آسپرژیلوس (Aspergillus) چیست؟
Aspergillus جنسی از قارچ ها است که متشکل از چند صد گونه کپک است و در اقلیم های مختلف در سراسر جهان یافت می شود. آسپرژیلوس اولین بار در سال 1729 توسط کشیش و زیست شناس ایتالیایی پیر آنتونیو میشلی کشف شد. آسپرژیلوس از 837 گونه قارچی تشکیل شده است.
رشد و انتشار
آسپرژیلوس به عنوان گروهی از قارچ های conidial – یعنی قارچ هایی در حالت غیرجنسی تعریف می شود. با این حال، بعضی از آن ها معروف به داشتن تلومورف (حالت جنسی) در Ascomycota هستند. شواهد DNA حاکی از آن است که تمام اعضای جنس Aspergillus از اعضای Ascomycota هستند.
اعضای یک جنس توانایی رشد را در جایی را دارند که فشار اسمزی زیادی وجود داشته باشد (غلظت زیاد قند، نمک و غیره). گونه های آسپرژیلوس بسیار هوازی هستند و تقریباً در همه محیط های غنی از اکسیژن یافت می شوند، که در نتیجه به دلیل تنش اکسیژن زیاد معمولاً به صورت کپک در سطح بستر رشد می کنند. به طور معمول، قارچ ها روی لایه های غنی از کربن مانند مونوساکاریدها (مانند گلوکز) و پلی ساکاریدها (مانند آمیلوز) رشد می کنند. گونه های آسپرژیلوس از آلاینده های معمول غذاهای نشاسته ای (مانند نان و سیب زمینی) هستند و بر روی بسیاری از گیاهان و درختان رشد می کنند.
علاوه بر رشد در منابع کربنی، بسیاری از گونه های Aspergillus در مواردی که قادر به رشد در محیط های کم مصرف مواد مغذی یا محیط هایی با کمبود کامل مواد مغذی اصلی هستند، الیگوتروفی را نشان می دهند. Aspergillus niger نمونه بارز این موضوع است. می توان آن را در حال رشد روی دیوارهای مرطوب، به عنوان یکی از اجزای اصلی کپک زدگی دانست.
چندین گونه از Aspergillus، از جمله A. niger و A. fumigatus، به آسانی در ساختمان ها کلونیزه می شوند. مناطق گرم و مرطوب یا مرطوب مانند حمام و اطراف قاب پنجره را آلوده می کنند.
آسپرژیلوس در بالش ها به تعداد میلیونی یافت می شود.
عوامل بیماری زا
برخی از گونه های آسپرژیلوس باعث بیماری جدی در انسان و حیوانات می شوند. شایع ترین گونه های بیماری زا گونه های A. fumigatus و A. flavus است که آفلاتوکسین تولید می کند که هم سم است و هم ماده سرطان زا، و می تواند غذاهایی مانند آجیل را آلوده کند. شایع ترین گونه هایی که باعث بیماری آلرژیک می شوند، A. fumigatus و A. clavatus هستند. گونه های دیگر به عنوان عوامل بیماری زای کشاورزی مهم هستند. Aspergillus spp. باعث ایجاد بیماری در بسیاری از محصولات غله ای، به ویژه ذرت می شود و برخی از انواع مایکوتوکسین ها از جمله آفلاتوکسین را سنتز می کنند. آسپرژیلوس می تواند باعث عفونت نوزادان نیز شود.
عفونت های A. fumigatus (شایع ترین گونه) عفونت های ریوی اولیه هستند و به طور بالقوه می توانند به ذات الریه نکروزان و با پتانسیل انتشار تبدیل شوند. ارگانیسم را می توان از سایر عفونت های کپکی رایج بر اساس این واقعیت که هم در محیط و هم در میزبان فرم کپک می گیرد، متفاوت دانست (بر خلاف Candida albicans که یک قالب دو شکل در محیط و مخمر در بدن است).