مقدمه ای بر میکروتوم
میکروتوم، ابزاری است که می توان از آن برای برش قطعات بافتی استفاده کرد که آنقدر نازک است که می توان از آن برای میکروسکوپ نوری یا الکترونی استفاده کرد. این برش کوپه نامیده می شود و باید ضخامتی حدود 10-15 میکرومتر برای بافت گیاهی و 1-7 میکرومتر برای بافت حیوانی داشته باشد (1 میکرومتر = 1 هزارم میلی متر).
همانطور که قبلاً در صفحه بافت شناسی توضیح داده شد، بافت معمولاً در پارافین قالب گیری می شود (برای برش های بسیار نازک، از یک رزین مصنوعی استفاده می شود). این بافت تعبیه شده بر روی یک مهر، بلوک چوبی یا کاست نصب شده و به میکروتوم بسته می شود. سپس از یک چاقوی تیز برای برش قطعات بافت استفاده می شود. میکروتوم ها انواع مختلفی دارند:
- میکروتوم دستی
- میکروتوم چرخشی
- میکروتوم اسلج
- کرایوستات (میکروتوم انجمادی)
- اولترامیکروتوم
میکروتوم دستی
میکروتوم دستی یک میکروتوم ساده است که می تواند برای برخی از آماده سازی ها استفاده شود. به خصوص قلمه های گیاهی (ساقه، جوانه و برگ) را می توان به خوبی با آن قطع کرد. نقص بزرگ این نوع میکروتوم این است که برش بسیار نازک و منظم تقریبا غیرممکن است، بنابراین نمونه به زودی غیر قابل استفاده می شود. در کوپه مواد گیاهی این کمتر آزاردهنده است و بنابراین برای مواد گیاهی مفید است.
میکروتوم چرخشی
میکروتوم های چرخشی احتمالاً پرکاربردترین دستگاه ها در میکروتکنولوژی جانورشناسی هستند. میکروتوم چرخشی در پایان قرن نوزدهم توسط فایفر آمریکایی (1883) اختراع شد. سه سال بعد چارلز مینوت با یک ماشین آنالوگ اما توانمندتر ارائه داد. از آن زمان به این دستگاه “مینوت میکروتوم” نیز می گویند.
اصل کار میکروتوم چرخشی اساساً ساده است. حرکت دایرهای چرخاندن چرخ دستی میکروتوم به یک حرکت خط مستقیم تبدیل میشود که نگهدارنده شی را همراه با جسمی که قرار است برش داده شود به بالا و پایین حرکت میدهد. در همان زمان، هر چرخه حرکت نگهدارنده شی را با فاصله ای از پیش تعیین شده به سمت چاقو حرکت می دهد.
در سیستم های دیگر، چاقو به سمت جسمی که قرار است بریده شود حرکت می کند. چاقوی میکروتوم عمود بر حرکت رو به بالا و پایین نگهدارنده جسم قرار دارد.
با هر حرکت رو به پایین، یک برش از جسم به این ترتیب بریده می شود. مزیت مهم این سیستم این است که با گرم کردن پارافین زمانی که بلوک پارافین با چاقو برخورد می کند، بخش ها به هم می چسبند. در نتیجه، مجموعه کاملی از کوپهها را میتوان در اختیار داشت و مطالعه آنها را در رابطه متقابل آنها آسان میکند. سایر روش های برش نیز می توانند همین کار را انجام دهند، اما بسیار پیچیده تر هستند.
میکروتوم اسلج
در مورد میکروتوم اسلج، در اینجا این جسم نیست که مانند میکروتوم چرخشی حرکت کند، بلکه تیغه است. این نوع میکروتوم برای برش قطعات چوبی گیاه بسیار مناسب است.
کرایوستات (میکروتوم انجمادی)
در میکروتوم انجمادی، بافت یخ زده به سرعت با یک چاقوی شیشه ای بریده می شود. مزیت عمده این نوع این است که بافت نیاز به آماده سازی کمی دارد. تکنیک انجماد در برخی از روش های جراحی استفاده می شود زیرا نتایج معاینه میکروسکوپی خیلی سریع در دسترس جراح قرار می گیرد.
اولترامیکروتوم
این نوع میکروتوم برای ایجاد برش های فوق نازک مناسب برای میکروسکوپ نوری و الکترونی استفاده می شود. بافت در اینجا در پارافین نسبتا نرم ریخته نمی شود، بلکه با رزین مصنوعی بسیار سخت تر آغشته می شود. کوپه ها با چاقوی شیشه ای یا الماسی بریده می شوند.
همچنین از صفحات زیر دیدن فرمایید: