آزمایش سرولوپلاسمین: جزئیات آزمایش و تفسیر نتایج

فهرست مطالب نمایش

مقدمه‌ای بر آزمایش سرولوپلاسمین

آزمایش سرولوپلاسمین یک نوع آزمایش خون است که به منظور اندازه‌گیری سطح سرولوپلاسمین در بدن شما انجام می‌شود. سرولوپلاسمین یک پروتئین حیاتی است که در کبد شما تولید می‌شود و وظیفه مهمی در بدن ایفا می‌کند. این پروتئین به مس متصل شده و آن را در تمام بدن شما حمل می‌کند تا به درستی در بدن جریان پیدا کند. اگر سطح سرولوپلاسمین در خون شما پایین باشد، این ممکن است نشانه‌ای از یک وضعیت پزشکی خاص باشد، از جمله بیماری ژنتیکی به نام بیماری ویلسون، کمبود مس یا شرایط پزشکی دیگر.

بررسی اجمالی

آزمایش سرولوپلاسمین چیست؟

آزمایش سرولوپلاسمین یک آزمایش خون است که برای اندازه‌گیری مقدار سرولوپلاسمین موجود در خون شما انجام می‌شود. این پروتئین مهم توسط کبد تولید می‌شود و به مس متصل می‌شود. سرولوپلاسمین کمک می‌کند تا مس در بدن به‌طور صحیح جریان پیدا کند و به ارگان‌های مختلف بدن برسد. همچنین این پروتئین نقش کلیدی در فرآیند انتقال آهن از روده به سایر ارگان‌ها، مانند طحال، دارد. برای حفظ انرژی بدن و سلامت استخوان‌ها، مس یکی از مواد ضروری است که نقش مهمی در فرآیندهای فیزیولوژیک بدن ایفا می‌کند. علاوه بر این، سرولوپلاسمین به بدن شما کمک می‌کند تا ماده‌ای به نام ملانین تولید کند که مسئول رنگ پوست شما است.

هدف از آزمایش سرولوپلاسمین چیست؟

پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد آزمایش سرولوپلاسمین را در صورتی انجام دهد که شک داشته باشد شما به بیماری ژنتیکی بیماری ویلسون مبتلا هستید. بیماری ویلسون یک اختلال نادر است که مانع از انتقال مس در بدن به‌طور مؤثر می‌شود. در این بیماری، سطح مس در خون شما ممکن است پایین‌تر از حد نرمال باشد، اما سطح مس در ادرار شما ممکن است افزایش پیدا کند. این آزمایش می‌تواند به شناسایی این بیماری کمک کند.

همچنین شما ممکن است آزمایش سرولوپلاسمین را برای تشخیص شرایطی که باعث کمبود مس در بدن می‌شوند، انجام دهید. کمبود مس در بدن ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد، که برخی از آن‌ها عبارتند از:

سوء جذب: هنگامی که بدن شما قادر به جذب مناسب مواد مغذی از غذا نیست.
سوءتغذیه: زمانی که عادات غذایی شما به اندازه کافی مواد مغذی ضروری برای بدن را تأمین نمی‌کنند.
بیماری منکز: یک بیماری ژنتیکی نادر که در آن بدن شما قادر به جذب مس به‌طور مؤثر نیست.
تغذیه پارنتریال کامل: در صورتی که تمام مواد غذایی و مواد مغذی به‌صورت وریدی (از طریق IV) وارد بدن شوند و این موجب کمبود مس شود.
خوردن مقدار زیادی غذاهای حاوی روی: که می‌تواند از جذب مس در روده‌ها جلوگیری کند و باعث کمبود مس شود.

چرا ممکن است به آزمایش سرولوپلاسمین نیاز داشته باشم؟

ممکن است پزشک شما تصمیم بگیرد که آزمایش سرولوپلاسمین را برای شما تجویز کند اگر سابقه خانوادگی بیماری ویلسون در خانواده‌تان وجود داشته باشد. همچنین اگر علائم این بیماری را تجربه می‌کنید، ممکن است این آزمایش برای شما مفید باشد. علائم بیماری ویلسون شامل موارد زیر است:

درد شکم
کم‌خونی
مشکل در راه رفتن
دیسفاژی (مشکل در بلع)
تهوع
لرزش
زردی پوست یا چشم‌ها (یرقان)

پزشک شما ممکن است همچنین درخواست انجام این آزمایش را بدهد اگر علائم کمبود مس (سطوح پایین مس) را تجربه کرده باشید. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

خستگی مداوم
پوکی استخوان
احساس سوزش یا بی‌حسی در دست‌ها یا پاها
پوست رنگ‌پریده یا بی‌روح (مقایسه با رنگ طبیعی پوست شما)

جزئیات آزمایش

آزمایش سرولوپلاسمین چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش سرولوپلاسمین یک آزمایش خون است که معمولاً فقط چند دقیقه طول می‌کشد. در این آزمایش، یک فلبوتومیست (کارشناس جمع‌آوری خون) مراحل زیر را برای گرفتن نمونه خون از شما انجام می‌دهد:

پیچیدن باند الاستیک: باندی به دور بازوی شما پیچیده می‌شود تا رگ مناسب در ناحیه داخلی آرنج یا دست شما مشخص شود.
تمیز کردن محل نمونه‌گیری: ناحیه‌ای که قرار است خون گرفته شود با یک ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود.
وارد کردن سوزن: یک سوزن کوچک به آرامی وارد رگ شما می‌شود تا خون جمع‌آوری شود.
جمع‌آوری خون: مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش کوچک جمع‌آوری می‌شود.
خارج کردن سوزن و اعمال فشار: پس از جمع‌آوری خون، سوزن از بدن شما خارج شده و پنبه یا گاز و بانداژ روی محل سوراخ قرار داده می‌شود تا خونریزی متوقف شود.

آزمایش سرولوپلاسمین برای اکثر افراد درد زیادی ندارد. پس از انجام آزمایش، شما می‌توانید بلافاصله به خانه بروید یا به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهید.

اگر احساس اضطراب می‌کنید یا از سوزن می‌ترسید، حتماً قبل از شروع آزمایش به پزشک خود اطلاع دهید. برای کاهش اضطراب، ممکن است کمک کند که به سوزن نگاه نکنید، تنفس عمیق تمرین کنید یا دراز بکشید.

در طول آزمایش سرولوپلاسمین

در طول آزمایش سرولوپلاسمین، تکنسین‌های آزمایشگاهی معمولاً قسمت مایع خون به نام پلاسما را تجزیه و تحلیل می‌کنند. برای جدا کردن پلاسما، ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی نمونه خون شما را در فرآیندی به نام چرخش (استفاده از سانتریفیوژ) قرار می‌دهد. این فرآیند خون شما را به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌کند که تکنسین قادر است آن‌ها را بررسی و تحلیل کند. پلاسما بخشی از خون است که شامل آب، مواد مغذی و پروتئین‌ها است.

چگونه برای این آزمایش آماده شوم؟

آمادگی خاصی برای آزمایش سرولوپلاسمین نیاز نیست. با این حال، به طور کلی توصیه می‌شود قبل از آزمایش خون مقدار زیادی آب بنوشید. این کار می‌تواند به فرآیند نمونه‌گیری کمک کند و آن را روان‌تر انجام دهد. هیدراته بودن بدن شما باعث می‌شود که رگ‌ها سفت نشوند و در نتیجه، گرفتن نمونه خون آسان‌تر شده و تغییرات فشار خون کاهش یابد.

خطرات آزمایش

مانند بسیاری از آزمایش‌های خون دیگر، آزمایش سرولوپلاسمین خطرات کمی دارد. در بیشتر موارد، شما ممکن است کمی درد، قرمزی یا کبودی در محل ورود سوزن احساس کنید، اما این علائم معمولاً ظرف 24 ساعت از بین می‌روند. خطرات جدی برای این آزمایش بسیار کم است.

چه انتظاری می‌توانم پس از آزمایش داشته باشم؟

بسته به نتایج آزمایش، پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد آزمایش‌های بیشتری انجام دهد تا تشخیص دقیق‌تری از وضعیت شما داشته باشد یا بیماری‌های احتمالی را رد کند. این آزمایش‌ها ممکن است شامل آزمایش‌های ادرار، آزمایش خون بیشتر یا آزمایش‌هایی برای بررسی عملکرد کبد شما باشد.

در موارد نادر، اگر پزشک شما نیاز به اطلاعات دقیق‌تری داشته باشد، ممکن است تصمیم بگیرد برای گرفتن نمونه بافت از کبد شما عمل جراحی انجام دهد و آن را در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل کند. این فرآیند به نام بیوپسی کبد شناخته می‌شود. بیوپسی کبد می‌تواند اطلاعات بیشتری در مورد آسیب‌های کبدی و سطح مس در بدن شما فراهم کند. همچنین این عمل می‌تواند به تشخیص بیماری ویلسون کمک کند.

نتایج و پیگیری

نتایج آزمایش سرولوپلاسمین چه معنایی دارند؟

آزمایش خون سرولوپلاسمین نشان می‌دهد که سطح سرولوپلاسمین شما پایین، نرمال (متوسط) یا بالا است. این نتیجه به پزشک شما کمک می‌کند تا علت علائم شما را شناسایی کرده و تصمیم‌گیری بهتری برای درمان شما انجام دهد.

محدوده‌های نرمال سطح سرولوپلاسمین می‌تواند بسته به جنسیت شما در زمان تولد، استفاده از قرص‌های ضد بارداری خوراکی و باردار بودن شما متفاوت باشد. این عوامل می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند و بنابراین، پزشک شما بهترین فرد برای تفسیر این نتایج و تشخیص شرایط شما است.

