آزمایش PT چیست؟ تفسیر نتایج آزمایش زمان پروترومبین

فهرست مطالب نمایش

آزمایش زمان پروترومبین یا آزمایش PT چیست؟

آزمایش زمان پروترومبین (آزمایش PT) سرعت لخته شدن خون را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش به‌ویژه برای نظارت بر سرعت لخته شدن خون در افرادی که از رقیق‌کننده‌های خون مانند وارفارین استفاده می‌کنند، انجام می‌شود. همچنین، این آزمایش برای تشخیص اختلالات خونی نیز کاربرد دارد. نتیجه‌ی بالای PT/INR نشان‌دهنده این است که بدن شما بیش از حد معمول برای تشکیل لخته خون زمان می‌برد.

خلاصه

آزمایش PT/INR سرعت لخته شدن خون را اندازه‌گیری می‌کند. نتایج این آزمایش ممکن است به‌صورت ثانیه یا به‌طور رایج به‌صورت نسبتی به نام نسبت نرمال‌سازی بین‌المللی (INR) گزارش شود.

زمانی که شما دچار خون‌ریزی می‌شوید، پروتئین‌هایی به نام عوامل انعقاد (کوآگولاسیون) به‌طور همزمان کار می‌کنند تا لخته‌هایی تشکیل دهند که خون‌ریزی را متوقف کنند. پروترومبین یکی از چندین عامل انعقادی است که برای این فرآیند ضروری است. این پروتئین توسط کبد شما تولید می‌شود.

پزشکان معمولاً آزمایش PT را همراه با آزمایش دیگر لخته شدن خون به نام آزمایش ترومبوپلاستین جزئی (PTT) انجام می‌دهند. آزمایش PTT کارکرد سایر عوامل انعقاد در خون شما را اندازه‌گیری می‌کند.

چه زمانی آزمایش PT انجام می‌شود؟

پزشکان آزمایش PT را برای اطمینان از لخته شدن مناسب خون شما انجام می‌دهند. لخته‌هایی که خیلی آرام تشکیل می‌شوند، می‌توانند پس از یک آسیب، منجر به خون‌ریزی شدید شوند. از طرفی، لخته‌هایی که خیلی سریع تشکیل می‌شوند، می‌توانند عروق خونی را مسدود کنند.

پزشک شما ممکن است آزمایش PT را برای موارد زیر انجام دهد:

نظارت بر عملکرد وارفارین (Coumadin®): وارفارین یک رقیق‌کننده خون است که از تشکیل لخته‌های خطرناک جلوگیری می‌کند. بدون درمان، افرادی که در معرض لخته شدن خون هستند، می‌توانند دچار شرایط جدی‌ای مانند ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریه شوند. پزشکان معمولاً آزمایش PT را برای اطمینان از دوز مناسب وارفارین برای شما انجام می‌دهند.
برنامه‌ریزی برای جراحی: پزشک شما ممکن است قبل از جراحی، وضعیت لخته شدن خون شما را بررسی کند تا اطمینان حاصل کند که در معرض خطر از دست دادن خون زیاد نیستید.
تشخیص اختلالات خون‌ریزی و لخته شدن: آزمایش PT به پزشکان کمک می‌کند تا شرایطی را که ممکن است منجر به خون‌ریزی بیش از حد شما شود، تشخیص دهند. تشخیص این شرایط می‌تواند به توضیح علائمی مانند کبودی‌های غیرقابل توضیح یا مکرر، خون‌ریزی‌های شدید از بینی یا زخم‌هایی که متوقف نمی‌شوند، کمک کند.
بررسی وضعیت کبد: مشکلات مربوط به پروترومبین می‌توانند نشانه‌ای از بیماری کبد باشند. آزمایش PT یکی از چندین آزمایش عملکرد کبد است که پزشکان برای تعیین میزان پیشرفت بیماری کبد استفاده می‌کنند.

نکات بیشتر در مورد آزمایش PT

آزمایش PT می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مهم در مدیریت درمان بیماران در حال استفاده از رقیق‌کننده‌های خون عمل کند. پزشک شما ممکن است دستور دهد که این آزمایش به‌طور منظم انجام شود تا اطمینان حاصل شود که سطح دارو در محدوده ایمن و مؤثر باقی می‌ماند. در کنار آزمایش PT، پزشکان ممکن است آزمایش‌های دیگری را نیز برای بررسی وضعیت خون و کبد شما انجام دهند تا بهترین راهکار درمانی را ارائه دهند. در نهایت، این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا یک تصویر جامع از وضعیت سلامت شما داشته باشد و در صورت نیاز، تغییرات لازم در درمان شما را اعمال کند.

همچنین، آگاهی از اهمیت این آزمایش و نتایج آن می‌تواند به شما در درک بهتر از وضعیت سلامتی و پیشگیری از مشکلات جدی‌تر کمک کند. در صورت داشتن هرگونه سوال یا نگرانی در مورد آزمایش یا نتایج آن، با پزشک خود مشورت کنید تا اطلاعات و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.

در این راستا، توجه به عوامل محیطی و سبک زندگی شما نیز می‌تواند به بهبود نتایج آزمایش PT کمک کند. عواملی مانند تغذیه مناسب، هیدراته ماندن و اجتناب از مصرف الکل و تنباکو می‌تواند تأثیر مثبتی بر عملکرد سیستم انعقادی خون داشته باشد. همچنین، مهم است که هرگونه دارویی که مصرف می‌کنید، حتی مکمل‌های غذایی، را با پزشک خود در میان بگذارید تا از تأثیر آنها بر نتایج آزمایش آگاه شوید.

توجه به نشانه‌ها و علائم غیرمعمول در زمان آزمایش و پیگیری منظم با پزشک می‌تواند به شناسایی و مدیریت به موقع هرگونه اختلال در سیستم انعقادی خون کمک کند. این رویکرد جامع به شما کمک می‌کند تا سلامت کلی خود را حفظ کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های جدی را کاهش دهید.

جزئیات آزمایش

آزمایش زمان پروترومبین چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش زمان پروترومبین (PT) یک آزمایش خون ساده است. پس از اینکه نمونه خون را می‌گیرید، ماده‌ای به نام ترومبوپلاستین به آن اضافه می‌شود تا فرآیند لخته شدن فعال شود. سپس، یک متخصص آزمایشگاه یا یک دستگاه زمان لازم برای تشکیل لخته در نمونه را محاسبه می‌کند.

چگونه باید برای آزمایش PT آماده شوم؟

پزشک شما توضیح خواهد داد که برای آماده‌سازی چه اقداماتی لازم است. شما ممکن است نیاز به انجام موارد زیر داشته باشید:

اجتناب از داروهای خاص: به‌عنوان مثال، برخی داروها (مانند بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها) می‌توانند نتایج PT/INR شما را افزایش دهند. دیگر داروها، مانند قرص‌های ضد بارداری خوراکی و هورمون‌درمانی، می‌توانند زمان PT شما را کاهش دهند.
کاهش مصرف ویتامین K: ممکن است نیاز باشد که مصرف مکمل‌های ویتامین K را متوقف کنید یا از غذاهایی که غنی از ویتامین K هستند، مانند چای سبز، مارچوبه یا کلم بروکلی، کم کنید. ویتامین K می‌تواند بر نتایج شما تأثیر بگذارد. اما قبل از هر اقدام، با پزشک خود مشورت کنید. هرگز بدون مشورت با پزشک، مصرف داروهای خود را متوقف نکنید.

چه انتظاری از آزمایش PT دارید؟

فرآیند انجام آزمایش معمولاً مشابه انجام آزمایش خون است. یک متخصص بهداشت:

پوست شما را با الکل تمیز کرده و یک باند الاستیک دور بازوی بالایی شما قرار می‌دهد.
از شما می‌خواهد که مشت خود را گره کنید تا جریان خون بهتر انجام شود.
سوزنی را برای جمع‌آوری خون به ورید شما وارد می‌کند. ممکن است هنگام ورود سوزن، احساس سوزش کنید.
محل ورود سوزن را با گاز پانسمان می‌پوشاند.

