اکنون نشان داده شده است که یک ماده شیمیایی موجود در شاهدانه، یک دارو و مخدر معمول تفریحی، باعث نقص مادرزادی در موشها میشود. دانشمندان دانشکده پزشکی Icahn در کوه سینا نشان میدهند که جزء روانگردان ماریجوانا (THC) میتواند نقایص صورت و سیستم عصبی را در جنین موشهای حساس ژنتیکی ایجاد کند. این مطالعه که در نشریه Development منتشر شده است، پیامدهای مهمی برای استفاده از حشیش در دوران بارداری دارد.
شاهدانه که همچنین به عنوان علف هرز یا ماری جوانا شناخته میشود، توسط صدها میلیون نفر در سراسر جهان استفاده میشود. اگرچه در اکثر کشورها ممنوعیت وجود دارد، اما افزایش قانونی ماریجوانا برای مصرف تفریحی و دارویی به این معنی است که مصرف ماریجوانا در حال افزایش است. حشیش همچنین شایع ترین داروی غیرقانونی است که توسط زنان باردار استفاده میشود، اما تاثیرات آن بر رشد جنینی به خوبی شناخته نشده است. همچنین درک اثرات شاهدانه بر افراد دارای استعداد ژنتیکی بسیار مهم است، یعنی در افرادی که دارای جهشهای ژنتیکی هستند، خطر شرایط محیطی را افزایش میدهد و باعث ایجاد نقص یا بیماری میشود.
یک مطالعه جدید از دانشمندان دانشکده پزشکی Icahn در Mount Sinai ، ایالات متحده، اکنون نشان داده است که THC، ماده شیمیایی موجود در ماریجوانا که باعث آزاد شدن دوپامین و حس خوب میشود، میتواند باعث نقص هنگام تولد در موشهایی که دارای جهش و مستعد ژنتیکی هستند، شود. در این مورد، محققان بررسی کردند که آیا THC میتواند جهشی را تشدید کند که بر مکانیزمی که سلولها برای ارتباط با یکدیگر استفاده میکنند، تحت عنوان سیگنالینگ، تأثیر بگذارد. Robert Krauss ، نویسنده ارشد این مطالعه، دکترای سلول، زیست شناسی تکاملی و احیا کننده در دانشکده پزشکی ایکان در کوه سینا میگوید: ما استدلال کردیم که THC ممکن است یک عامل خطر محیطی برای نقایص مادرزادی باشد، اما برای ایجاد این نقص در موشها به عوامل خطر اضافی یعنی یک محرک مانند جهشهای خاص در ژنهای مورد نیاز برای علامت گذاری مورد نیاز بود.
برای برطرف کردن این فرضیه، دکتر Krauss و همکارانش یک دوز THC ، معادل دوزی که انسان در هنگام کشیدن ماریجوانا مصرف میکند، به موشهای باردار در حدود یک هفته پس از لقاح تجویز کردند. آنها سپس رشد جنینی تولههای موش را مورد مطالعه قرار دادند، که برخی از آنها جهشهایی را به همراه داشت که به این معنی بود که سیگنالینگ با کارایی کامل عمل نمیکند. دانشمندان دریافتند که تولههای بدون جهش به طور طبیعی رشد میکنند، حتی وقتی در معرض THC قرار میگیرند، مانند موشهایی که جهش را حمل میکردند اما در معرض این دارو قرار نگرفتند. با این حال، موشهایی که در معرض THC قرار گرفتند و جهش را نیز حمل میکردند، دچار نقصی در مغز و صورت به نام هولوپروزنسفالی شدند، یک نقص شایع که از هر250 انسان 1 نفر به آن مبتلا میشود. این بیماری شامل شکست مغز پیشین به دو بخش مجزا است.
محققان نشان دادند که این نقص به این دلیل رخ میدهد که THC میتواند با سیگنالینگ در جنین تداخل داشته باشد. THC به تنهایی برای مختل کردن سیگنالینگ و ایجاد نقص کافی نیست، اما در حیواناتی که سیگنالینگ قبلاً از طریق جهش ژنتیکی ضعیف شده است، اثرات قابل توجهی دارد. دکتر Krauss توضیح داد: THC به طور مستقیم سیگنالینگ را در موشها مهار میکند، اما این یک مهار کننده قوی نیست احتمالاً به همین دلیل است که یک زمینه ژنتیکی برای ایجاد هولوپروزنسفالی در موش مورد نیاز است.
این مطالعات اولیه روی موشها پیامدهای مهمی برای سلامت انسان دارد و نیاز به تحقیقات بیشتر در مورد اثرات مصرف ماریجوانا در دوران بارداری در انسان را مشخص میکند. غلظت THC در ماریجوانا در حال حاضر بسیار زیاد است، بنابراین انجام مطالعات اپیدمیولوژیک برای بررسی این که آیا مصرف این مخدر با نقایص رشدی ارتباط دارد یا خیر، بسیار مهم است. در حال حاضر به زنان توصیه شده است که در دوران بارداری ماریجوانا مصرف نکنند،در همین مورد دکتر Krauss هشدار داد و گفت: نتایج ما نشان میدهد که مصرف ماریجوانا حتی در مراحل پیش از بارداری بسیار مضر است.
اگرچه این مطالعه بر روی یک ماده شیمیایی در ماریجوانا و یک جهش ژنتیکی متمرکز بود، تحقیقات بیشتر میتواند ترکیبات دیگری را ایجاد کند که باعث ایجاد اثرات مشابه میشوند. دکتر Krauss میگوید: بسیاری از جهشهای یافت شده در بیماران مبتلا به هولوپروزانسفالی انسان میتوانند با THC همافزایی داشته باشند. ما همچنین میخواهیم CBD شیمیایی مرتبط را در موشهای مستعد ژنتیکی آزمایش کنیم. CBD مانند THC، سیگنالینگ را در سلولهای رشد کرده در یک ظرف مهار میکند، اما به نظر میرسد CBD متفاوت عمل میکند. از آنجا که CBD به طور گستردهای در دسترس است و اغلب مفید است – یا حداقل بیضرر – ارزش تحقیق در این مورد را نیز دارد.
مترجم: غزل زارعی