عملکرد بسیاری از اندام‌های بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرد. جهش در ژن FGFR که باعث سندرم کروزون می‌شود به صورت اتوزوم غالب به ارث می‌رسد. بیشتر بیماری‌های ژنتیکی بر اساس وضعیت دو نسخه از یک ژن (یکی از پدر و دیگری از مادر به ارث می‌رسد) تعیین می‌شود.

اختلال‌های ژنتیکی غالب، زمانی اتفاق می‌افتند که تنها یک نسخه از یک ژن غیرطبیعی برای ایجاد یک بیماری خاص کافی باشد. ژن غیرطبیعی می‌تواند از هر یک از والدین به ارث برسد یا می‌تواند نتیجه یک جهش جدید در فرد مبتلا باشد. میزان این خطر برای مردان و زنان یکسان است. در بیشتر افراد، این اختلال به دلیل جهش‌های ژنتیکی خودبه‌خودی (de novo) رخ می‌دهد که در سلول تخمک یا اسپرم اتفاق می‌افتد. در چنین شرایطی این اختلال از والدین به ارث نمی‌رسد.

ژن FGFR2 تولید پروتئینی به نام گیرنده فاکتور رشد فیبروبلاست (FGFR) را تنظیم می‌کند. جهش‌های ژنتیکی که عملکرد چنین پروتئین‌هایی را مختل می‌کنند ممکن است منجر به ناهنجاری‌هایی در رشد و نمو استخوان شوند که در نهایت منجر به ناهنجاری‌های خاصی در ناحیه جمجمه و صورت می‌شود.

شواهد نشان می‌دهد که جهش‌های مختلف در ژن FGFR2 ممکن است باعث تعدادی دیگر از اختلالات مرتبط شود، از جمله سندرم آپرت، سندرم Beare-Stevenson، سندرم پفایفر و سندرم Jackson-Weiss.

به علاوه، بر اساس برخی گزارش‌ها، برخی جهش‌های FGFR2 ممکن است در برخی از خانواده‌ها منجر به سندرم کروزون شود، در حالی که همین جهش‌ها باعث سندرم پفایفر در سایر اقوام می‌شود. پیامدهای چنین یافته‌هایی به طور کامل درک نشده است.

جمعیت‌های تحت تاثیر:

سندرم کروزون مردان و زنان را مبتلا می‌کند. برخی از مقالات در پزشکی گزارش می‌دهند که گویا مردان بیشتر از زنان مبتلا می‌شوند. تخمین زده می‌شود که سندرم کروزون در حدود 1.6 از 100000 نفر در جمعیت عمومی را تحت تاثیر قرار دهد و تخمین زده می‌شود که همه اشکال کرانیوسینوستوز حدود 1 نفر از هر 2000 تا 25000 تولد زنده را تحت تاثیر قرارمی‌دهد.

تشخیص:

سندرم کروزون معمولاً در بدو تولد یا در دوران نوزادی بر اساس ارزیابی بالینی کامل، شناسایی یافته‌های فیزیکی مشخص و انواع آزمایش‌های تخصصی تشخیص داده می‌شود. چنین آزمایش‌هایی ممکن است شامل تکنیک‌های تصویربرداری پیشرفته، مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا (MRI)، یا سایر مطالعات تصویربرداری باشد.

CT و MRI برای کمک به تشخیص ناهنجاری‌های خاصی که ممکن است با این اختلال همراه باشد (مانند کرانیوسینوستوز و سایر ناهنجاری‌های اسکلتی) استفاده می‌شود. آزمایش ژنتیک مولکولی می‌تواند تشخیص سندرم کروزون را در برخی افراد تایید کند. آزمایش ژنتیک مولکولی می‌تواند جهش‌هایی را در ژن FGFR2 که عامل ایجاد این اختلال است شناسایی کند، اما فقط به عنوان یک آزمایش تشخیصی در آزمایشگاه‌های تخصصی در دسترس است.

درمان :

درمان سندرم کروزون به سمت درمان علائم خاصی است که در هر فرد آشکار است. جراحی درمان اصلی برای کودکان مبتلا است، اما همه کودکان به جراحی نیاز ندارند. جراحی برای ایجاد و اطمینان از وجود فضای کافی در داخل جمجمه برای رشد مغز در حال رشد انجام می‌شود، در واقع جهت کاهش فشار داخل جمجمه (در صورت وجود) و برای بهبود ظاهر سر کودک مبتلا صورت می‌پذیرد.

کودکان مبتلا باید در کلینیک‌های جمجمه صورت که اغلب وابسته به بیمارستان‌های بزرگ اطفال یا مراکز پزشکی هستند، معاینه شوند. این کلینیک‌ها دارای تیمی از پزشکان و سایر ارائه دهندگان مراقبت‌های پزشکی هستند که در درمان اختلال‌های جمجمه-صورت با تجربه هستند. تیمی از متخصصان برای برنامه‌ریزی و اجرای درمان‌های کودک با یکدیگر همکاری خواهند کرد.

چنین متخصصانی شامل متخصصان اطفال، جراحان مغز و اعصاب، جراحان پلاستیک، متخصصین گوش و حلق و بینی، متخصصین ژنتیک پزشکی، متخصصین شنوایی شنجی، چشم پزشکان، متخصصان دندانپزشکی، مددکاران اجتماعی و سایر متخصصان مراقبت‌های سلامتی هستند. ارزیابی ژنتیکی برای افراد مبتلا و خانواده‌های آن‌ها برای تایید تشخیص و ارائه مشاوره مفید خواهد بود. حمایت روانی و اجتماعی برای کل خانواده نیز ضروری است.

مترجم: مریم راحمی

مطالعات بیشتر در بخش راهنمای علمی سایت