رنگ آمیزی سودان بلک: اصول، روش، نتایج و موارد استفاده

فهرست مطالب نمایش

مقدمه‌ای بر رنگ آمیزی سودان بلک

رنگ‌ سودان یک رنگ خاص است که برای رنگ‌آمیزی چربی‌ها و قطرات چربی با استفاده از چند رنگ سودان از جمله سودان II، سودان III، سودان IV، اویل رد O (Oil Red O) و سودان بلک B به کار می‌رود.

این گروه از رنگ‌های سودان به عنوان رنگ‌های لیزوکروم (Lysochrome) که در چربی‌ها و لیپیدها (Lipid) و همچنین حلال‌های لیپیدی قابل حل هستند، تعریف می‌شوند.
این رنگ‌ها از نظر ساختاری، رنگ‌های دیازو (Diazo) هستند، یعنی رنگ‌هایی که به صورت تجاری در رنگ‌آمیزی منسوجات، پوشاک و پلاستیک استفاده می‌شوند.
رنگ‌های سودان ترکیبات آلی مصنوعی هستند که برای رنگ‌آمیزی نمونه‌های بیولوژیکی سودانوفیلیک (Sudanophilic) مانند چربی‌ها و لیپیدها استفاده می‌شوند.
آن‌ها چربی‌ها و لیپیدها را به رنگ قرمز رنگ‌آمیزی می‌کنند، اما این رنگ به نوع رنگ مورد استفاده نیز بستگی دارد، مانند سودان بلک B که چربی‌ها و لیپیدها را به رنگ آبی مایل به سیاه رنگ‌آمیزی می‌کند.
سودان I، سودان III، اویل رد O، لیزوکروم یعنی رنگ محلول در چربی هستند که در هیستوشیمی (Histochemistry) برای رنگ‌آمیزی لیپیدها، لیپوپروتئین‌ها (Lipoprotein) و تری‌گلیسیریدها (Triglyceride)، از مقاطع بافتی منجمد (Frozen section) یا بخش‌های پارافین (Paraffin) بسته به نمونه، استفاده می‌شوند. این رنگ به صورت یک پودر قرمز رنگ با نقطه ذوب 156 تا 158 درجه سانتی‌گراد موجود هستند.
سودان II دارای کارکردهای صنعتی است که از آن برای رنگ‌آمیزی مواد غیر قطبی مانند موم، گریس، چربی‌ها، روغن‌ها، هیدروکربن‌ها (Hydrocarbon) و امولسیون‌های اکریلیک (Acrylic emulsion) استفاده می‌شود.
سودان III یک رنگ لیزوکروم و دیازول (Diazole) است که برای رنگ‌آمیزی لیپیدها استفاده می‌شود.
سودان بلک B رایج‌ترین رنگ سودان شناخته شده و مورد استفاده برای رنگ‌آمیزی طیف وسیعی از لیپیدها از جمله فسفولیپیدها (Phospholipid)، استروک‌ها (Stroke) و تری‌گلیسیریدهای خنثی می‌باشد. غیر فلورسنت است بنابراین می‌توان از آن در محیط با نور استفاده کرد. همچنین یک رنگ پایدار از نظر حرارتی است.
سودان بلک B مانند سایر رنگ‌های سودان فقط مخصوص برای لیپیدها نیست، از این رو می‌توان از آن برای رنگ‌آمیزی کروموزوم‌ها، اجسام گلژی (Golgi body) و گرانول‌های لکوسیت (Leukocyte) نیز استفاده کرد.

اصول رنگ آمیزی سودان بلک B

در رنگ آمیزی سودان از مقاطع بافت منجمد که با استفاده از محلول فرمالین یا مقاطع پارافینی شده تثبیت می‌شوند، استفاده می‌شود. رنگ سودان بلک B رایج‌ترین رنگ مورد استفاده از گروه رنگ‌های سودان است. سودان بلک B یک رنگ اندکی بازی است که با گروه‌های اسیدی موجود در ترکیبات لیپیدی ترکیب می‌شود و از این رو فسفولیپیدها، لیپوپروتئین‌ها و تری‌گلیسیریدهای موجود در نمونه را رنگ آمیزی می‌کند.

شناساگرها و آماده‌سازی شناساگر

پروپیلن گلیکولین (Propylene Glycolin) در دو کوپلین جار (Coplin jar)
پروپیلن گلیکول 85 درصد (Propylene Glycol)

پروپیلن گلیکول: 85 میلی‌لیتر
آب مقطر: 15 میلی‌لیتر

هماتوکسیلین (Hematoxylin)
ژله گلیسیرین (Glycerin)
سودان بلک B/ پروپیلن (Propylene)

سودان بلک B: 0.7 گرم
پروپیلن گلیکول: 100 میلی‌لیتر
آن را با حل کردن سودان بلک در پروپیلن گلیکول به آرامی و در حین هم زدن آماده کنید. در حالی که مدام هم می‌زنید، چند دقیقه آن را تا دمای 100 درجه سانتی‌گراد گرم کنید. محلول را با استفاده از کاغذ صافی Whatman 2 فیلتر کرده و خنک کنید. محلول را دوباره با استفاده از یک صافی شیشه‌ای منفذدار با اندازه منافذ متوسط فیلتر کنید. محلول را در دمای 60 درجه سانتی‌گراد در اجاق نگه‌داری کنید و اکنون محلول می‌تواند به مدت 1 سال پایدار بماند.

روش رنگ آمیزی سودان بلک B

نمونه مورد آزمایش: مقاطع منجمد نمونه

مقاطع منجمد با استفاده از فرمالین 10% تازه روی یک لام شیشه‌ای تمیز، تثبیت کنید.
مقطع تثبیت شده را با آب مقطر بشویید و اضافی آن را بگیرید.
پروپیلن گلیکول را در دو نوبت، با فاصله 5 دقیقه اضافه کنید.
محلول سودان بلک را اضافه کنید و 7 دقیقه بگذارید تا مخلوط شود.
پروپیلن گلیکول 85 درصد را اضافه کنید و بگذارید 3 دقیقه بماند.
رنگ را در آب مقطر بشویید.
فست رد هسته‌ای (Nuclear Fast Red) را اضافه کنید و بگذارید 3 دقیقه بماند.
دو بار با آب لوله کشی بشویید و با آب مقطر آبکشی کنید.
آن را با ژله آب‌دار، یعنی ژله گلیسیرین آماده کنید.

نتایج و تفسیر رنگ آمیزی سودان بلک B

رنگ سودان بلک B، چربی‌ها، لیپیدها، تری‌گلیسیریدها و لیپوپروتئین‌ها را به رنگ آبی مایل به سیاه رنگ می‌کند.
هسته‌ها را به رنگ قرمز رنگ آمیزی می‌کند.

aml — AML (لوسمی میلوئید حاد (Acute Myeloid Leukemia)) بدون بلوغ (AML-M1)
اسمیر مغز استخوان (A) و اسمیر خون (B) که سلول‌های بلاست (Blast cell) متعددی را با سیتوپلاسم بازوفیل غیر گرانولار نحیف، هسته‌های گرد یا کمی نامنظم، کروماتین ریز و یک یا چند هسته پررنگ نشان می‌دهد.

محدودیت‌های رنگ آمیزی سودان بلک

برخی از رنگ‌های سودان مورد استفاده سرطان‌زا و سمی هستند، مانند سودان III، از این رو هنگام انجام تکنیک رنگ آمیزی سودان، باید لباس‌های محافظ پوشید.

کاربردهای رنگ آمیزی سودان بلک

برای رنگ آمیزی چربی‌ها، از این رو برای نمایان ساختن تری‌گلیسیرید، لیپیدها و لیپوپروتئین‌ها استفاده شده است.
در تعیین سطح چربی مدفوع برای تشخیص استئاتوره (Steatorrhea).
برای رنگ آمیزی کروموزوم‌ها، دستگاه گلژی و لکوسیت‌ها.
برای مطالعه پاتولوژی‌های خونی مانند نقص در میلوبلاست‌ها (Myeloblast).
همچنین می‌تواند نقایص مرتبط با میتوکندری (Mitochondria) غیر طبیعی را شناسایی کند.
برای رنگ آمیزی گرانولوسیت‌ها (Granulocyte) (ائوزینوفیل‌ها (Eosinophil)، ماست سل‌ها (Mast cell))، پرومیلوسیت‌ها (Promyelocyte) و میلوبلاست‌ها (Myeloblast) استفاده می‌شود.
اویل رد O در آسیب‌شناسی قانونی (Forensic pathology) برای انگشت نگاری استفاده می‌شود.
رنگ‌های سودان برای چاپ پارچه و لباس استفاده می‌شوند.

مطالب مرتبط با رنگ آمیزی سودان بلک:

منبع

مترجم: صادق حسینی‌کیا

از این مطلب چقدر راضی بودید؟

روی ستاره کلیک کنید تا نظرتون ثبت بشه