گاهی اوقات، متخصصان نمونه را با سوزن زدن به نوک انگشت شما جمع‌آوری می‌کنند. همچنین، کیت‌های آزمایش PT خانگی وجود دارد که از این روش استفاده می‌کنند. اگر از وارفارین استفاده می‌کنید و نیاز به بررسی‌های مکرر دارید، ممکن است به یک آزمایش خانگی نیاز داشته باشید. پزشک شما نحوه انجام آزمایش و نحوه به اشتراک‌گذاری نتایج را به شما آموزش خواهد داد.

چه انتظاری پس از آزمایش PT دارید؟

پس از آزمایش PT، شما باید بتوانید به روال عادی خود ادامه دهید. ممکن است در محل ورود سوزن کمی ناراحتی یا کبودی داشته باشید، اما این معمولاً مدت زیادی طول نخواهد کشید.

نتایج و پیگیری

چه نوع نتایجی می‌گیرید و نتایج چه معنی دارند؟

آزمایشگاه‌ها زمان پروترومبین را بر حسب ثانیه اندازه‌گیری می‌کنند که بر اساس زمان لازم برای لخته شدن خون شما محاسبه می‌شود، یا (بیشتر به‌طور رایج) به‌عنوان نسبت نرمال‌سازی بین‌المللی (INR) گزارش می‌شود. سازمان جهانی بهداشت (WHO) INR را به‌عنوان یک معیار استانداردسازی‌شده توسعه داده است که تفاوت‌های فرآیندهای آزمایشگاهی را در نظر می‌گیرد.

محدوده‌های نرمال برای نتایج PT/INR عبارتند از:

11 تا 13.5 ثانیه.
INR بین 0.8 تا 1.1.
INR این 2.0 تا 3.0 اگر از وارفارین استفاده می‌کنید. (برای برخی شرایط، ممکن است محدوده PT بالاتر یا پایین‌تر مورد نیاز باشد).

نتایج غیرطبیعی PT

نتیجه آزمایش PT بالا یا سطح INR بالا به این معنی است که زمان بیشتری از حد معمول برای لخته شدن خون شما نیاز است. اگر از وارفارین استفاده نمی‌کنید، این می‌تواند نشانه‌ای از اختلال خون‌ریزی یا اختلالات لخته شدن خون یا مشکل در کبد شما باشد. نتیجه بالا همچنین می‌تواند به این معنی باشد که شما ویتامین K کافی دریافت نمی‌کنید.

اگر از وارفارین استفاده می‌کنید، ممکن است سطح INR غیرطبیعی (بسیار بالا یا پایین) داشته باشید اگر:

دوز مناسب وارفارین را مصرف نکرده‌اید.
داروهای بدون نسخه، مانند داروهای سرماخوردگی، یا مکمل‌های ویتامینی مصرف کرده‌اید که می‌توانند با وارفارین تداخل داشته باشند.
مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که می‌توانند با وارفارین تداخل داشته باشند، مانند کلم، اسفناج، آب زغال‌اخته و الکل مصرف کرده‌اید.
داروی تجویزی را مصرف می‌کنید که به‌طور مستقیم سطح INR را افزایش یا کاهش می‌دهد.

چه زمانی باید نتایج آزمایش را بدانید؟

بیشتر افراد نتایج آزمایش PT/INR خود را در عرض چند ساعت تا یک روز دریافت می‌کنند. آزمایش‌های نوک انگشت می‌توانند نتایج را در عرض چند دقیقه ارائه دهند. اگر پزشک شما مجبور باشد نمونه را برای آزمایش به یک آزمایشگاه خارج از سایت ارسال کند، ممکن است مجبور شوید چند روز منتظر بمانید.

نکات بیشتر در مورد آزمایش PT

آزمایش PT نه‌تنها برای ارزیابی سلامت سیستم انعقادی شما مهم است، بلکه می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد وضعیت کلی سلامتی‌تان ارائه دهد. در برخی موارد، پزشک شما ممکن است پیشنهاد کند که نتایج این آزمایش را با سایر آزمایش‌ها ترکیب کنید تا تصویر دقیقی از وضعیت سلامت شما داشته باشد. این رویکرد جامع به شما کمک می‌کند تا به‌موقع به تغییرات در روند درمانی خود پاسخ دهید و از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنید.

علاوه بر این، آگاهی از عواملی که می‌توانند بر نتایج آزمایش PT تأثیر بگذارند، مانند رژیم غذایی و مصرف داروها، می‌تواند به شما در حفظ سلامت بهتر کمک کند. برقراری ارتباط موثر با پزشک خود در مورد هرگونه تغییر در علائم یا وضعیت سلامتی‌تان می‌تواند در مدیریت بهتر وضعیت شما کمک کند.

در صورتی که نتایج غیرطبیعی باشد، مراحل بعدی چیست؟

پزشکان معمولاً نتایج آزمایش PT و PTT را به‌طور همزمان بررسی می‌کنند تا تعیین کنند که چه اقداماتی باید انجام دهند. بسته به وضعیت شما، پزشک شما ممکن است آزمایشات اضافی را درخواست کند تا بتوانند مشکل را تشخیص و درمان کنند. آزمایش PT معمولاً یکی از اولین آزمایش‌هایی است که برای تشخیص اختلالات خون‌ریزی یا لخته شدن خون انجام می‌شود. احتمالاً برای اینکه پزشک بتواند تشخیص صحیحی ارائه دهد، نیاز به انجام آزمایش‌های دیگری نیز خواهید داشت.

اگر از وارفارین استفاده می‌کنید، ممکن است پزشک دوز دارو را تنظیم کند تا خون شما به درستی لخته شود و در عین حال شما را در معرض خطر ایجاد لخته‌های خونی قرار ندهد.

چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرم؟

اگر سوالی درباره نحوه آماده‌سازی برای آزمایش PT، نحوه دریافت نتایج یا مراحل بعدی دارید، از پزشک خود بپرسید. شرایط هر فرد متفاوت است و پزشک می‌تواند شما را در مورد آنچه که نتایج شما در خصوص برنامه درمانی شما به جلو نشان می‌دهد، راهنمایی کند.

سخن پایانی

اگر دچار جراحت و خون‌ریزی شده‌اید، بدن شما به سرعت برای تشکیل لخته‌های خونی اقدام می‌کند تا خون‌ریزی متوقف شده و بتوانید بهبود یابید. وقتی که این اتفاق نمی‌افتد، پزشکان از آزمایش زمان پروترومبین (PT) برای پیدا کردن علت استفاده می‌کنند. برخی افراد به‌طور مرتب آزمایش PT را انجام می‌دهند زیرا از وارفارین، رقیق‌کننده خون، استفاده می‌کنند. برخی دیگر نیز آزمایش PT را به‌عنوان اولین قدم برای تشخیص اختلالات خونی انجام می‌دهند. پزشک شما می‌تواند توضیح دهد که نتایج PT/INR شما چه تأثیری بر برنامه درمانی شما خواهد داشت.

نکات مهم

پیگیری مداوم: اگر شما از وارفارین استفاده می‌کنید یا مشکوک به اختلالات خونی هستید، پیگیری منظم با پزشک خود بسیار حائز اهمیت است. این پیگیری می‌تواند شامل آزمایشات مکرر و تنظیمات دارویی باشد.
تغییرات در علائم: در صورتی که علائمی نظیر خون‌ریزی مداوم، کبودی‌های غیرعادی یا هرگونه تغییر در وضعیت سلامتی خود مشاهده کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
آموزش و آگاهی: کسب اطلاعات در مورد اختلالات خونی و نحوه عملکرد داروهایی که مصرف می‌کنید، می‌تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از وضعیت خود داشته باشید و تصمیمات بهتری برای مدیریت آن بگیرید.
سبک زندگی سالم: حفظ یک سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب و فعالیت بدنی منظم می‌تواند به بهبود سلامت کلی شما کمک کند و خطر ابتلا به اختلالات خونی را کاهش دهد.

همچنین بخوانید:

مترجم: محمد صادق محمودی لرد

منبع

از این مطلب چقدر راضی بودید؟

روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه