بیماری ها
آلرژی غذایی و عدم تحمل غذایی و تفاوت ان ها
بسیاری از افراد آلرژی غذایی و عدم تحمل غذایی را اشتباه می‌گیرند، اما این دو مسئله، متفاوت از هم هستند. دانستن این تفاوت در صورتیکه علائم آلرژی را پس از خوردن غذاهای خاص تجربه می‌کنید، می‌تواند حائز اهمیت باشد.
آلرژی غذایی چیست؟
آلرژی غذایی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما نسبت به پروتئین‌های خاص موجود در غذاها بیش از حد واکنش نشان می‌دهد. وقتی غذاهایی مصرف می‌کنید که به آن‌ها حساسیت دارید، سلول‌های ایمنی موجود در جریان خون شما تحریک می‌شوند تا مواد شیمیایی مانند هیستامین را آزاد کنند که باعث بروز علائم آلرژی مانند:
- کهیر
- بثورات پوستی (راش پوستی)
- خارش لب‌ها، دهان، زبان، گلو و صورت
- قرمزی یا تورم لب‌ها، دهان، زبان، گلو و صورت
- تورم پوست اطراف چشم
در آلرژی غذایی، سیستم ایمنی بدن شما تحریک می‌شود و واکنش ایمنی بروز پیدا می‌کند؛ چراکه سیستم ایمنی در مواجهه با پروتئین‌های موجود در برخی غذاها اشتباها آن‌ها را عوامل مضر می‌پندارد. آلرژی غذایی می‌تواند خفیف یا تهدیدکننده زندگی باشد. جدی‌ترین واکنش، واکنش آنافیلاکتیک نامیده می‌شود که باعث علائمی مانند:
- احساس سبکی سر، غش کردن
- حالت تهوع
- استفراغ
- دل درد
- مشکل در تفس، احساس تنگی قفسه سینه
- احساس بسته شدن گلو
- تورم و قرمزی دهان، لب‌ها، زبان
- نبض سریع
- فشار خون پایین
- از دست دادن هوشیاری
یکی از ویژگی‌های بارز آلرژی غذایی این است که علائم تقریباً بلافاصله یا در عرض چند دقیقه پس از خوردن غذایی که به آن حساسیت دارید شروع می‌شود.
- تخم مرغ
- صدف خوراکی
- بادام زمینی
- گندم
- کنجد
- ماهی
- آجیل
- مواد غذایی حاوی سویا
- شیر
با وجود اینکه ممکن است در هر زمانی از زندگی به آلرژی مبتلا شوید، اما بیشتر در دوران کودکی ظاهر می‌شود. با این حال، طبقfoodallergy.Org ۴۰ درصد از افرادی که به ماهی حساسیت غذایی دارند اولین علائم خود را در بزرگسالی تجربه می‌کنند.
تست آلرژی غذایی
برای اینکه مطمئن شوید آلرژی غذایی دارید، ممکن است نیاز به آزمایش داشته باشید.آزمایش آلرژی غذایی شامل موارد زیر می‌باشد:
- تست خراش پوستی: مقدار کمی از آلرژن مشکوک را روی پوست ساعد یا پشت شما در تماس قرار می‌گیرد. سپس یک تکنسین پوست شما را با سوزن سوراخ می‌کند، تا ماده به زیر سطح پوست شما نفوذ کند. اگر برآمدگی (کهیر) در عرض 15 دقیقه ظاهر شود نشان‌دهنده یک واکنش آلرژیک است.
- آزمایش خون مختص آلرژی: در این آزمایش، نمونه کمی از خون شما در مطب یا آزمایشگاه گرفته می‌شود و به یک آزمایش ویژه ارسال می‌شود. حدود یک هفته طول می‌کشد تا نتیجه آزمایش خون آلرژی آماده شود.
- چالش غذایی: اگر هم آزمایش خون آلرژی و هم تست خراش پوستی منفی است، اما همچنان مشکوک هستید که به برخی غذاها حساسیت دارید، ممکن است نیاز باشد که در مطب متخصص آلرژی تحت یک چالش غذایی خوراکی قرار بگیرید. برای این روش، مقادیر مختلفی از آلرژن مشکوک را تحت نظارت پزشک می‌خورید، در حالی که پزشک شما علائم و نشانه‌های یک واکنش آلرژیک را تحت نظر می‌گیرد.
عدم تحمل غذایی چیست؟
عدم تحمل غذایی زمانی است که بدن شما به یک غذا، نوشیدنی یا افزودنی به غذا واکنش منفی نشان می‌دهد. با این حال، عدم تحمل غذایی یک آلرژی نیست، زیرا سیستم ایمنی بدن شما تحریک نمی‌شود.
همانطور که گفته شد، یک واکنش غذایی آلرژیک می‌تواند شدید یا تهدیدکننده زندگی باشد. در مقابل، علائم عدم تحمل غذایی عمدتاً باعث علائم گوارشی می‌شود. عدم تحمل غذایی ممکن است ناشی از سطوح پایین آنزیم‌های مورد نیاز برای هضم یک غذای خاص باشد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز در هضم لاکتوز، قند طبیعی موجود در شیر و سایر محصولات لبنی، کارایی کمتری دارند. هنگامی که آن‌ها غذاهای حاوی لاکتوز می‌خورند، ممکن است علائم گوارشی مانند نفخ و اسهال را تجربه کنند.
برخی افراد نسبت به موارد زیر عدم تحمل دارند:
- فروکتوز. این نوع قند در عسل، برخی میوه‌ها و سبزیجات و شیره ذرت با فروکتوز بالا (HFCS) یافت می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به عدم تحمل فروکتوز هنگام خوردن غذاهای حاوی شیرین کننده‌های مصنوعی مانند سوربیتول و زایلیتول نیز علائمی را تجربه می‌کنند. این قندها گاهی به آدامس‌های بدون قند و سایر غذاهای بدون قند اضافه می‌شوند.
- مونوسدیم گلوتامات (MSG. (MSG یک تقویت کننده طعم است که به بسیاری از غذاهای آسیایی، سبزیجات کنسرو شده، خوراکی‌های چاشنی‌دار شده، سس‌های سالاد و سوپ‌ها اضافه می‌شود. برخی از افراد مبتلا به عدم تحمل MSG ممکن است به عصاره مخمر و هیدرولیزهای پروتئینی نیز واکنش نشان‌دهند که به عنوان تقویت کننده طعم طبیعی در بسیاری از غذاهای فرآوری شده استفاده می‌شود.
- عدم تحمل گلوتن: برخی افراد نمی‌توانند گلوتن را هضم کنند، پروتئینی که معمولا در گندم، چاودار و جو یافت می‌شود. خوردن نان‌ها و پاستاهای حاوی گلوتن ممکن است باعث ایجاد گاز، نفخ، درد شکم، اسهال یا یبوست شود. عدم تحمل گلوتن مانند بیماری سلیاک نیست، وضعیتی که سیستم ایمنی را درگیر می‌کند و می‌تواند به روده کوچک آسیب برساند.
آلرژی غذایی
اگر دچار عدم تحمل غذایی هستید، ممکن است مقادیر کم آن ماده غذایی را بتوانید تحمل کنید
با عدم تحمل غذایی، ممکن است مقادیر کمی از غذایی که نسبت به آن عدم تحمل دارید را بدون اینکه علائمی را تجربه کنید، تحمل کنید. به عنوان مثال، برخی از افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز می‌توانند بدون اینکه بیمار شوند، مقدار کمی شیر بنوشند. برخی دیگر متوجه می‌شوند که اگر قرص‌های آنزیم لاکتاز را قبل از نوشیدن شیر مصرف کنند، مشکلی ندارند (این قرص‌ها بدون نسخه در دسترس هستند). اما اگر مقدار زیادی از غذا را بخورید یا آن را به دفعات مصرف کنید، ممکن است علائم ناخوشایندی داشته باشید.
اگر فکر می‌کنید ممکن است دچار عدم تحمل غذایی باشید، به پزشک مراجعه کنید تا سایر علل احتمالی علائم شما (مانند سندرم روده تحریک پذیر یا بیماری سلیاک) را رد کند. سپس با پزشک خود مشورت کنید تا راه‌هایی برای مدیریت علائم خود بیابید تا در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد نشود.
برخلاف آلرژی‌های غذایی، عدم تحمل غذایی سیستم ایمنی یا ترشح هیستامین را درگیر نمی‌کند. بنابراین، علائم بلافاصله پس از خوردن غذایی که نسبت به آن عدم تحمل دارید ظاهر نمی‌شوند و ممکن است تا چند ساعت یا حتی چند روز پس از خوردن غذا ظاهر شوند.
تظاهرات و تشخیص عدم تحمل غذایی
تشخیص عدم تحمل غذایی می‌تواند مشکل باشد. اولین قدم این است که علائم خود را – از جمله علائم جسمی و روحی – و زمانی که در رابطه با آنچه می‌خورید اتفاق می‌افتد، بررسی کنید. این به شما کمک می کند تا تعیین کنید که آیا یک الگو وجود دارد یا خیر.
روش دیگر استفاده از رژیم غذایی حذفی است. رژیم‌های حذف شامل حذف برخی غذاها برای چند هفته و سپس مصرف مجدد آن‌ها در یک بازه زمانی است. این فرآیند می‌تواند به شما کمک کند غذاهایی را که باعث ایجاد مشکل می‌شوند، شناسایی کنید.
تشخیص عدم تحمل اغلب دشوار است زیرا ممکن است تجمعی باشند – ممکن است تا زمانی که مقدار معینی از آن ماده غذایی خاص را طی چند روز یا چند هفته مصرف نکرده باشید، علائم را احساس نکنید. بسیاری از مردم نشانه‌های خود را عاملی مبهم مانند «استرس» می‌دانند، به این معنی که عدم تحمل غذایی ممکن است برای ماه‌ها یا سال‌ها تشخیص داده نشود.
جمع بندی
حال تفاوت بین آلرژی غذایی و عدم تحمل غذایی را می‌دانید. وقتی شما به یک غذا حساسیت دارید، سیستم ایمنی بدن شما بیش از حد واکنش نشان می‌دهد و علائم بالقوه تهدید کننده زندگی را ایجاد می‌کند. درحالیکه، عدم تحمل غذایی، سیستم ایمنی شما را درگیر نمی‌کند. هر چند هر دو می‌توانند مشکل ساز باشند. اولین قدم این است که به پزشک خود مراجعه کنید و مطمئن شوید که این علائم علت مشکل دیگری نیست. آن‌ها ممکن است آزمایش آلرژی را توصیه کنند. اگر تست‌های آلرژی غذایی منفی باشد، می‌توانید روی شناسایی غذاهایی که ممکن است باعث علائم عدم تحمل غذایی شوند، بررسی انجام دهید.
مترجم: شقایق مرتاضی
مطالعه صدها مطلب علمی در حوزه بیولوژی
آرشیو جدیدترین خبرهای روز دنیای بیولوژی
