امروزه علم آمار به صورت جزئی تفکیک ناپذیر از تحقیقات علمی در رشته های مختلف در آمده است همچنین گستره علم آمار زیستی در عرصه زندگی امروزه بسیار وسیع است به طوریکه کمتر مسئله ای را می توان سراغ داشت که به هر شکل ارتباطی با آمار زیستی و روابط آماری نداشت باشد.
در این عرصه همه محققان علوم زیستی مختلف به طور روزمره با این علم سر و کار دارند و باید اصول و جزئیات آن را به خوبی بشناسند تا قادر به بیان منطقی آن چیزی باشند که به عنوان هدف تحقیق بدنبال آن هستند.
آمار زیستی شاخه ای از آمار کاربردی است که تمرکز و تاکید آن بر توسعه و استفاده از روش های آماری است که در حل مسائل و پاسخ به سوالات حوزه بهداشت، پزشکی و بیولوژی انسانی مورد استفاده قرار می گیرد.
برای مثال خبر کشف رابطه بین استعمال سیگار و یک بیماری جدید حاصل استفاده از علم آمار در تحقیقات پزشکی است. به طوری که بدون فهم و آشنایی با آمار زیستی، نمی توان روش های جدید و مناسبی برای یافتن ژن های مستعد بیماری ها مختلف و نحوه ارتباط آن ها با یکدیگر یافت. برخی از مسائل رایجی که در دوره آموزشی کاربرد آمار زیستی بررسی می شوند عبارتند از:
- محاسبه میزان Cytotoxicity و Viability
- میزان اثر محافظتی و سمیت داروها
- محاسبه پارامترهایی مانند IC50
- کمی سازی باند ها و محاسبه میزان تغییر سطح پروتئین ها بین گروههای مختلف یا دو گروه
و …
در حال حاضر با طراحی های بسیار کارآمد در عرصه IT توانسته است به صورت نرم افزار های تجزیه و تحلیل داده ها در اختیار علوم زیستی قرار گیرد. لذا امروزه داشتن دانش کافی و مهارت لازم برای کار با نرم افزارها مختلف (SPSS, GraphPad Prism, Image J,Excel) در این عرصه الزامی است.
این نیاز که شرط لازم برای تحصیلات تکمیلی در دانشگاه های جهان، مهاجرت کاری و انجام هر نوع فرآیند پژوهشی (دوره پست دکترا) است، به طور جدی دانشجویان، اساتید و پژوهشگران را درگیر تعلیم و استفاده از این نرم افزارها کرده است تا توانمندی لازم برای دفاع از نظریه ها و اهداف تحقیقاتی خود را پیدا کنند.
معرفی نرم افزار Graphpad prism
گراف پد (GraphPad) یک نرمافزار آماری و تجزیهوتحلیل دادههاست که برای تحلیل دادهها در زمینههای مختلف علمی از جمله زیستشناسی، آمار زیستی، شیمی و دیگر رشتهها استفاده میشود. در آمار زیستی، نرمافزار گرافپد به عنوان یک ابزار کاربردی برای تحلیل و نمایش دادهها استفاده میشود.
برخی از کاربردهای گراف پد در آمار زیستی عبارتند از:
- تجزیه و تحلیل دادهها: گراف پد به راحتی امکانات متنوعی برای تجزیه و تحلیل دادههای آماری ارائه میدهد. میتوان برای انجام آزمونهای آماری مختلف، مانند تست t، آنالیز واریانس (ANOVA)، تحلیل رویهای و غیره از آن استفاده کرد.
- نمایش دادهها: گراف پد امکانات گستردهای برای نمایش دادهها به صورت نمودارهای متنوع فراهم میکند. این شامل نمودارهای خطی، نمودارهای میله
معرفی نرم افزار SPSS
نرمافزار (SPSS) با مخفف (IBM SPSS Statistics) یکی از ابزارهای قدرتمند تحلیل دادههای آماری است که به طور گسترده در زمینههای مختلف از جمله آمار زیستی استفاده میشود. در آمار زیستی، SPSS میتواند بخشی از مراحل مختلف تحلیل دادهها باشد. تعدادی از کاربردهای SPSS در زمینه آمار زیستی عبارتند از:
- تحلیل دادههای بالینی SPSS: به تحلیل دادههای بالینی و آزمایشهای بالینی کمک میکند. این شامل تجزیه و تحلیل دادههای آزمایشهای بالینی، مطالعات کلینیکی و پژوهشهای پزشکی میشود.
- تجزیه و تحلیل دادههای زیست شناسی: برای تحلیل دادههای زیستشناسی مانند مطالعات توالی ژنتیکی، تحلیل ارتباط بین متغیرها در زیستشناسی، و بررسی اثرات محیطی و ژنتیکی، میتوان از SPSS استفاده کرد.
معرفی نرم افزار Image J
نرمافزار ImageJ یک نرمافزار قدرتمند و رایگان برای پردازش تصاویر است که ابتدا برای پردازش تصاویر میکروسکوپی طراحی شده بود اما اکنون در زمینههای گوناگون دیگر نیز استفاده میشود، از جمله آمار زیستی.
در آمار زیستی، ImageJ میتواند برای تجزیه و تحلیل تصاویر زیستی کاربرد داشته باشد، از قبیل:
- اندازهگیری اشیاء زیستی: بهوسیله ابزارهای ImageJ میتوان ناحیه، محیط، مساحت، محتوای رنگ و… اشیاء زیستی مانند سلولها، باکتریها یا سایر اجزای زنده را اندازهگیری کرد.
- پردازش و تصحیح تصاویر: این نرمافزار به شما امکان میدهد تا تصاویر زنده یا تصاویر ثابت را تنظیم، پردازش و بهبود دهید.
- تجزیه و تحلیل مختلف: از جمله شمارش سلولها، تجزیه و تحلیل تمامیت سلولی، اندازهگیری تعداد و ان
گستره علم آمار در عرصه زندگی امروز بسیار وسیع است به طوری که کمتر مسئله ای را می توان سراغ داشت که به هر شکل ارتباطی با آمار و روابط آماری نداشته باشد. از متداولترین امور مانند سرشماری گرفته تا حساس ترین و پیچیده ترین بررسی های علمی آزمایشگاهی، همگی نیازمند آمار هستند.
آمار زیستی یا بیومتری استفاده از آمار درباره گستره وسیعی از موضوعات در زیست شناسی است. علم آمار زیستی شامل طراحی آزمایش های زیست شناختی (به ویژه در پزشکی ، داروسازی، کشاورزی)، سپس گردآوری ، خلاصه سازی و تحلیل داده