مبتلایان به مالتیپل اسکلروزیس اغلب پس از مصرف لبنیات از علائم بیماری شدیدتر شکایت دارند. اکنون محققان دانشگاههایBonn و Erlangen-Nuremberg دلیل احتمالی این امر را یافتهاند. طبق این مطالعه، پروتئین موجود در شیر گاو “لایه عایق” اطراف سلولهای عصبی را مورد هدف قرار میدهد. این مطالعه توانست این ارتباط را در موشها نشان دهد، اما شواهدی از مکانیسم مشابه در انسان نیز یافت. بنابراین پژوهشگران توصیه میکنند که گروههای خاصی از مبتلایان از مصرف محصولات لبنی اجتناب کنند. این مطالعه در مجله PNAS منتشر شده است.
Stefanie Kürten از مؤسسه آناتومی در بیمارستان دانشگاه Bonn گفت: “ما بارها و بارها از بیماران میشنویم که وقتی شیر، پنیر یا ماست مصرف میکنند، احساس بدتری دارند.”
ایشان پروفسور نورو آناتومی به عنوان یک متخصص مشهور در بیماری MS شناخته میشود. او این مطالعه را در سال 2018 در دانشگاه Erlangen-Nuremberg آغاز کرد. یک سال و نیم پیش به Bonn نقل مکان کرد و در آنجا به همراه گروه تحقیقاتی خود به کار ادامه داد. وی میگوید: “ما به موشها پروتئینهای مختلفی از شیر گاو تزریق کردیم. ما درصدد آن بودیم که بفهمیم که آیا مؤلفهای در شیر وجود دارد که به علائم بیماری پاسخ میدهد یا خیر.”
هنگامی که آنها کازئین تشکیل دهنده شیر گاو را همراه با یک تقویت کننده اثر روی حیوانات تجویز کردند، موشها دچار اختلالات عصبی شدند. میکروسکوپ الکترونی آسیب به لایه عایق اطراف رشته های عصبی، میلین، را نشان داد. ماده چربی مانند از اتصال کوتاه جلوگیری و علاوه بر این به طور قابل توجهی هدایت محرک را تسریع میکند.
لایه میلین آسیب دیده
در مالتیپل اسکلروزیس، سیستم ایمنی بدن غلاف میلین را از بین میبرد. پیامدهای آن از خواب رفتگی اندامها و مشکلات بینایی تا اختلالات حرکتی متغیر است. در موارد شدید، بیماران به ویلچر نیاز دارند. غلاف عایق نیز در موشها سوراخ شد که ظاهراً به دلیل تجویز کازئین میباشد. Rittika Chunder که عضو فوق دکتری گروه تحقیقاتی پروفسور Kürten است، توضیح میدهد: “ما به این موضوع مشکوک بودیم که دلیل پاسخ ایمنی نادرست باشد، مشابه آنچه در بیماران MS دیده میشود. سیستم دفاعی بدن در واقع به کازئین حمله میکند، اما در این فرآیند پروتئینهای دخیل در تشکیل میلین را نیز از بین میبرد.”
چنین واکنش متقاطع زمانی رخ میدهد که دو مولکول حداقل در بخشهایی بسیار شبیه به هم باشند. سپس سیستم ایمنی به نوعی آنها را با یکدیگر اشتباه میگیرد. Chunder عنوان کرد: “کازئین را با مولکولهای مختلفی که برای تولید میلین ضروری هستند، مقایسه کردیم. در این فرآیند، ما با پروتئینی به نام MAG مواجه شدیم. این پروتئین از برخی جهات به طور قابل توجهی مانند کازئین است. به طوری که آنتی بادیهای کازئین در حیوانات آزمایشگاهی نیز علیه MAG فعال بودند.”
این بدان معناست که در موشهای تحت درمان با کازئین، دفاع خود بدن نیز در مقابل MAG قرار داشت و میلین را بیثبات میکرد. آنتی بادیهای کازئین موش را به بافت مغز انسان تزریق کردند. در واقع در سلولهای مسئول تولید میلین در مغز تجمع کردند.
آزمایش آنتی بادی علیه کازئین
برخی از گلبولهای سفید خون، سلولهای B، مسئول تولید آنتی بادی هستند. این مطالعه نشان داد که سلولهای B در خون افراد مبتلا به MS به شدت به کازئین پاسخ میدهند. احتمالاً افراد مبتلا در نتیجه مصرف شیر در برخی مواقع به کازئین آلرژی پیدا کردند. اکنون، به محض مصرف لبنیات تازه، تعداد انبوهی از آنتی بادیهای کازئین تولید میشود. به دلیل واکنش متقابل با MAG، به غلاف میلین در اطراف رشتههای عصبی آسیب وارد میشود.
با این حال، این تنها بر بیماران MS که به کازئین شیر گاو حساسیت دارند، تاثیر میگذارد. Kürten، که همچنین یکی از اعضای Cluster of Excellence ImmunoSensation2 است، گفت: “در حال حاضر در حال گسترش آزمایش هستیم که با آن افراد مبتلا میتوانند بررسی کنند که آیا آنتیبادیهای مربوطه را حمل میکنند یا خیر. حداقل این زیر گروه باید از مصرف شیر، ماست و پنیر خودداری کنند.”
این احتمال وجود دارد که شیر گاو نیز خطر ابتلا به MS را در افراد سالم افزایش دهد. زیرا کازئین همچنین میتواند باعث ایجاد آلرژی در آنها شود که آنقدرها هم نادر نیست. هنگامی که چنین پاسخ ایمنی وجود داشته باشد، واکنش متقابل با میلین در تئوری میتواند رخ دهد. این استاد دانشگاه تاکید میکند که این به این معنا نیست که حساسیت به کازئین لزوماً منجر به ایجاد مالتیپل اسکلروزیس میشود. احتمالاً عوامل دیگری نیز در تشدید این بیماری نقش دارند. Kürten افزود: “مطالعات نشان میدهند که میزان MS در جمعیتهایی که شیر گاو زیادی مصرف میکنند، بسیار نگرانکننده است.”
خلاصه:
پروتئین شیر گاو باعث ایجاد پاسخ خود ایمنی در موشها شده که به نورونها آسیب میرساند.
مترجم: امید آهنگریان ابهری