محدوده‌های نرمال بستگی به جنسیت شما در زمان تولد، استفاده از قرص‌های ضد بارداری خوراکی و باردار بودن شما دارد:

گروه سنی/جنسیت	محدوده نرمال (میلی‌گرم در دسی‌لیتر mg/dL)
مردان 13 تا 19 ساله	15 تا 37 میلی‌گرم در دسی‌لیتر
زنان 13 تا 19 ساله	22 تا 50 میلی‌گرم در دسی‌لیتر
مردان بالای 19 سال	22 تا 40 میلی‌گرم در دسی‌لیتر
زنان بالای 19 سال که قرص ضد بارداری یا استروژن مصرف نمی‌کنند	25 تا 60 میلی‌گرم در دسی‌لیتر
زنان بالای 19 سال که قرص ضد بارداری یا استروژن مصرف می‌کنند	27 تا 66 میلی‌گرم در دسی‌لیتر
افراد باردار	30 تا 120 میلی‌گرم در دسی‌لیتر

ممکن است شما هنوز سالم باشید، حتی اگر نتایج آزمایش شما خارج از محدوده‌های “طبیعی” باشد.

محدوده‌های مرجع ممکن است بسته به آزمایشگاه یا شرایط فردی شما کمی متفاوت باشند. بنابراین، حتی اگر نتایج شما از محدوده‌های معمول خارج باشد، این به معنی داشتن مشکل یا بیماری نیست. بهترین فرد برای تفسیر نتایج آزمایش شما و توضیح آن‌ها برای شما، پزشک شماست.

پایین بودن سطح سرولوپلاسمین چه معنایی دارد؟

سطوح پایین‌تر از حد نرمال سرولوپلاسمین می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که بدن شما به‌طور مؤثر از مس استفاده نمی‌کند. این وضعیت می‌تواند به شرایط زیر اشاره داشته باشد:

بیماری کلیوی
بیماری کبدی
بیماری ویلسون (یک اختلال ژنتیکی نادر)
سوء جذب یا سوءتغذیه (زمانی که بدن شما به‌طور مؤثر مواد مغذی را جذب نمی‌کند)
بیماری منکز (یک بیماری ژنتیکی نادر که در آن بدن به‌درستی مس را جذب نمی‌کند)

گاهی اوقات، سطح پایین سرولوپلاسمین تنها به کمبود مس در بدن اشاره دارد و ممکن است ارتباطی با یک بیماری زمینه‌ای نداشته باشد.

بالا بودن سطح سرولوپلاسمین چه معنایی دارد؟

سطوح بالاتر از حد نرمال سرولوپلاسمین ممکن است نشان‌دهنده سطح غیرطبیعی بالای مس در بدن شما باشد. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله شرایط زیر رخ دهد:

آنژین (درد قفسه سینه ناشی از مشکلات قلبی)
لوسمی (نوعی سرطان خون)
لنفوم هوچکین (نوعی سرطان در سیستم لنفاوی)
بیماری آلزایمر (اختلالات شناختی و حافظه)
آرتریت روماتوئید (یک بیماری خودایمنی که مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد)
سرطان ریه

توجه داشته باشید که شما ممکن است سطوح بالای سرولوپلاسمین داشته باشید و هیچ وضعیت پزشکی خاصی نداشته باشید. برخی شرایط دیگر مانند التهاب، عفونت یا آسیب نیز می‌توانند موجب افزایش سطح سرولوپلاسمین شوند. همچنین بارداری و مصرف قرص‌های ضد بارداری می‌توانند باعث افزایش سطح سرولوپلاسمین در بدن شوند.

کی باید با پزشک خود تماس بگیرم؟

اگر در مورد نتایج آزمایش خود سوالی دارید یا نگران هستید، حتماً باید با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک شما می‌تواند توضیح دهد که نتایج آزمایش شما چه معنایی دارند و قدم‌های بعدی چه خواهد بود.

اگر همچنین علائم کمبود مس را تجربه می‌کنید، از جمله:

خستگی مزمن و طولانی‌مدت
از دست دادن حس یا احساس سوزن‌سوزن شدن در دست‌ها یا پاها
پوست رنگ‌پریده یا بی‌روح
استخوان‌های شکننده یا ضعیف که به راحتی می‌شکنند

در این صورت، حتماً باید با پزشک خود تماس بگیرید و از او مشاوره بخواهید.

سخن پایانی

آزمایش سرولوپلاسمین میزان سرولوپلاسمین در خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. سرولوپلاسمین یک پروتئین است که به مس متصل شده و به حرکت آن در سراسر بدن کمک می‌کند. این آزمایش‌ها معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشند و خطرات عوارض جانبی زیادی ندارند. سطوح بالای سرولوپلاسمین یا پایین‌تر از حد نرمال می‌تواند به یک وضعیت پزشکی زمینه‌ای اشاره کند. اگر در مورد نتایج آزمایش خود سردرگم هستید یا سوالاتی دارید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید و از او بخواهید که نتایج را برای شما توضیح دهد.

همچنین بخوانید:

مترجم: محمد صادق محمودی لرد

منبع

از این مطلب چقدر راضی بودید؟

روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه