دسته‌بندی نشده
کلوئیدها نتیجه ی غیر طبیعی ترمیم زخم بر روی پوست…
کلوئیدها نتیجه ی غیر طبیعی ترمیم زخم بر روی پوست…
□ مقدمه
کلوئیدها ترمیم زخم پوست : کلوئیدها (keloids) (گوشت اضافه) در نتیجه‌ی ترمیم غیرطبیعی زخم در واکنش به آسیب یا التهاب پوستی ایجاد می‌شوند. پیشروی کلوئید به عوامل ژنتیکی و محیطی بستگی دارد. در افراد آفریقایی، آسیایی و لاتین‌تبار با پوست تیره‌تر، میزان بروز کلوئید بیشتر است. فیبروبلاست‌های پرفعالیت که مقادیر زیادی کلاژن و فاکتورهای رشد تولید می‌کنند، در پاتوژنز (پیدایش) کلوئیدها نقش دارند. در نتیجه، یافته‌های موثق بافت‌شناسی، حاکی از دسته‌های بزرگ، غیرطبیعی و هیالینی‌شده (شیشه‌مانند و شفاف) کلاژن‌اند که به آن کلاژن کلوئیدی و فیبروبلاست‌های بزرگ گفته می‌شود.
کلوئیدها از نظر بالینی به صورت برآمدگی‌های سفت و لاستیکی در ناحیه آسیب قبلی پوست ظاهر می‌شوند.در مقایسه با زخم‌های طبیعی یا هیپرتروفیک (اسکارهای هیپرتروفیک)، بافت کلوئیدی فراتر از محل اولیه آسیب گسترش می‌یابد. بیماران ممکن است از درد، خارش یا سوزش اظهار ناراحتی کنند. روش‌های درمانی متعددی وجود دارند، اگرچه هیچ کدام با موفقیت کامل همراه نمی‌باشند. رایج‌ترین درمان‌ها شامل استروئیدهای موضعی و یا برای داخل ضایعه، کرایوتراپی (سرمادرمانی)، برداشتن با جراحی، رادیوتراپی و لیزردرمانی است.
□ اِتیولوژی (سبب‌شناسی)
هر دو عامل ژنتیکی و محیطی در رشد کلوئید نقش دارند. افراد مستعد ممکن است در پی هر میزان آسیب پوستی از جمله جراحی، پیرسینگ (سوراخ کردن قسمت‌های مختلف پوست یا اندام به منظور زیبایی)، آکنه، خالکوبی، نیش حشرات، سوختگی، پارگی، خراش، واکسیناسیون و هر فرآیند دیگری که منجر به التهاب پوستی شود، دچار کلوئید شوند. افزایش التهاب در زخم نیز ممکن است به تشکیل کلوئید کمک کند.
□ اپیدمیولوژی (علم امراض همه‌گیر)
نرخ ایجاد کلوئید در افراد تیره‌پوست آفریقایی، آسیایی و لاتین‌تبار در مقایسه با سفیدپوستان بالاتر است. میزان بروز در این جمعیت‌های تیره‌رنگ از 5/4٪ تا 16٪ متغیر است. بروز این بیماری بطور قابل ملاحظه‌ای در دوران بارداری و بلوغ بیشتر می‌باشد. پیشینه‌ی خانوادگی مثبت خطر ایجاد کلوئیدها را افزایش می‌دهد، اگرچه ژن بخصوصی شناسایی نشده است. سندرم‌های ژنتیکی نادر مانند روبین اشتاین طیبی و گومین نیز می‌توانند خطر ایجاد کلوئیدها را افزایش دهند.
□ پاتوفیزیولوژی (فیزیولوژی آسیب‌شناسی)
کلوئیدها نتیجه‌ی ترمیم غیرطبیعی زخم هستند. ترمیم متداول زخم شامل سه مرحله است: 1- التهابی 2- فیبروبلاستیک و 3- بازسازی و بلوغ. در کلوئیدها، فاز فیبروبلاستیک، بدون کنترل ادامه می‌یابد، که منجر به نتایج بالینی و هیستوپاتولوژیک می‌شود. فیبروبلاست‌های کلوئیدی که تکثیر را افزایش داده‌اند، برای مدت طولانی‌تری باقی می‌مانند و میزان آپوپتوز (مرگ سلولی) کمتری نسبت به ترمیم زخمی معمولی را دارند. این منجر به تولید بیش از حد کلاژن و سیتوکین‌ها می‌شود. سنتز کلاژن در کلوئیدها بیست برابر بیشتر از پوست سالم و سه برابر بیشتر از زخم هیپرتروفیک است.
تصور می‌شود که تغییر فاکتور رشد بتا و فاکتور رشد برآمده از پلاکت، محرک‌های اولیه این فرآیند باشند. تغییر فاکتور رشد بتا که بخش اساسی ترمیم زخم است، کموتاکسی (حرکت در پاسخ به یک ماده شیمیایی) فیبروبلاست‌ها را به محل التهاب افزایش می‌دهد و کلاژن تولید می‌کند. اختلال در این مسیر منجر به فیبروز و پاسخ غیرطبیعی زخم می‌شود.
□ هیستوپاتولوژی (آسیب‌شناسی بافتی)
مشخصه بافتی یک کلوئید، افزایش پیچش رشته‌های کلاژن ضخیم و هیالینی شده است که عمدتاً به عنوان کلاژن کلوئیدی شناخته می‌شوند. این ویژگی در حدود 55٪ از افراد نمونه یافت می‌شود.
□ پیشینه و ویژگی جسمانی
کلوئیدها تومورهای خوش‌خیم پوستی‌اند که مربوط به آسیب یا التهاب قبلی پوست هستند. ضایعات ممکن است همان ابتدا در 1 تا 3 ماه نخست یا اواخر تا یک سال پس از آسیب ایجاد شوند. ضایعات خود‌به‌خود ایجاد شده هم گزارش شده‌اند، به این دلیل که به احتمال زیاد آسیب به دلیل ناچیز بودن آن، به یاد نمانده‌است یا این که رشد کلوئید ماه‌ها یا حتّی سال‌ها به تعویق افتاده‌است. کلوئیدها ممکن است هر جایی ایجاد شوند، اما متداول‌ترین قسمت‌های متأثر شامل ماهیچه‌های دلتوئید، قفسه سینه پیش از جناغ، قسمت بالایی پشت و گوش می‌باشد. قسمت‌های غیرمعمول این تومورها شامل پلک‌ها، اندام‌های تناسلی و کف دست و پا هستند.
□ پیشگیری از کلوئیدها
درمان زخم (اسکار) کلوئید ممکن است دشوار باشد و همیشه موثر واقع نشود. به همین دلیل سعی در جلوگیری از آسیب‌های پوستی که می‌توانند منجر به زخم کلوئید شوند، مهم است. استفاده از باندهای محکم یا پدهای ژل سیلیکونی پس از آسیب نیز ممکن است به جلوگیری از کلوئید کمک کنند.
در معرض نور خورشید قرار گرفتن یا برنزه شدن ممکن است باعث تغییر رنگ بافت زخم شود و آن را کمی تیره‌تر از پوست اطراف شما کند. این می‌تواند موجب جلب‌توجه بیشتر کلوئید شود. برای جلوگیری از تغییر رنگ، زمانی که در معرض نور خورشید هستید، جای زخم را پوشیده نگه‌دارید.
□ درمان و کنترل
کلوئیدها همچنان در یک چالش درمانی هستند. نه تنها درمان آن‌ها دشوار است، بلکه درمان ناقص می‌تواند منجر به بدتر شدن و رشد کلوئید شود. بنابراین پیشگیری اولیه، کلیدی است. افراد مستعد در صورت امکان باید از اقدامات غیرضروری به خصوص سوراخ کردن گوش و خالکوبی اجتناب کنند. اگر به طور تصادفی آسیبی رخ دهد یا نیاز به عمل جراحی باشد، راه‌هایی برای به حداقل رساندن و شاید جلوگیری از ایجاد زخم کلوئید وجود دارد. به حداقل رساندن التهاب زخم برای کاهش خطر رشد کلوئید مهم است. دَلَمه شدن سریع اولیه و انعقاد خون کافی، عناصر کلیدی ذکر شده، در بسته شدن زخم بدون التهاب هستند.
محکم بستن طولانی‌مدت زخم با استفاده از پوشش سیلیکونی نیز ممکن است به کاهش التهاب روی زخم‌ها کمک کند. در مقالات راجع به کامپرشن‌تراپی (compression therapy) (در روش کامپرشن‌تراپی، دستگاهی با فشار جریان هوا که حاوی بالشتک از جنس پوشش لاستیک است به دور اندام موردنظر بسته می‌شود و اندام به صورت تدریجی تحت فشار خارجی کنترل‌شده قرار می‌گیرد و حالتی شبیه به ماساژ را تداعی می‌کند تا سیستم لنفاوی و جریان خون بهتر عمل کنند و صدمات وارده به حداقل ممکن برسد و منجر به کاهش تورم بافت‌های بدن شود.) با فشارهای 15 تا 45 میلی‌متر جیوه برای بیش از 23 ساعت در روز به مدت حداقل 6 ماه، برای کاهش رشد کلوئید ذکر شده‌است.
چندین روش متداول، علائم کلوئیدهای موجود را کاهش می‌دهند:
- کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids)– استروئیدهای درون ضایعه‌ای(intralesional)، خط اول در درمان زخم‌های کلوئیدی محسوب می‌شوند. چندین بار تزریق در فواصل 4 تا 6 هفته موردنیاز است. میزان دوزهای توصیه‌شده بین 10 تا 40 mg/cc تریامسینولون (استروئید ضدّ التهاب) است که ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با روش‌های دیگر استفاده شود. پمادهای موضعی و باندهای آغشته به استروئید هم می‌توانند علائم خارش و سوزش را کاهش دهند.
- سرمادرمانی (Cryotherapy)- تجویز از طریق اسپری، تماس مستقیم و یا سرنگ داخل ضایعه‌ای کرایوپروب (وسیله‌ای که سرمای زیادی را بر بخش کوچکی از بدن متمرکز می‌کند) همگی تجویز شده‌اند. درمان‌های متعددی موردنیاز است. برای رسیدن به نکروز بافت زخم، سیکل‌های انجماد- ذوب(کاهش و افزایش دما) بین 10 تا 20 ثانیه توصیه می‌شوند. تغییر رنگ پس از درمان باعث مطلوبیت کمتر این روش در طیف پوست‌های تیره می‌شود.
- برداشتن با جراحی – به دلیل احتمال زیاد عود کردن مجدد (بین 45 تا 100 درصد)، این روش باید همیشه با یک درمان کمکی مانند پرتودرمانی بعد از جراحی یا تزریقات استروئید درون ضایعه همراه باشد.
- رادیوتراپی – بهترین مورد برای استفاده به عنوان درمان کمکی، 24 تا 28 ساعت پس از جراحی است. در بیماران کمتر از 18 سال و در نواحی آسیب‌پذیر مانند سر، گردن و سینه باید احتیاط را رعایت کرد زیرا خطر اساسی برای سرطان‌زایی دارد.
- لیزر – نشان داده‌شده‌است دوره های متوالی استفاده از pulse-dye laser (دستگاهی که برای درمان ضایعاتی که ناشی از پرخونی پوست است یا زگیل و زخم‌های هیپرتروفیک استفاده می‌شود.) با طول‌موج 585 نانومتر و لیزر ان‌دی‌یاگ (بلور Yttrium Aluminum Garnet دوپت شده با سریوم و نئودمیوم یکی از بلورهای منحصر بفرد برای تولید لیزرهای هواخنک و مینیاتوری می‌باشد.) با طول‌موج 1065 نانومتر، باعث صاف شدن و ازبین‌رفتن کلوئید می‌شوند.
از عهده انتظارات بیمار برآمدن بسیار مهم است زیرا تمام روش‌های درمان به جلسات متعدد نیاز دارند و منجر به ازبین‌رفتن کامل کلوئید نمی‌شوند. موفقیت‌آمیزترین درمان نتیجه استفاده از روش‌های متعدد و درمان مناسب برای رفع نیازهای بیمار است.
درمان خانگی کلوئیدها
اقدام برای درمان کلوئید ممکن است دشوار باشد. زخم کلوئیدی نتیجه‌ی تلاش بدن برای ترمیم خود است. پس از برطرف کردن کلوئید، ممکن است بافت زخم دوباره رشد کند و گاهی اوقات بزرگتر از قبل شود.
قبل از هر اقدام پزشکی، سعی کنید درمان‌های خانگی را امتحان کنید. روغن‌های مرطوب‌کننده، که به صورت آنلاین در دسترس هستند، می‌توانند موجب نرم نگه داشتن بافت شوند. این‌ها می‌توانند به کاهش اندازه زخم بدون بدتر کردن آن کمک کنند. کلوئیدها به مرور زمان، حتّی بدون درمان، کوچک شده و صاف‌تر می شوند.
□ تشخیص افتراقی (تشخیصی که بر یافته های بالینی استوار است و در آن با افتراق بین دو یا چند بیماری که علائم مشابه دارند، بیماری شناسایی می‌شود.)
هنگام ارزیابی بیمار مشکوک به کلوئید، تشخیص افتراقی محدود است. با این حال، توجه به ویژگی‌های کلیدی برای تعیین اینکه کدام ضایعات نیاز به بیوپسی پوست دارند، مهم است. همانطور که در بالا توضیح داده شد، زخم‌های هیپرتروفیک می‌توانند بسیار شبیه به کلوئید ظاهر شوند و پس از آسیب پوستی ایجاد می‌گردند.
زخم‌های هیپرتروفیک عموماً کوچکتر هستند و معمولاً به ناحیه آسیب محدود می‌شوند، بر خلاف کلوئیدها که می‌توانند به رشد خود ادامه دهند و پوست اطراف را درگیر کنند. درماتوفیبروما (فیبروم پوست) نیز یکی دیگر از واکنش‌های غیرعادی زخم است که معمولاً منجر به ایجاد جوش یا برآمدگی‌های گوشتی رنگ یا هیپرپیگمانته (لکّه و تیرگی پوست) می‌شود.
مترجم:ستایش بصیری
